Oikonomou pisoi Solarhub πίσω
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Αριθμοί και δεδομένα: Μια υπόθεση… πολιτικής

Εικόνα του άρθρου Αριθμοί και δεδομένα: Μια υπόθεση… πολιτικής
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Γιώργος Τσαντίκος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 20/02/2023, 21:53
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Οι αριθμοί και τα δεδομένα είναι μια πολύ ανερχόμενη τάση της εποχής. Η πρόσβαση ή όχι σε αυτά μπορεί να καθορίσει πλείστα όσα πράγματα, πολλά από τα οποία είναι εξόχως πολιτικά. Ειδικά όταν είναι δημοσιονομικής φύσης.

Οι αριθμοί επίσης λένε πάντα την αλήθεια, αλλά εξαρτάται τι τους ρωτάς και μια βασική διαλεκτική σχέση είναι οι σωστές ερωτήσεις, για τις σωστές απαντήσεις.

Στην ημερίδα που διοργάνωσε το Εργαστήριο Εφαρμογών Πληροφορικής και Υπολογιστικών Οικονομικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με τίτλο «Δημοσιονομικά Δεδομένα και Στατιστική Πληροφόρηση», δόθηκαν μερικές σωστές ερωτήσεις, για να ξεκινήσουμε από κάπου.

Η ημερίδα ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες που έχει διοργανώσει το τελευταίο διάστημα η ακαδημαϊκή κοινότητα και οι συμμετοχές ήταν αυτές που μπορούσαν να δώσουνε και μερικές απαντήσεις ή έστω τα διαλεκτικά εργαλεία για να γίνουν πιο κατανοητά τα δεδομένα.

Αν για παράδειγμα θες να εξετάσεις την πολιτική πλευρά των δημοσιονομικών δεδομένων, αλλά και την πραγματική τους υπόσταση, θες το γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Ο συντονιστής του, Φραγκίσκος Κουτεντάκης, ήταν ο πρώτος ομιλητής στην ημερίδα και έδωσε μια βασική διάσταση: Αυτό που συντηρεί τα κράτη, ως κράτη, πέραν των ιδεολογιών, είναι ο προϋπολογισμός. Ο κ. Κουτεντάκης έκανε μια ιστορική αναδρομή στις πρώτες κρατικές δομές, στην καθιέρωση της φορολογίας και τις συνταγματικές δεσμεύσεις, από τη Μάγκνα Κάρτα μέχρι το πρώτο ελληνικό σύνταγμα.

Μίλησε επίσης για τις συζητήσεις των προϋπολογισμών στη Βουλή: «Δεν είναι τόσο επί του προϋπολογισμού-συνήθως οι πολιτικοί λένε την άποψή τους επάνω στον προϋπολογισμό» τόνισε και πρόσθεσε: «Κάθε κυβέρνηση έχει κίνητρο να δώσει περισσότερα –το moral hazard όπως λέγεται- και να πάρει λιγότερα, ειδικά σε προεκλογικές περιόδους».

Περιέγραψε επίσης τον ρόλο του γραφείου Προϋπολογισμού, μιας από τις πολλές ανεξάρτητες δημοσιονομικές αρχές που συστήθηκαν στην Ελλάδα αυτή τη θυελλώδη οικονομικά δεκαετία (και πλέον…). Οι φορείς αυτοί, όπως και το γραφείο, μπορούν να γνωμοδοτήσουν. Μέχρι εκεί φτάνει η δυνατότητά τους. Επίσης, σε έναν προϋπολογισμό ισχύει το everything is connected: όλα συνδέονται μεταξύ τους.

Αν θες μια πιο ιστορική προσέγγιση, αλλά συνδεδεμένη με την πολιτική εξέλιξη, τότε χρειάζεσαι την… οικονομική ιστορία. Ο Ανδρέας Κακριδής, επίκουρος καθηγητής, που μίλησε στη συνέχεια, έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, καθώς σε αυτό δίδαξε ο πατέρας του, Φάνης, αφήνοντας εποχή. «Από μόνα τους τα στοιχεία δεν λένε κάτι. Οποιοδήποτε νούμερο έχει ιδεολογική διάσταση» τόνισε, σε μια απολαυστική γενικά ομιλία που ενέπλεξε το κοινό, στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης.

Με παράδειγμα τον «Μαύρο θάνατο», της επιδημίας που ενέσκηψε στην Ευρώπη στα μέσα του 14ου αιώνα, ξεκληρίζοντας το 30% του πληθυσμού της, ανέτρεξε στη σύνδεση της οικονομικής δραστηριότητας με τις διακυμάνσεις της εργατικής δύναμης, της παραγωγής, αλλά και την επάνοδο μετά την πανδημία, καθώς και μετά, στις πιο σύνθετες επιδράσεις γεγονότων όπως τα πολύτιμα μέταλλα της Αμερικής, η αποικιοκρατία κ.α.

Αν τώρα χρειάζεται μια πιο τραπεζική εκδοχή, ένας από τους πιο βασικούς πόλους συγκέντρωσης και ανάλυσης δεδομένων στην Ελλάδα, είναι η Τράπεζα της Ελλάδας. Ο Νίκος Τσαβέας, διευθυντής Στατιστικής της ΤτΕ, είναι ένας «επιτελικός» παράγοντας τα τελευταία 13 χρόνια στην Ελλάδα των μνημονιακών συμφωνιών.

«Τα στοιχεία πρέπει να ταιριάζουν σαν έπιπλα ΙΚΕΑ» είπε ο κ. Τσαβέας και πρόσθεσε ότι αν δεν ταιριάζουν, «τότε κάποιος είναι καλός μάγειρας». Είπε πάντως ότι η Ελλάδα έχει εν μέρει απαλλαγεί από τον όρο «greek statistics» που ακουγόταν συχνά, ενώ παρέθεσε και… «μαγειρικά» παραδείγματα, όπως πχ αυτό του Μεξικού.

Ο άλλος μεγάλος πυλώνας είναι η ΕΛΣΤΑΤ, η οποία ήταν και αυτή παρούσα στην ημερίδα, δίνοντας τη διάσταση της συγκέντρωσης, καταγραφής και ανάλυσης, αλλά και πώς συναρτώνται μέσω των δεδομένων, οι διάφοροι οργανισμοί.

Ένα βασικό προαπαιτούμενο για όλα τα παραπάνω όμως, είναι να υπάρχει πρόσβαση στα δεδομένα. Αυτή δεν είναι πάντα… δεδομένη, όπως προκύπτει συχνά από πολλές δημοσιογραφικές έρευνες, στην Ελλάδα των τελευταίων 2 χρόνων. Δεν λείπουν και περιστατικά άρνησης πρόσβασης, από το ίδιο το κράτος, στα δεδομένα. Άλλες φορές λύνονται γρήγορα, άλλες όχι.

Η φράση με την οποία άνοιξε την ημερίδα ο Θανάσης Σταυρακούδης, αναπληρωτής καθηγητής Υπολογιστικής Προσομοίωσης στο Οικονομικό: η γνώση των δημοσιονομικών στοιχείων και δεδομένων «μας κάνει πιο υπεύθυνους πολίτες», είναι ακριβής.

Τα δεδομένα άλλωστε, δεν είναι μόνο για τους λάτρεις της στατιστικής…

ΣΧΟΛΙΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back