Αζερμπαϊτζάν-Αρμενία: Λίγο πριν το ξέσπασμα πολέμου

Στα πρόθυρα του πολέμου βρίσκονται Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, μετά τις νέες συγκρούσεις που σημειώθηκαν την Κυριακή και είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 23 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 100, μεταξύ των αζέρικων δυνάμεων και εκείνων της αποσχισθείσας περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που στηρίζεται από το Γερεβάν.

Με τη Μόσχα να παίζει τον ρόλο του διαιτητή στην περιοχή, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, ζήτησε να σταματήσουν οι συγκρούσεις, οι χειρότερες από το 2016 σε αυτήν την αμφισβητούμενη περιοχή.

Τουλάχιστον 16 στρατιώτες των αυτονομιστών σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν στις μάχες, σύμφωνα με τις αρχές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, που αλληλοκατηγορούνται για το ποιος φέρει την ευθύνη για την κλιμάκωση, ανακοίνωσαν επίσης θύματα μεταξύ των αμάχων: το Γερεβάν κάνει λόγο για μία γυναίκα και ένα παιδί νεκρούς, ενώ το Μπακού ανακοίνωσε ότι σκοτώθηκε μια πενταμελής οικογένεια Αζέρων.

Μια ένοπλη σύγκρουση ευρείας κλίμακας στην οποία θα εμπλέκονταν το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα μπορούσε να προκαλέσει την παρέμβαση των αντίπαλων δυνάμεων στην περιοχή του Καυκάσου, της Ρωσίας και της Τουρκίας. Η αντιπαράθεση για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν με τη στήριξη της Αρμενίας, υποδαυλίζει τις περιφερειακές εντάσεις εδώ και 30 χρόνια.

Το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι στις μάχες σήμερα κατελήφθησαν έξι χωριά που ήταν υπό τον έλεγχο των Αρμενίων, μια πληροφορία που διαψεύστηκε από το Γερεβάν.

Το Μπακού υποστηρίζει, επίσης, ότι κατέλαβε ένα στρατηγικής σημασίας ύψωμα στο Καραμπάχ. Στο Αζερμπαϊτζάν επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος, καθώς και απαγόρευση της κυκλοφορίας στην πρωτεύουσα Μπακού, σε πολλές μεγάλες πόλεις και στη ζώνη κοντά στη γραμμή του μετώπου, κατά τις νυχτερινές ώρες.

Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, κήρυξε επίσης «γενική κινητοποίηση» και «στρατιωτικό νόμο» στη χώρα. Το ίδιο έπραξαν και οι αρχές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. «Το αυταρχικό καθεστώς (του Αζερμπαϊτζάν) κήρυξε και πάλι τον πόλεμο στον λαό της Αρμενίας» είπε ο Πασινιάν, εκτιμώντας ότι οι δύο χώρες βρίσκονται στα πρόθυρα ενός «πολέμου ευρείας κλίμακας» με «απρόβλεπτες συνέπειες». Κάλεσε, επίσης, τη διεθνή κοινότητα να εμποδίσει μια τουρκική «παρέμβαση» στη σύγκρουση αυτή.

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, κατήγγειλε την «επίθεση» της Αρμενίας, υποσχόμενος ότι η χώρα του «θα νικήσει» το Ερεβάν.

Δέσμευση Ερντογάν

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεσμεύτηκε ότι θα βοηθήσει «με όλα τα μέσα» το Μπακού, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Αζέρο ομόλογό του. Η Άγκυρα διατηρεί κατά παράδοση στενές, φιλικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν.

Το γειτονικό Ιράν από την πλευρά του δήλωσε έτοιμο να μεσολαβήσει για να ξεκινήσουν συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών.

Τον τερματισμό των εχθροπραξιών ζήτησαν επίσης η ΕΕ, η Γερμανία, το ΝΑΤΟ και η Γαλλία.

Σε αποψινή εξέλιξη, το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι εξετάζει τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μαχητές από τη Συρία πολεμούν στο πλευρό των Αζέρων, στις συγκρούσεις που ξέσπασαν στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Ο Χικμέτ Χατζίγιεφ, ο σύμβουλος του Αζέρου προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, απέρριψε αυτήν την πληροφορία χαρακτηρίζοντάς την «ανοησία».

Η πληροφορία αυτή προέρχεται από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βρετανία και παρακολουθεί τις εξελίξεις στα μέτωπα της Συρίας από την αρχή του πολέμου, το 2011.

Το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι εξαπέλυσε «αντεπίθεση σε όλη τη γραμμή του μετώπου» στο Καραμπάχ, με στόχο «να τερματιστούν οι στρατιωτικές δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας».

Το υπουργείο Άμυνας του Καραμπάχ, από την άλλη, λέει ότι κατέστρεψε τέσσερα ελικόπτερα, 15 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και 10 αζέρικα άρματα μάχης.

Σε ένα βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γερεβάν, φαίνονται δύο αζέρικα άρματα που δέχονται πυρά και υψώνεται πυκνός καπνός, δίπλα σε τρία άλλα άρματα.

Το Μπακού παραδέχτηκε ότι ένα ελικόπτερό του καταρρίφθηκε, διευκρινίζοντας ότι το πλήρωμα διασώθηκε. Λέει, επίσης, ότι κατέστρεψε 12 αντιαεροπορικές συστοιχίες. Και ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν δημοσιοποίησε ένα βίντεο που δείχνει από ψηλά την καταστροφή τριών εχθρικών στρατιωτικών οχημάτων.

Μια ξεχασμένη σύγκρουση

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι το θέατρο ενός πολέμου που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στοίχισε τη ζωή σε 30.000 ανθρώπους. Το Μπακού θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο στην περιοχή αυτή, που δεν έχει αναγνωριστεί από καμία χώρα ως ανεξάρτητη δημοκρατία. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και χρόνια. Συχνά σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ των αυτονομιστών και των Αζέρων, αλλά και μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, πιο πρόσφατα τον περασμένο Ιούλιο.

Η Αλέσια Βαρτανιάν, εμπειρογνώμονας στο International Crisis Group, εκτίμησε ότι αυτή η νέα κλιμάκωση εξηγείται κυρίως επειδή δεν υπάρχει κάποια ενεργή, διεθνής μεσολαβητική προσπάθεια για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αφότου ξέσπασε η πανδημία «η σύρραξη ξεχάστηκε και οι διπλωμάτες (μεσολαβητές) δεν πήγαν στο Μπακού και το Γερεβάν, ούτε καν μετά τις συγκρούσεις του Ιουλίου» εξήγησε.

Τα τελευταία χρόνια το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιό του για να αγοράσει όπλα. Η Αρμενία, ωστόσο, κατά πολύ φτωχότερη χώρα, είναι πιο κοντά στη Ρωσία, η οποία διαθέτει μια στρατιωτική βάση στο έδαφός της. Το Γερεβάν ανήκει σε μια πολιτοστρατιωτική ένωση, με επικεφαλής τη Ρωσία, τον Οργανισμό της Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας.

Η Ρωσία, που ανταγωνίζεται την Τουρκία στην περιοχή, πουλάει όπλα και στις δύο χώρες.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP. Φωτογραφία: Υπουργείο Άμυνας Αρμενίας