Ενέργεια και αγροτική παραγωγή: Ερωτήματα και απαντήσεις σε μια εκδήλωση στα Γιάννενα

Το ενεργειακό ζήτημα, το οποίο στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο «φλέγον» λόγω της χαίνουσας ακρίβειας, άνοιξε ξανά, στα Γιάννενα, σε μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση, που γέμισε τις θέσεις του κοινού με αυτοδιοικητικά στελέχη, παραγωγούς, γεωπόνους κ.α.

Αυτή τη φορά, κεντρικό θέμα ήταν ο πιθανός συνδυασμός ενέργειας και αγροδιατροφής, στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Electra Energy, στα ΓΑΚ, στο Σουφαρί Σεράι.

Το ερώτημα του συνδυασμού είναι ανοιχτό και πολύ συχνά, απαντημένο με λάθος πρακτικές, ειδικά στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν κατά το οποίο πολιτικές αποφάσεις «εγκατέστησαν» ΑΠΕ σε ζώνες υψηλής παραγωγικότητας.

Στην εκδήλωση όμως παρουσιάστηκαν πρακτικές, αλλά και παραδείγματα, που, αφενός επιτρέπουν τη «συνύπαρξη» με εγκαταστάσεις σε καλλιέργειες, αλλά και συνεργατικά ενεργειακά μοντέλα εξοικονόμησης χρημάτων και ενέργειας. Ειδικά για τα τελευταία, τα Γιάννενα έχουν να πούνε πολλά και θετικά πράγματα.

Ενδιαφέρουσα ήταν η παρουσίαση του Νίκου Κανόπουλου, CEO της Brite Solar, για ηλιακά πάνελ προσαρμοσμένα στις ανάγκες της καλλιέργειας. «Τα αγροφωτοβολταϊκά είναι η λύση» τόνισε, για θερμοκήπια, αλλά και ανοιχτές καλλιέργειες. Παρουσίασε εγκαταστάσεις διαφανών και αδιαφανών πάνελ και μίλησε για την επίπτωση που έχουν στις καλλιέργειες, ειδικά σε σύγκριση με τις συμβατικές εγκαταστάσεις.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Κανόπουλος παρουσίασε τα συστήματα που παρέχουν προστασία από καιρικά φαινόμενα και συλλέγουν βρόχινο νερό, επιτρέποντας την επαναχρησιμοποίησή του.

Η «αντένδειξη» είναι ότι αυτές οι εγκαταστάσεις, ανάλογα και με την καλλιέργεια στην οποία «προσαρμόζονται», κοστίζουν ακριβά, ειδικά αν πρέπει να τοποθετηθούν σε μεγαλύτερα ύψη. Ο κ. Κανόπουλος είπε ότι αποσβένονται σύντομα με την παραγωγή ενέργειας και είναι ανεξάρτητες από την αγροτική παραγωγή.

Το πάγιο ερώτημα ωστόσο είναι αν είναι εφικτή αυτή η οικονομική απολαβή για μεμονωμένες ή μικρές εστίες ΑΠΕ, στην Ελλάδα όπου το δίκτυο κατακλύζεται (και παραχωρείται σωρηδόν) σε μεγάλα ενεργειακά-κατασκευαστικά τραστ.

Στην εκδήλωση μίλησε ο Διονύσης Παπαχρήστου, εκ μέρους της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Πέρα από την παρουσίαση της ΡΑΑΕΥ και των ενεργειακών στόχων της Ελλάδας, αναφέρθηκε και στην παρούσα κατάσταση των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Η Ήπειρος, τον Ιανουάριο του 2024 πχ, είχε συνεισφέρει το 2,3% της ενέργειας από ΑΠΕ, συνολικά.

Ο κ. Παπαχρήστου μίλησε και για τα ζητήματα που υπάρχουν στην αγορά (αφού ανέλυσε και τον τρόπο λειτουργίας του «χρηματιστηρίου ενέργειας» και είπε ότι «έτος κρίσης» θεωρείται το 2022, μιας και από τότε οι τιμές αποκλιμακώνονται. Βέβαια, δεν υπήρξε κάποια σύγκριση τιμών με τις προ 2020…

Το 2023 το 57% του ενεργειακού μείγματος προήλθε από ΑΠΕ, ποσοστό ρεκόρ για την Ελλάδα.

Ο κ. Παπαχρήστου μίλησε και για τις περικοπές έργων ΑΠΕ, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «ο συνδυασμός της συνολικής χαμηλής ζήτησης των καταναλωτών και της ταυτόχρονης πολύ μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ οδηγεί αφενός σε σημαντικές περικοπές έργων ΑΠΕ και αφετέρου μπορεί να οδηγήσει σε ώρες με μηδενική αποζημίωση».

Αναφέρθηκε και στις διαφορές του net-metering (που αποχωρεί) και του net-billing (που έρχεται). Στο μεν πρώτο συμψηφίζονται οι κιλοβατώρες στο σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, στο δε δεύτερο συμψηφίζονται λογαριασμοί ρεύματος, με ποσοστό ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο. Ο κ. Παπασπύρου είπε επίσης ότι στην δεύτερη περίπτωση, η πλεονάζουσα ενέργεια αποζημιώνεται, αντίθετα με την πρώτη περίπτωση.

Τέλος, τόνισε ότι στην Ελλάδα «δεν υπάρχει ορισμός για την κατηγορία των ‘αγροβολταϊκών’ και είναι ζήτημα που πρέπει να το δει η πολιτεία».

Ο Νίκος Δαμάτης, γενικός γραμματέας της ΕΛΕΑΒΙΟΜ παρουσίασε το δίκτυο της Ελληνικής Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομάζας, του σκοπούς και τις δραστηριότητές του, καθώς και πλεονεκτήματα, χρήσεις, το ισχύον πλαίσιο κ.α.

Μεταξύ άλλων, τόνισε ότι «τμήματα της γραφειοκρατίας της ΕΕ και των κρατών – μελών εξακολουθούν να μην συνειδητοποιούν την αξία της βιοενέργειας, αφήνοντας τη βιομάζα αναξιοποίητη στα δάση και τους αγρούς».

Εκτίμησε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις στη διαχείριση του εγχώριου δυναμικού της βιομάζας (από δασικά υπολείμματα στην Ήπειρο χρησιμοποιούνται περίπου 801-2.000 τόνοι) και παρουσίασε αρκετές πρακτικές αξιοποίησης.

Ο Δημήτρης Κιτσικόπουλος παρουσίασε το παράδειγμα των ενεργειακών κοινοτήτων στα Γιάννενα, την «Κοινέργεια» και τις δύο εγκαταστάσεις της σε Μπάφρα και Κουτσελιό και τα μεγέθη της, καθώς και το πρώτο αστικό κοινοτικό αγροφωτολταϊκό στα Γιάννενα, έναν αστικό λαχανόκηπο που θα συνδυάζεται με παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά.

Τέλος, ο Οδυσσέας Σπυρόγλου παρουσίασε τις ερευνητικές-χρηματοδοτικές προοπτικές μέσω του προγράμματος Ignition του SolarHub και ο Γιώργος Καραγιαννάκης, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών & Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) / Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), παρουσίασε τον Ελληνοτουρκικό Κόμβο Αριστείας για την Προώθηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.