Από τη Δομπόλη και τη Ζωσιμαία ως τη Νίζνα

Ο Δήμος Ιωαννιτών με τον Δήμο της Νίζνας ή Νιζίν, μιας πόλης 67.000 κατοίκων που αυτές τις μέρες ζει τη φρίκη του πολέμου, στην επαρχία του Τσέρνιγκοφ, βόρεια του Κιέβου, είναι αδελφοποιημένοι. Η Νίζνα είναι στο μέσο περίπου της απόστασης Τσέρνιγκοφ-Κίεβο, περίπου 170 χλμ από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας.

Η τελετή αδελφοποίησης έγινε το 2004, με βασικό «δίαυλο» επικοινωνίας τον Σύνδεσμο Αποφοίτων Ζωσιμαίας, ο οποίος είχε ήδη επισκεφθεί τη Νίζνα αρκετές φορές.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Γιατί όμως οι σχέσεις των δύο πόλεων είναι τόσο στενές;

Καταρχάς, η Νίζνα υπήρξε το επίκεντρο εμπορικής και κοινωνικής δραστηριότητας για την ελληνική κοινότητα και επιφανή μέλη της, όπως οι Ζωσιμάδες και ο Ιωάννης Δομπόλης. Η περιοχή και η πόλη υπήρξαν κέντρα διαμετακομιστικού εμπορίου και οι πλούσιοι έλληνες έμποροι βρίσκονταν εκεί συχνά πυκνά.

Η Νίζνα είναι ο τόπος ταφής του Ζώη Ζωσιμά, του δεύτερου πιο μικρού από τους έξι αδερφούς (ο Μιχαήλ ήταν ο μικρότερος). Ο Ζώης πέθανε το 1827 (Κοντογιάννης, 1908) ή 1828 και χρήματα από τη διαθήκη του διατέθηκαν για την ίδρυση της Ζωσιμαίας Σχολής στα Ιωάννινα. Άλλα δύο αδέρφια, ο Ιωάννης και Αναστάσιος έδρασαν οικονομικά στην πόλη.

Επίσης, η Νίζνα είναι κατά μια εκδοχή ο τόπος γέννησης του Ιωάννη Δομπόλη. Ο Δομπόλης, γιος του δερματέμπορου Τριαντάφυλλου Δομπόλη, γεννήθηκε το 1769.  Ο πατέρας του ξεκίνησε από το σημερινό Δεσποτικό, στα Ιωάννινα και ένας από τους πρώτους εμπορικούς σταθμούς του, ήταν η Νίζνα. Ο Παπασταύρος (2010) αναφέρει ότι ο Ιωάννης Δομπόλης γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, ωστόσο κατά μια άλλη εκδοχή γεννήθηκε στη Νίζνα, όπου παντρεύτηκε ο πατέρας του και από όπου καταγόταν η μητέρα του. Σύμφωνα με τον Εργολάβο (2012) πάντως, ελάχιστα είναι γνωστά για τα πρώτα χρόνια ζωής του Δομπόλη.

Η Νίζνα ήταν επίσης ακαδημαϊκό σταυροδρόμι. Εκεί σπούδασε ο Αθανάσιος Ψαλίδας, φεύγοντας το 1785 από τα Ιωάννινα. Ένας ακόμα Γιαννιώτης που έζησε στη Νίζνα, ήταν ο Ζώης Καπλάνης, ο οποίος έμεινε εκεί για μια τριετία περίπου, ως αντιπρόσωπος του μεγαλέμπορου Παναγιώτη Χατζηνίκου.

Το 1782 υπολογίζεται ότι η πόλη είχε 11.104 κατοίκους, οι 765 εκ των οποίων ήταν Έλληνες (Τσαφόνσκι στο Λασκαρίλης, 1997). Ωστόσο εκτιμάται ότι ο πραγματικός ελληνικός πληθυσμός ήταν διπλάσιος, συνυπολογιζόμενων των εμπόρων που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή.

Στην πόλη σώζονται ακόμα και σήμερα εκκλησιαστικά κυρίως, μνημεία που κατέλειπαν οι έλληνες έμποροι και ειδικότερα οι Ζωσιμάδες. Πέρα από τους γνωστούς όμως, στη Νίζνα έζησαν και άλλοι γιαννιώτες έμποροι και ευεργέτες: Ο Ιωάννης Κονιτζιώτης από την Κόνιτσα, ο Παναγιώτης Ζιούκας, ο Μπαλανός Μάτζος από το Τσεπέλοβο, ο Ιωάννης Μπούστρος από το Γραμμένο, οι αφοί Ριζάρη, οι αφοι Μελά κ.α.

Το 2004 λοιπόν,  τα Ιωάννινα και Νίζνα αδελφοποιήθηκαν και την ίδια χρονιά, μια αντιπροσωπεία από τα Ιωάννινα επισκέφθηκε την ουκρανική πόλη. Ένας μικρός δρόμος στα Σεισμόπληκτα, ονομάζεται «οδός Νίζνα».

Βιβλιογραφία:

Εργολάβος Σπ. Ιωάννης Δομπόλης, Ηπειρώτης-Εθνικός ευεργέτης. 2012. Ιωάννινα

Κοντογιάννης Π. Εθνικοί ευεργέται. 1908. Αθήνα

Λασκαρίλης Χ. Η συμβολή των ελλήνων της Νίζνας στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας. 1997

Παπασταύρος Αν. Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες. 2010. Αθήνα