Βρήκαν ενδείξεις ζωής στην Αφροδίτη

Μια ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε στην Αφροδίτη μια πιθανή ένδειξη ζωής εκτός της Γης: στα πυκνά όξινα νέφη που καλύπτουν τον αφιλόξενο γείτονα του πλανήτη μας εντοπίστηκε ένα αέριο, η φωσφίνη, που υποδηλώνει ότι ενδέχεται να «κατοικείται» από μικρόβια.

Οι επιστήμονες δεν ανακάλυψαν πραγματικές μορφές ζωής. Σημείωσαν όμως ότι στη Γη η φωσφίνη παράγεται από βακτήρια τα οποία ευδοκιμούν σε περιβάλλοντα που στερούνται οξυγόνου. Η διεθνής ομάδα εντόπισε για πρώτη φορά τη φωσφίνη χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Τζέιμς Κλαρκ Μάξγουελ της Χαβάης και επιβεβαίωσε την ανακάλυψη χρησιμοποιώντας το ραδιοτηλεσκόπιο Ατακάμα στη Χιλή.

«Ξαφνιάστηκα πολύ – έμεινα άναυδη», είπε η αστρονόμος Τζέιν Γκριβς του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, στην Ουαλία, η βασική συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Astronomy.

Η ύπαρξη εξωγήινης ζωής είναι εδώ και πολύ καιρό ένα από τα βασικά θέματα για τους επιστήμονες που χρησιμοποιούν ρομποτικά διαστημικά σκάφη και τηλεσκόπια στην αναζήτηση «βιοϋπογραφών» (έμμεσα σημάδια ζωής) σε άλλους πλανήτες και φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό.

«Με όσα γνωρίζουμε σήμερα για την Αφροδίτη, η πιο εύλογη εξήγηση για την ύπαρξη φωσφίνης είναι, όσο εξωπραγματικό και αν ακούγεται, η ύπαρξη ζωής» στον πλανήτη, δήλωσε η μοριακή αστροφυσικός του MIT Κλάρα Σόουσα-Σίλβα.

«Πρέπει να τονίσω ότι η ζωή, ως εξήγηση για την ανακάλυψή μας, πρέπει να είναι όπως πάντα η έσχατη εξήγηση. Αυτό είναι σημαντικό γιατί, εάν πρόκειται για φωσφίνη και αν πρόκειται για ζωή, σημαίνει ότι δεν είμαστε μόνοι. Σημαίνει επίσης ότι η ίδια η ζωή πρέπει να είναι κάτι πολύ συνηθισμένο και πρέπει να υπάρχουν πολλοί άλλοι κατοικημένοι πλανήτες στον γαλαξία μας», πρόσθεσε.

Η φωσφίνη είναι μια ανόργανη χημική ένωση φώσφορου και υδρογόνου, υψηλής τοξικότητας για τον άνθρωπο.

Τα τηλεσκόπια, όπως αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη έρευνα, βοηθούν τους επιστήμονες να μελετήσουν τη χημική σύσταση και άλλα χαρακτηριστικά των ουράνιων σωμάτων.

Για την ύπαρξη φωσφίνης στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης οι η Γκρέβις και οι συνάδελφοί της εξέτασαν την πιθανότητα να προήλθε από άλλες, μη βιολογικές πηγές, όπως από ηφαίστεια, μετεωρίτες, κεραυνούς και άλλα χημικές αντιδράσεις. Καμία εξήγηση όμως δεν φαινόταν λογική. Η έρευνα συνεχίζεται προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη ζωής ή να βρεθεί μια εναλλακτική εξήγηση.

Παρόμοια δομή με τη Γη

Η Αφροδίτη είναι ο κοντινότερος γείτονας της Γης. Έχει παρόμοια δομή αλλά είναι ελαφρώς μικρότερη από τη Γη. Καλύπτεται από μια πυκνή, τοξική ατμόσφαιρα που παγιδεύει τη θερμότητα. Για τον λόγο αυτό η θερμοκρασία στην επιφάνειά της φτάνει τους 471 βαθμούς Κελσίου, είναι δηλαδή τόσο υψηλή που λιώνει ο μόλυβδος.

«Μπορώ μόνο να εικάσω τι είδους ζωής μπορεί να επιβιώσει στην Αφροδίτη, αν πραγματικά υπάρχει ζωή εκεί. Καμία μορφή ζωής δεν θα επιβίωνε στην επιφάνειά της, επειδή είναι εντελώς αφιλόξενη ακόμη και για βιοχημείες εντελώς διαφορετικές από τη δική μας. Όμως πριν από πολύ καιρό, η Αφροδίτη ίσως να είχε ζωή στην επιφάνειά της, προτού κάποιο φαινόμενο του θερμοκηπίου να αφήσει το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μη κατοικήσιμο», είπε η Σόουσα-Σίλβα.

Τα νέφη

Ορισμένοι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι τα νέφη στην ανώτερη ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, όπου η θερμοκρασία είναι ήπια (περίπου 30 βαθμοί Κελσίου) μπορεί να περιέχουν μικρόβια που αντέχουν στο ακραίο, όξινο περιβάλλον. Το βασικό συστατικό των νεφώσεων αυτών είναι, σε ποσοστό 90%, το θειικό οξύ. Τα μικρόβια της Γης δεν θα άντεχαν σε τέτοια οξύτητα.

«Αν πρόκειται για μικροοργανισμούς, τότε θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση στο ηλιακό φως και σε νερό και ίσως να ζουν σε υγρά σταγονίδια ώστε να μην αφυδατώνονται, όμως θα χρειάζονταν κάποιον άγνωστο μηχανισμό για να προστατευθούν από τη διάβρωση των οξέων», εξήγησε η Γκρέιβς.

Στη Γη, οι μικροοργανισμοί σε αναερόβια περιβάλλοντα (οικοσυστήματα που δεν βασίζονται στο οξυγόνο) παράγουν φωσφίνη. Τέτοια περιβάλλοντα είναι οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, τα έλη, οι ορυζώνες, οι βάλτοι καθώς και τα απόβλητα και η εντερική οδός πολλών ζώων.

Για την παραγωγή φωσφίνης, τα γήινα βακτήρια λαμβάνουν φώσφορο από ορυκτά ή βιολογικά υλικά και του προσθέτουν υδρογόνο.

«Κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε για να εξηγήσουμε αυτήν την ανακάλυψη χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουμε σε μια βιολογική διαδικασία. Με τις γνώσεις που έχουμε σήμερα για τη φωσφίνη, την Αφροδίτη και τη γεωχημεία, δεν μπορούμε να εξηγήσουμε την παρουσία φωσφίνης στα νέφη της Αφροδίτης. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει ζωή. Σημαίνει μόνο ότι με κάποια εξωτική διαδικασία παράγεται φωσφίνη και ότι πρέπει να ξαναδούμε όσα γνωρίζουμε για την Αφροδίτη», τόνισε η Κλάρα Σόουσα-Σίλβα.

Το περιβάλλον της Αφροδίτης είναι ταυτόχρονο «εχθρικό» για τη φωσφίνη. Η επιφάνεια και η ατμόσφαιρά της περιλαμβάνουν οξυγονούχες ενώσεις που θα αντιδρούσαν πολύ γρήγορα με τη φωσφίνη και θα την κατέστρεφαν. «Κάτι πρέπει να δημιουργεί τη φωσφίνη στην Αφροδίτη, εξίσου γρήγορα με τον ρυθμό που καταστρέφεται», σχολίασε η Ανίτα Ρίτσαρντς, αστροφυσικός που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Στο παρελθόν, ρομποτικά σκάφη έχουν επισκεφθεί την Αφροδίτη αλλά τώρα ίσως χρειάζεται να οργανωθεί μια νέα αποστολή για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη ζωής.

«Ευτυχώς, η Αφροδίτη είναι ακριβώς δίπλα μας. Μπορούμε, κυριολεκτικά, να πεταχτούμε μέχρι εκεί και να το ελέγξουμε», είπε η Σόουσα-Σίλβα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Reuters/AFP