![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/04n@2x.png)
Του Ευστράτιου Ψαράκη,
ιστορικού, απόφοιτου του τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Δίχως αμφιβολία η μεταπολεμική περίοδος για την πόλη των Ιωαννίνων καθορίστηκε σε αθλητικό επίπεδο κυρίως από την παρουσία της ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΣ Γιάννενα. Η πραγματικότητα αυτή δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξουμε πως για τους περισσότερους οπαδούς της ομάδας αλλά και τους εν γένει φιλάθλους της πόλης, ειδικότερα τους νεότερους, συνδέεται και με οποιαδήποτε επίσημη ή ανεπίσημη διεθνή ποδοσφαιρική αναμέτρηση γιαννιώτικου σωματείου. Επιστέγασμα της αντίληψης αυτής θα μπορούσαν μάλιστα να θεωρηθούν οι πρόσφατες αναμετρήσεις του «Άγιαξ» της Ηπείρου με την Οντ Γκρένλαντ και την ΑΖ Άλκμααρ.
Εντούτοις αν κάποιος ανέτρεχε στην περίοδο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και ειδικότερα σε εκείνη του Μεσοπολέμου (1922-1939), θα διαπίστωνε, μάλλον με έκπληξη, πως η διεθνής ποδοσφαιρική αγωνιστική εξωστρέφεια δεν είναι προνόμιο του ΠΑΣ Γιάννενα αλλά του Πανηπειρωτικού Αθλητικού Συλλόγου Ιωαννίνων «ο Πύρρος» (φωτο από το αρχείο του Κων. Κόκκα), ο οποίος το 1931 αναμετράται στην αλβανική Κορυτσά με την τοπική ομάδα της Σκεντέρμπεου.
Όντας το δεύτερο επίσημα αναγνωρισμένο σωματείο της πρωτεύουσας της Ηπείρου μετά την απελευθέρωση της ο «Πύρρος» προκύπτει στα αθλητικά δρώμενα το 1924 και γρήγορα αναδεικνύεται σε κεντρικό πόλο της αθλητικής δραστηριότητας της πόλης έως και την ίδρυση του ΠΑΣ «ο Αβέρωφ» το 1933. [1]
Συσπειρώνοντας στις τάξεις του σημαντικές προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας της περιόδου όπως ο νομικός και φίλαθλος Γεωρ. Αχ. Βαβαρέτος, ο επίσης νομικός Σωτ. Γκιζάς ή ο έμπορος Επαμ. Πουλής [2] ο «Πύρρος» ανάγεται στο πλέον ολοκληρωμένο σωματείο της περιόδου. Ολοκληρωμένο καθώς αφενός αποτελεί το πρώτο ιστορικά σωματείο της πόλης με δική του αθλητική εγκατάσταση όταν στα τέλη του 1924 του παραχωρείται προς χρήση εκ μέρους του Δήμου της πόλης ένα από τα γυμναστήρια τα οποία διέθετε η τελευταία και το οποίο βρισκόταν στην περιοχή Ζεβαδιέ [3] – κοντά στο σημερινό γηροκομείο στην οδό Μαυρογιάννη - αφετέρου εξαιτίας της αθλητικής δράσης την οποία καταρτίζει. Στα πλαίσια αυτής της δράσης είναι μεταξύ άλλων η διοργάνωση των πρώτων αθλητικών καθώς και κολυμβητικών αγώνων στα χρονικά της πόλης το 1924 [4] η διοργάνωση Πανηπειρωτικών Αγώνων το 1927 [5], το επιχείρημα διοργάνωσης ποδηλατοδρομικής εκδρομής έως την Κωνσταντινούπολη το 1928 [6] καθώς και ιπποδρομιών το 1929 [7] όπως και πλήθος ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων με τυπικά ή άτυπα σωματεία της πόλης ή όμορρων περιοχών. Μεταξύ αυτών είναι και η αναμέτρηση με τον Παναιτωλικό στο Αγρίνιο το 1930 για την οποία μάλιστα το Τύπος της περιόδου αναφέρει «... ότι πρώτην φο(ρ)άν ομά(ς) των Ιωαννίν(ω)ν θα περάση τα σύ(ν)ορα της Ηπε(ί)ρου για ν’ αγω(ν)ισθή ...» [8] καθώς και εκείνη με την Σκεντέρμεπου στην Κορυτσά της Αλβανίας το 1931 η οποία μάλλον πρέπει να θεωρείται ως η πρώτη ιστορικά διεθνής αναμέτρηση ποδοσφαιρικού σωματείου της πόλης.
