Ένα διαφορετικό ημερολόγιο

Το Ίδρυμα Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή (στην οδό Σούτσου) κάθε χρόνο βρίσκει τον τρόπο να πρωτοτυπεί με το ημερολόγιό του. Το ημερολόγιο του 2017 φιλοξενεί έργα ζωγραφικής που δημιουργήθηκαν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γκέτο και τα οποία αποτελούν ένα ιστορικό τεκμήριο όχι μόνο των συνθηκών της ζωής των κρατουμένων, αλλά και των σκέψεων και των συναισθημάτων των καλλιτεχνών που ζούσαν σε ακραίες συνθήκες βίας. 

Αν μη τι άλλο, το Ίδρυμα Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή έρχεται να υπενθυμίζει τον κίνδυνο της λησμονιάς κάθε φορά που ο ημερολογιακός χρόνος κυλάει. «Η παρουσίαση αυτής της μαύρης σελίδας της παγκόσμιας ιστορίας μέσα από την τέχνη συμβάλλει ώστε το κοινό να μη λησμονήσει ποτέ όσα τότε συνέβησαν και να μην επαναληφθούν ποτέ στο μέλλον τέτοια εγκλήματα» γράφει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ναπολέων Μάργαρης, στο εισαγωγικό σημείωμα του ημερολογίου.

Στο εξώφυλλο του ημερολογίου φιλοξενείται μια υδατογραφία που έγινε το 1941 από τον Κarl Robert Bodek και τον Kurt Conrad Low, στο στρατόπεδο Gurs στη νότια Γαλλία, όπου κρατούνταν και οι δύο. Το έργο φέρει τον τίτλο «Μια άνοιξη». Μια πεταλούδα πάνω στο συρματόπλεγμα αναγγέλλει την άφιξη της άνοιξης. Και στο βάθος τα Πυρηναία Όρη να αντιπροσωπεύουν την ανεξαρτησία και την ομορφιά της ζωής. Ο Low, ζωγράφος, συνελήφθη το 1940 για τη σοσιαλιστική του δράση και στάλθηκε στο στρατόπεδο της Gurs και στο στρατόπεδο de Rivesaltes, απ’ όπου απελευθερώθηκε το 1942 με τη μεσολάβηση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Με τον Bodek στη Gurs φιλοτέχνησαν από κοινού πολλά έργα τέχνης, σκηνικά για το καμπαρέ του στρατοπέδου και ευχετήριες κάρτες. Όπως σημειώνεται στο ημερολόγιο, ο Bodek φωτογράφος και σχεδιαστής. Το 1941 μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Les Milles και, παρά τις προσπάθειές του να απελευθερωθεί, απελάθηκε το 1942 στο Άουσβιτς όπου δολοφονήθηκε. 

Την ίδια τύχη με τον Bodek είχαν και άλλοι καλλιτέχνες έργα των οποίων φιλοξενούνται στο ημερολόγιο του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή. Δημιουργήματα, λοιπόν, που ανθρώπους που επέζησαν αλλά και από αυτούς που δεν τα κατάφεραν. Όλα τους σώθηκαν από τύχη…