«Απόλλων»: Ιδρύεται η ενεργειακή, όχι τόσο όμως «κοινότητα»...

Την έγκρισή του για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα «Απόλλων» δίνει σήμερα (6/8) η Περιφέρεια Ηπείρου, με μια τυπική εισήγηση από τον περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη.

Το πρόγραμμα είναι ο τρόπος της κυβέρνησης να μετατρέψει μια κίνηση σε θετική κατεύθυνση, στο θέμα της ενέργειας που «καίει», σε άλλη μια ευκαιρία κερδοφορίας για τις μεγάλες εταιρίες κατασκευών και ενέργειας (ενίοτε οι ιδιότητες συμπίπτουν).

Ενεργειακά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη τα έχει πάει εξαιρετικά άσχημα. Το ρεύμα, παρά τις αρχικές υποσχέσεις του «πασπαρτού» υπουργού Κωστή Χατζηδάκη, έχει γίνει πανάκριβο, οι κυβερνητικές δικαιολογίες είναι ή φτωχές ή ανυπόστατες ή και τα δύο.

Αυτοί που πλήττονται ιδιαίτερα, είναι οι φορείς ύδρευσης όπως η ΔΕΥΑ, που συνεχίζουν να πληρώνουν το βιομηχανικό ρεύμα ως οικιακό και οι ΤΟΕΒ που έρχονται από δεκαετίες χρεών και προβληματικής διαχείρισης.

Οι ενεργειακές κοινότητες (ΕνΚοιν) θα μπορούσε να είναι μια λύση. Χονδρικά, μια ενεργειακή κοινότητα βασίζεται στην αρχή του συνεταιρισμού, στοχεύει στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και όχι στην αποκόμιση κέρδους.

Ο Δήμος Ιωαννιτών έχει εμπλοκή σε δύο ενεργειακές κοινότητες, που για διάφορους λόγους δεν έχουν προχωρήσει πολύ. Ακόμα και όταν αυτό το μοντέλο προχωράει όμως, δύσκολα παίρνει χώρο στο δίκτυο, όπου προτιμούνται οι μεγάλες ενεργειακές εταιρίες.

Το πρόγραμμα «Απόλλων» θα μπορούσε να είναι μια λύση.

Ωστόσο, η κυβέρνηση φρόντισε να το μετατρέψει σε μεγάλο βαθμό, σε άλλη μια δημόσια επένδυση προς όφελος κυρίως των μεγάλων επιχειρήσεων.

Δείτε αυτό, για παράδειγμα: Έτσι όπως δομείται το πρόγραμμα από την κυβέρνηση, οι ΟΤΑ θα μπορούν να καλύψουν έως και το 50% των ενεργειακών αναγκών τους, αντί για το 100%. Το υπόλοιπο 50% θα πάει υποχρεωτικά στους παρόχους.

Επίσης, αν οι Δήμοι έχουν ήδη ενεργειακές κοινότητες… χάνουν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μια τιμωρητική, ουσιαστικά, διάταξη, σύμφωνα με την οποία οι υπάρχουσες ενεργειακές κοινότητες δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα, αλλά αντίθετα, αφαιρείται η παραγωγή τους από το 50% που δικαιούνται οι Δήμοι. Το υπόλοιπο 50% των παρόχων, παραμένει άθικτο…

Επιπλέον, υπάρχει το εξής: το πρόγραμμα λειτουργεί με παροχές ρεύματος, δηλαδή τα ποσοστά θα υπολογιστούν ανάλογα με τα «ρολόγια» που θα δηλωθούν σε αυτό. Αυτές οι παροχές αργότερα, δεν θα μπορούν να δηλωθούν σε άλλο πρόγραμμα αυτοκατανάλωσης.

Το καλύτερο –όχι απρόσμενο- είναι ότι η κυβέρνηση στήνει όλο αυτό τον μηχανισμό με χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία προορίζονταν όντως για ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να καλύψουν και το 100% των ενεργειακών απαιτήσεων. Αντ’ αυτών, διαστρεβλώνει τον τρόπο λειτουργίας και την ουσία των ενεργειακών κοινοτήτων, αφαιρεί τη δυνατότητα πλήρους ενεργειακής αυτονομίας και καταργεί την ιδιότητα του «αυτοπαραγωγού» που είναι βασικό χαρακτηριστικό των ΕνΚοιν.

Το πρόγραμμα έχει και θετικά, ότι για παράδειγμα, στο 50% των Δήμων θα ενταχθούν και ευάλωτα νοικοκυριά.

Επίσης, τα έργα υποδομής δεν θα επιβαρύνουν τους Δήμους.

Εδώ όμως υπάρχει και η παγίδα: η «πράσινη ανάπτυξη» στην Ελλάδα έχει μετουσιωθεί σε τεράστια, βιομηχανικά έργα, εις βάρος της εικόνας και της ουσίας του περιβάλλοντος, στην οποία πρωταγωνιστούν εταιρίες που αναμένεται να επωφεληθούν από το «Απόλλων».

Τα περισσότερα από τα παραπάνω δεν εξηγήθηκαν με απόλυτα κατατοπιστικό τρόπο κατά την τελευταία επίσκεψη της υφυπουργού Περιβάλλοντος, Αλεξάνδρας Σδούκου στα Γιάννενα.

Η κα Σδούκου τόνισε ότι ο όρος του 50% μπαίνει για να «δοθεί και ένα κίνητρο μικρό, εξοικονόμησης ενέργειας προς την εκάστοτε περιφερειακή ή δημοτική αρχή ώστε και με άλλες δράσεις, όπως είναι τα προγράμματα ‘Εξοικονομώ’, όπως η αντικατάσταση λαμπτήρων με λαμπτήρες LED και άλλα εργαλεία, να μπορέσουμε για το υπόλοιπο κομμάτι να κάνουμε με μικρές παρεμβάσεις εξοικονόμηση ενέργειας».

Βέβαια, αυτές οι δύο φάσεις έχουν ελάχιστη σχέση μεταξύ τους. Είναι άλλο στάδιο η αυτοπαραγωγή, άλλο η ενεργειακή εξοικονόμηση και η ερμηνεία της υφυπουργού μοιάζει με συμβουλή γονέα σε παιδί να μην χαλάσει όλο το χαρτζιλίκι του…

Στο μεταξύ, οι Δήμοι έχουν εκφράσει επιφυλάξεις, πέρα από την καταρχήν συμφωνία για ένταξη στο πρόγραμμα.

Η ΠΕΔ Ηπείρου για παράδειγμα, αναφέρει ότι δεν υπάρχει ακόμα αποσαφήνιση λεπτομερειών (δεν υπάρχει ακόμα υπουργική απόφαση) και επιπλέον, δεν τηρούνται βασικές προϋποθέσεις που ισχύουν για τις ενεργειακές κοινότητες, όπως η συμμετοχή πολιτών, η δημιουργία έργων υποδομής από τις ίδιες τις ΕνΚοιν κ.α.

Στο περιφερειακό συμβούλιο κατατίθενται και κάποιες λεπτομέρειες για την «περιφερειακή ενεργειακή κοινότητα», όπως ότι η συνεταιριστική μερίδα θα κοστίζει 150 ευρώ, η ενεργειακή κοινότητα που συστήνεται (η προθεσμία είναι μέχρι τέλος Αυγούστου) θα έχει νόμιμο εκπρόσωπο τον περιφερειάρχη και μέχρι τέλος του έτους θα πρέπει να αποστείλει τα στοιχεία (μέλη, παροχές, ετήσιες καταναλώσεις 2023).