«Δι’ αυτά πολεμήσαμεν»…

Εκατόν δέκα εννιά παλιά μέλη και ιστορικά στελέχη, με επιστημονικό κύρος, του υπουργείου Πολιτισμού ζητούν από τον πρωθυπουργό με επιστολή τους, την οποία κάνει γνωστή ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, την παραμονή των μεγάλων δημόσιων μουσείων της χώρας στον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

«Οι υπογράφοντες την έκκληση υπήρξαν λειτουργοί της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από την δεκαετία του 1960 έως πολύ πρόσφατα. Εκπροσώπησαν όλες ανεξαιρέτως τις υπηρεσιακές βαθμίδες της ειδικότητας των Αρχαιολόγων: Επιμελητές, Προϊστάμενοι Τμημάτων, Διευθυντές, Έφοροι και Γενικοί Διευθυντές Αρχαιοτήτων. Πρόκειται για τα ιστορικά στελέχη του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και κατόπιν του Υπουργείου Πολιτισμού, στα οποία οφείλεται εν πολλοίς ο μεταπολεμικός και ο σύγχρονος αρχαιολογικός χάρτης της χώρας και η διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς» σημειώνεται στην ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Μεταξύ των 119 υπογραφόντων, και ο επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Ηπείρου Κωνσταντίνος Ζάχος.

Οι 119 υπογράφοντες ενώνουν τη φωνή τους με τους εν ενεργεία αρχαιολόγους του υπουργείου Πολιτισμού και ζητούν από τον πρωθυπουργό της χώρας και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου να μη μετατρέψουν τα πέντε μεγάλα μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου) σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και κατ’ επέκταση να μην προχωρήσει ο ακρωτηριασμός της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Όλα τα ιστορικά στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού υπενθυμίζουν τις «μάχες» που έδωσαν για την πολιτιστική κληρονομιά: «Ερευνήσαμε αναρίθμητους αρχαιολογικούς χώρους για την αποκάλυψη των αρχαίων της πατρίδας, αλλά και για την προστασία τους από την ‘αειφορία’ του κακού: την αρχαιοκαπηλία, με την οποία ήμαστε σε συνεχή πόλεμο. Στη διάρκεια της θητείας μας εξασφαλίσαμε τη διάσωση κορυφαίων μνημειακών συνόλων, με την ένταξη τους στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Εργαστήκαμε για την ανάδειξη και τη διάσωση του αρχαιολογικού πλούτου της χώρας στα δύσκολα χρόνια της αντιπαροχής και της αθρόας ανοικοδόμησης, άλλοτε δυσαρεστώντας τους πολίτες αλλά διασώζοντας τις αρχαιότητες, κι άλλοτε χάνοντας τη μάχη της διατήρησης των καταλοίπων. Καταφέραμε ωστόσο να παραδώσουμε στις επόμενες γενεές το μέγιστο μέρος από τους θησαυρούς του παρελθόντος που ήλθαν στο φως ενώπιόν μας. Τέλος, στα προ-ολυμπιακά χρόνια της αφθονίας και των μεγάλων δημοσίων έργων, διευθύναμε και υπηρετήσαμε τον εκσυγχρονισμό όλων των μεγάλων, αλλά και των μικρότερων αρχαιολογικών μουσείων της επικράτειας (προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ, προηγμένα συστήματα ασφαλείας, εγκατάσταση πολυμέσων, διεξαγωγή χιλιάδων εκπαιδευτικών προγραμμάτων κ.ά.), με πρωτόγνωρα αποτελέσματα που έλαβαν διεθνείς βραβεύσεις και με αποτυπωμένες τις ενθουσιώδεις εντυπώσεις των επισκεπτών».

Στο κείμενό τους, κάνουν αναφορά και στη σημερινή υπουργό Πολιτισμού, η οποία, όπως σημειώνουν, «αντί να χαράσσει συνολική εθνική μουσειακή πολιτική, ενταγμένη σε ευρύτερους και επίκαιρους πολιτιστικούς σχεδιασμούς, σχεδιάζει με γνώμονα πολιτικές σκοπιμότητες και θεσπίζει, με ανεπαρκή επιχειρήματα και διατυπώσεις, μουσεία με ‘αυτοδιοίκηση’ και ‘απαλλαγή από την κρατική ασφυξία’». Διαβεβαιώνουν δε ότι τα πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας όλα αυτά τα χρόνια δεν υπολειτουργούσαν.

Και βέβαια, υπενθυμίζουν ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο ίδιος που αποφάσισε την αποκοπή των πέντε μεγάλων μουσείων, εγκαινίασε πρόσφατα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο την περιοδική έκθεση για τα 200 χρόνια της Σύγχρονης Ελλάδος με τον μακρυγιάννειο τίτλο «δι’ αυτά πολεμήσαμεν».

«Η φράση ‘δι’ αυτά πολεμήσαμεν’, που διατυπώθηκε στις φλόγες της Επανάστασης, συνοψίζει καίρια το μεγάλο εθνικό έργο της ίδρυσης και λειτουργίας των λαμπρών μουσείων αλλά και τις προσπάθειες των αρχαιολόγων για την προβολή της Ιστορίας, των επιτευγμάτων και των πνευματικών ιδανικών του τόπου μας [..]. Η εκ βάθρων αναδιάρθρωση μιας δημόσιας Υπηρεσίας που έχει ιστορία σχεδόν 187 ετών, όσο ευγενή κίνητρα και αν έχει, πρέπει να γίνεται με περίσκεψη, να έχει προηγηθεί δημιουργικός επιστημονικός διάλογος και να μην θυμίζει πράξη αποδόμησης. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχει συμβεί, και ζητούμε να πραγματοποιηθεί έστω και την ύστατη στιγμή. Είναι εθνική επιταγή».