Στα πλαίσια αυτά λοιπόν τον Μάρτιο του εν λόγω έτους γνωστοποιείται μέσω της εφημερίδας Ηπειρωτικός Αγώνας πως «κατά το πρώτον δεκαήμερον του μηνός Απριλίου αναχωρεί δια Κορυτσάν η Α’ ομάς του αθλητικού μας σωματείου “Πύρρος” ίνα σεναντηθεί μετά της εκεί αλβανικής ομάδας» (sic). [9] Πράγματι λίγες ημέρες αργότερα με ακόμη ένα δημοσίευμα της η ίδια εφημερίδα επιβεβαιώνει πως ο «Πύρρος» θα αγωνιστεί στις 14 Απριλίου 1931 με την πρωταθλήτρια της Αλβανίας Σκεντέρμπεου όπως και πως την αναμέτρηση θα παρακολουθήσει και πλήθος φιλάθλων από τα Γιάννενα. [10]
Καθώς καταγράφεται σε κατοπινό δημοσίευμα η αναμέτρηση αν και λαμβάνει χώρα τελικώς διακόπτεται, κι ενώ το σκορ είναι 4-0 υπέρ της αλβανικής ομάδας, λόγω έντονης βροχόπτωσης. Εντούτοις σημειώνεται πως τον αγώνα ακολουθεί δείπνο το οποίο έχει διοργανώσει ο δήμος Κορυτσάς προς του αθλητές του «Πύρρου». [11]
Τελικώς η επιστροφή της ομάδας του «Πύρρου» στα Γιάννενα συνοδεύεται από ακόμη ένα δημοσίευμα της περιγραφής του χρονικού της αναμέτρησης. Το ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι τόσο η περιγραφή αυτή καθεαυτή όσο η διατύπωση μιας άποψης με γνώμονα την εν λόγω αναμέτρηση. Στα πλαίσια της άποψης αυτής, η οποία διέπει σε σημαντικό βαθμό οποιοδήποτε δημόσιο λόγο περί αθλητισμού στα Ιωάννινα κατά την εν λόγω περίοδο, στηλιτεύεται η «.. αδιαφορίαν και αδράνειαν προς τον αθλητισμόν εν συγκρίσει προς τα εν Αλβανία».
Ομοίως σημειώνεται πως «εκεί παρατηρείται ζωηροτάτη αθλητική κίνησης, υπό την άμεσον προστασίαν και ενίσχυσιν του Κράτους» καθώς και πως «οι αθλητικοί Σύλλογοι τυγχάνουν σοβαράς οικονομικής και πάσης άλλης ενισχύσεως υπό του Κράτους και των Δήμων». Αντιθέτως, σε ότι αφορά την κατάσταση στην πόλη των Ιωαννίνων, τονίζεται πως «... ουχί ενδιαφέρον και μέριμναν δεν εκδηλούνται αλλά ... αντίδρασις και πόλεμος εμφανής και αφανής κατά του αθλητισμού». [12]
Κλείνοντας την σύντομη αυτή παρουσίαση οφείλουμε να σημειώσουμε πως δεν είναι μόνο η ιστορικότητα του γεγονότος εκείνη η οποία καθιστά το εγχείρημα του Πύρρου αξιοσημείωτο. Μια ακόμη πτυχή, η οποία δεν οφείλει να περνά απαρατήρητη και η οποία αυξάνει την σπουδαιότητα της αναμέτρησης, σχετίζεται με το κακό συγκοινωνιακό δίκτυο της περιόδου [13] καθώς το τελευταίο δυσχέραινε έως και καθιστούσε απίθανη τη μετακίνηση αθλητικών σωματείων της πόλης εκτός των ορίων του νομού Ιωαννίνων.
Δείγμα της τελευταίας διαπίστωσης αποτελεί άλλωστε το γεγονός της αγωνιστικής εσωστρέφειας η οποία χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό την αγωνιστική δραστηριότητα των αθλητικών σωματείων της πόλης.
Τέλος, αν και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων δεν επαρκούν προκειμένου να συνάγουμε ένα ασφαλές συμπέρασμα, η συνάντηση μιας γιαννιώτικης και μιας αλβανικής αθλητικής ομάδας αποτελεί δίχως αμφιβολία ένα αξιοπρόσεκτο γεγονός ειδικότερα σε μια περίοδο κατά την οποία τόσο οι ελληνοαλβανικές σχέσεις όσο και εκείνες μεταξύ Ηπείρου και Αλβανίας είναι προβληματικές. [14]
[1] Βιβλίο Αναγνωρισμένων Σωματείων, τόμ. Α’. Αρχείο Πρωτοδικείου Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 1914
[2] Ηπειρωτική Ηχώ, 24/10/1924, 4· 28/06/1925, 4
[3] Ηπειρωτική Ηχώ, 11/12/1924, 4
[4] Ηπειρωτική Ηχώ, 01/01/1925, 4
[6] Στρ. Ψαράκης, «Μια άγνωστη ιστορία ποδηλατοδρομίας στα Ιωάννινα του Μεσοπολέμου (1928)» στο http://goo.gl/tra42H (προσβ.: 03/09/2016, 11:58)
[7] Ηπειρωτικός Αγών, 13/02/1929, 4
[8] Ηπειρωτικός Αγών, 30/03/1930, 1
[9] Ηπειρωτικός Αγών, 21/03/1931, 4
[10] Ηπειρωτικός Αγών, 05,04,1931, 4
[11] Ηπειρωτικός Αγών, 16/04/1931, 4
[12] Ηπειρωτικός Αγών, 18/04/1931, 1, 4
[14] για μια προσέγγιση των ελληνοαλβανικών σχέσεων βλ. ενδεικτικά Ηλ. Γ. Σκουλίδας, «Συνέχειες και ασυνέχειες στις ελληνοαλβανικές σχέσεις: η ελληνική πολιτική σε περιφερειακές εντάσεις», στο Κων. Α. Δημάδης (επιμ.), Συνέχειες, ασυνέχειες, ρήξεις στον ελληνικό κόσμο (1204-2014): οικονομία, κοινωνία, ιστορία, λογοτεχνία, Πρακτικά Ε’ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών, Ε.Ε.Ν.Σ., Αθήνα, 2015, 575-592
