Bήματα για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων

Τα πρώτα βήματα για την ένταξη των προσφύγων στην κοινωνία ξεκινούν από την παιδεία, με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων να αναλαμβάνει σε πρώτη φάση τη δύσκολη αυτή αποστολή. Από σήμερα, αρχίζει η υλοποίηση δύο πιλοτικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά στις στεγασμένες δομές φιλοξενίας των προσφύγων.

Πρώτος σταθμός είναι το Τσεπέλοβο και θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες τα Δολιανά και η Κόνιτσα. Την ευθύνη για την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών έχει μια τριμελής επιστημονική επιτροπή με συντονιστή τον καθηγητή Κοινωνικής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βασίλη Νιτσιάκο -τα άλλα δύο μέλη είναι η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Χημείας Άννα Κούκκου και ο επιστημονικός συνεργάτης της Επιτροπής Ερευνών Σάββας Δημητριάδης.

Εδώ και καιρό το υπουργείο Παιδείας έχει "επιστρατεύσει" επιστημονικό προσωπικό από όλη τη χώρα για την κατάρτιση ενός σχεδίου εκπαίδευσης των παιδιών των προσφύγων. Σε κάθε περιφέρεια όρισε υπεύθυνη μια επιστημονική επιτροπή. Στα σχέδια του υπουργείου είναι στις αρχές Ιουλίου να ξεκινήσει πιο οργανωμένα η εκπαίδευση των παιδιών με την πρόσληψη αναπληρωτών καθηγητών, αλλά και την αξιοποίηση προσφύγων εκπαιδευτικών επ' αμοιβή. 

Η χρηματοδότηση βέβαια είναι ένα σοβαρό θέμα, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει διαθέσει προς το παρόν τέτοιο κονδύλιο στην πολιτεία. Το υπουργείο σκέφτεται ως προσωρινή λύση ακόμα και τη λήψη δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε συνδυασμό με τη διάθεση ιδίων πόρων. Σε δεύτερο επίπεδο, θα προχωρήσουν διαδικασίες πρόσληψης του προσωπικού μέσω του νέου Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ).

Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, η εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων θα βασίζεται στην εθελοντική εργασία των εκπαιδευτικών. Στην περίπτωση των Ιωαννίνων, η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών είναι εντυπωσιακή. Πάνω από 50 εθελοντές -εκπαιδευτικοί εν ενεργεία ή συνταξιούχοι, τελειόφοιτοι και μεταπτυχιακοί φοιτητές- θα βοηθήσουν στην υλοποίηση των δύο πιλοτικών προγραμμάτων από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

"Πρέπει να προετοιμάσουμε το έδαφος για τις επίσημες παρεμβάσεις που θα γίνουν μέσα στο καλοκαίρι από το υπουργείο. Να ετοιμάσουμε τα παιδιά για να ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα" τονίζει στον "Τύπο" ο καθηγητής Βασίλης Νιτσιάκος. Το ένα πιλοτικό πρόγραμμα αφορά τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως ξένης γλώσσας και το άλλο τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών. 

"Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι και τη μουσική, στοχεύουμε στο να υποβοηθηθεί η διαδικασία εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας" προσθέτει. Μέσα από τη δημιουργική απασχόληση, η επιστημονική κοινότητα θέλει να επιτύχει όμως και κάτι άλλο: "Τα παιδιά αυτά έχουν μετατραυματικό στρες και εκδηλώνουν, εκ των πραγμάτων, μια επιθετικότητα. Πολλά από αυτά είναι δε στην ηλικία των 10 έως 12 ετών. Δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο λόγω του πολέμου. Δεν είναι εύκολο γι αυτά τα παιδιά να μπουν σε μια τάξη, σε ένα σχολείο. Αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε, είναι να αναπτυχθεί η συλλογικότητα". 

Σύμφωνα με την καταγραφή που έχει γίνει, το 40% των προσφύγων είναι παιδιά. Στην Κόνιτσα, είναι σχεδόν τα μισά. Από τους 167 πρόσφυγες, τα 80 είναι παιδιά. "Οι παρεμβάσεις μας θα γίνουν ανά ηλικιακή κατηγορία και στο τέλος κάθε εβδομάδας θα υπάρξει αξιολόγηση των πιλοτικών προγραμμάτων προκειμένου να γίνει αναπροσαρμογή" προσθέτει ο καθηγητής. Ένας από τους λόγους που επιλέχθηκαν οι μικρές δομές, ήταν και η ευκολία (λόγω και του περιορισμένου χρόνου) αξιολόγησης των προγραμμάτων που υλοποιούνται με συγκεκριμένη μεθοδολογία.

Από τον Ιούλιο, αναμένονται να ξεκινήσουν και οι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στον καταυλισμό του Κατσικά, όπως και στο στρατόπεδο της Φιλιππιάδας, στο πλαίσιο του σχεδίου που θα εφαρμόσει το υπουργείο Παιδείας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα γίνουν συνεννοήσεις και με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι οποίες υλοποιούν κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά όχι με οργανωμένο τρόπο και χωρίς αυτά να ελέγχονται από κανέναν. Αναμφίβολα, πάντως, "δομές" σαν τον καταυλισμό του Κατσικά πρέπει να κλείσουν άμεσα και οι πρόσφυγες να μεταφερθούν σε στεγασμένους χώρους.

Μια ακόμη μεγάλη, ωστόσο, πρόκληση για την ελληνική πολιτεία θα έρθει τον Σεπτέμβριο, όταν και θα πρέπει να πάρει τις τελικές της αποφάσεις για το πώς τα παιδιά των προσφύγων θα ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα. "Είναι ξεκάθαρο από τις διεθνείς συνθήκες ότι τα παιδιά πρέπει να πάνε σχολείο. Τώρα αν θα γίνουν τμήματα ενισχυτικής διδασκαλίας ή παράλληλης στήριξης είναι κάτι επιπλέον" αναφέρει ο κ. Νιτσιάκος. 

Ο Σεπτέμβριος θα είναι δύσκολος και για την κοινωνία, η οποία θα πρέπει να περιθωριοποιήσει τις όποιες ξενοφοβικές τάσεις, αλλά και για τους ίδιους τους πρόσφυγες. Όπως μας λέει και ο καθηγητής: "Ας μην ξεχνάμε ότι και γι αυτούς δεν είναι εύκολο. Δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα, θέλουν να πάνε κάπου αλλού, όπως στη Γερμανία. Εμείς αυτό που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να τους πούμε ότι όσο καιρό μείνουν εδώ, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία για το καλό των παιδιών τους".

.