Αλεξάντερ Λουκασένκο: «Μπαμπάς» ή «πατερούλης»;

Μαζικές συλλήψεις, εξαναγκασμός σε εξορία και, πλέον, πειρατεία: στα 27 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει κανένα μέσον για να βάλει στο χέρι τους αντιπάλους του, τροφοδοτώντας την εικόνα του τελευταίου δικτάτορα στην Ευρώπη.

Από την άνοδό του στη εξουσία το 1994, ο Λουκασένκο έκτισε επάνω στα ερείπια της Σοβιετικής Ένωσης ένα καθεστώς στα μέτρα του, με κεντρική οικονομία και βασιζόμενος στον στρατό και την αστυνομία για την καταστολή κάθε αμφισβήτησης.

Στα 66 του χρόνια, μπορεί να υπολογίζει στην αφοσίωση των απαρατσίκ, την υποστήριξη της Μόσχας, συμμάχου παντός καιρού, αλλά επίσης σε ένα τμήμα του πληθυσμού, κυρίως των ηλικιωμένων, που φοβάται περισσότερο την αταξία από την καταστολή.

Όμως, στην διεθνή σκηνή, ο Λουκασένκο δεν ήταν ποτέ τόσο απομονωμένος όσο μετά την Κυριακή και τον εξαναγκασμό του αεροπλάνου της Ryanair που εκτελούσε την πτήση Αθήνα-Βίλνιους σε προσγείωση στο Μινσκ για να συλληφθεί αντικαθεστωτικός δημοσιογράφος.

Ο ίδιος έδωσε την διαταγή σε ένα καταδιωκτικό αεροσκάφος MiG-29 να αναχαιτίσει το αεροπλάνο της Ryanair και να το κατευθύνει προς το Μινσκ. Οι λευκορωσικές αρχές ισχυρίζονται ότι ενήργησαν «νομίμως» λόγω απειλής για βόμβα και ότι το γεγονός ότι ο 26χρονος Ρομάν Προτάσεβιτς επέβαινε στο αεροπλάνο ήταν καθαρή σύμπτωση.

Ο ισχυρισμός δεν πείθει τους Δυτικούς και τους αντιφρονούντες. Άλλωστε, το θράσος της ενέργειας φέρει την σφραγίδα του Λουκασένκο.

Φαλακρός και μυστακοφόρος, πρώην διευθυντής αγροτικής κολεκτίβας, δεν εφείσθη ποτέ απειλών και άγριων λεκτικών επιθέσεων κατά των επικριτών του. Άλλωστε το διακηρύσσει ότι είναι ένας αυταρχικός ηγέτης.

«Μπαμπάς» ή μήπως «πατερούλης»;

Αγνοώντας επικρίσεις και κυρώσεις, προβάλλοντας θεωρίες συνωμοσίας και διαφημίζοντας απίθανες θεραπείες κατά του κορονοϊού, εξουδετερώνοντας μεθοδικά κάθε αμφισβήτηση, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο παραδέχεται ότι είναι αποφασισμένος να παραμείνει στην εξουσία με οποιοδήποτε τίμημα.

Το φθινόπωρο του 2020, την ώρα που πρωτοφανών διαστάσεων κίνημα αμφισβήτησης συγκλονίζει την Λευκορωσία, εμφανίζεται με το καλάσνικοφ στο χέρι, υπό ισχυρή αστυνομική προστασία έξω από την κατοικία του, σε απόσταση λίγων μέτρων από τους αντικαθεστωτικούς διαδηλωτές.

Συνοδευόμενος από τον έφηβο γιο του Νικολάι, οπλισμένο όπως και ο ίδιος και φορώντας αλεξίσφαιρα γιλέκα, πετάει με ελικόπτερο επάνω από τους διαδηλωτές στο Μινσκ χαρακτηρίζοντάς τους «ποντίκια».

«Δεν έχω τίποτε άλλο από την Λευκορωσία, κρέμομαι απ’ αυτήν και την κρατάω», έλεγε τον Νοέμβριο...εκτός και αν είναι η άλλη Λευκορωσία, των φυλακισμένων ή εξόριστων αντιφρονούντων, των διαδηλωτών, των δημοσιογράφων.

Οι υποστηρικτές του τον φωνάζουν batka (μπαμπάς στα λευκορωσικά), επαναφέροντας μάλλον ενοχλητικές ιστορικές μνήμες, και δεν κρύβει την υποτιμητική του γνώμη για τις γυναίκες αντιπάλους του, όπως η Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια, υποψήφια στις τελευταίες προεδρικές εκλογές εναντίον του, την οποία χαρακτήριζε «χαζογκόμενα».

Λευκορωσικές πατάτες και τρακτέρ

Σημαντικό τμήμα του πληθυσμού εξακολουθεί να εκτιμά το μπρουτάλ στιλ Λουκασένκο και του αναγνωρίζει ότι η Λευκορωσία γλίτωσε το χάος που αποσταθεροποίησε την υπόλοιπη σοβιετική αυτοκρατορία στην δεκαετία του 1990.

Καλλιεργεί την εικόνα του ανθρώπου του λαού μαζεύοντας καρπούζια στους αγρούς, του πατριώτη που φοράει στρατιωτική στολή στις παρελάσεις, του αθλητικού αρρενωπού άνδρα που βάζει τα πατίνια για να επιδοθεί στο χόκεϊ.

Του προέδρου του αρέσει επίσης να γοητεύει αγρότες και εργάτες με ομιλίες που δοξάζουν λευκορωσικές πατάτες και τρακτέρ.

Στην Λευκορωσία ζει ωστόσο και το άλλο τμήμα του πληθυσμού που κατηγορεί αυτόν και το περιβάλλον του ότι πλούτισαν στις πλάτες του λαού και ότι κρύβουν εκατομμύρια στις τράπεζες της Ελβετίας.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποκαλείται «μουστακαλού κατσαρίδα» ή «Σάσα 3%», από το υποκοριστικό του και το υποτιθέμενο ποσοστό δημοφιλίας του.

Επί δεκαετίες, ο Λουκασένκο κινήθηκε με επιδεξιότητα ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Μόσχα, εξασφαλίζοντας υποχωρήσεις από τον έναν έπειτα από τον άλλο, παίζοντας με τους γεωπολιτικούς τους ανταγωνισμούς.

Ανάμεσα στις ευρωπαϊκές κυρώσεις και τις ρωσικές φιλοδοξίες, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο επέλεξε αυτήν την φορά την Μόσχα, που όχι μόνο δεν συγκινήθηκε από την ανελέητη καταστολή των αντιφρονούντων, αλλά του πρόσφερε την βοήθειά της.

Όταν κατέστειλε το κίνημα διαμαρτυρίας που ξεκίνησε από την αμφισβήτηση μίας ακόμη νίκης σε ψηφοφορία που θεωρείται νοθευμένη, ο Λουκασένκο κήρυξε την νίκη απέναντι στο Blitzkrieg των υπό δυτική καθοδήγηση αντιπάλων του.

Αν και έχει αποδείξει ότι είναι έτοιμος να κάνει τα πάντα για να μην φθάσει εκείνη η ώρα, λέει με σεμνότητα: «Μια μέρα θα εκλέξετε έναν άλλο Λουκασένκο ή κάποιον άλλο… Όσο ηρωικός και να είμαι, θα έρθει εκείνη η ώρα να φύγω».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP