13 σχολεία, 13 ιστορίες και η δύναμη της αφήγησης

Δεν είναι εύκολο να λες μια ιστορία σε κοινό (το οποίο δεν είναι οι φίλοι σου). Πόσο μάλλον όταν το κοινό είναι παιδιά. Η αφήγηση μιας ιστορίας πρέπει να έχει εκείνη την εσωτερική δύναμη που θα προ(σ)καλέσει τον/την ακροατή/τρια, θα διασκεδάσει, θα περάσει μηνύματα χωρίς διδακτισμό, θα ξυπνήσει την περιέργεια, θα ενεργοποιήσει φαντασία και συναισθήματα.

Η Μαρία Μαχαίρα μέσα από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία «Αδράχτι» ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με την αφήγηση παραμυθιών, ιστοριών και μύθων για μικρούς και μεγάλους. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, το «Αδράχτι» ταξίδεψε σε διάφορους τόπους, κυρίως ορεινούς και από λίγο έως πολύ απομακρυσμένους του νομού Ιωαννίνων. Η Μαρία Μαχαίρα με συνοδοιπόρο την εικαστικό Βιολέτα Διαμάντη, επισκέφθηκαν δημοτικά σχολεία (συν κάποια νηπιαγωγεία λόγω συστέγασης με δημοτικά σχολεία) σε Μηλιά, Κληματιά, Κόνιτσα, Παρακάλαμο και Πράμαντα, αλλά και Μεταμόρφωση, Λογγάδες και Δροσοχώρι.

Στις αποσκευές τους, είχαν δύο ιστορίες, έναν ειδικά σχεδιασμένο, με εικαστικό τρόπο, χάρτη και κάρτες με τους ήρωες. Ένα δομημένο εκπαιδευτικό υλικό αφήγησης, με απώτερο στόχο να ξετυλίξει ένα κουβάρι ιστοριών από τα ίδια τα παιδιά μέσα από τις αφηγηματικές τεχνικές, τη διάδραση, το παιχνίδι, ακόμα και τα βιώματα.

Πάνω από 550 παιδιά σε αυτές τις περιοχές βίωσαν ένα διαφορετικό πρόγραμμα με τίτλο «Άκου-Κοίτα-Πες: Μια ιστορία για την Ευρώπη» και με επίκεντρο τα δικαιώματα και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης - τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, την ισότητα των φύλων, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

«Ήταν επιλογή μας να πάμε σε σχολεία εκτός της πόλης των Ιωαννίνων. Εκεί που τα ερεθίσματα είναι λιγότερα και που τα παιδιά ίσως να έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να ακούσουν και να δουν κάτι διαφορετικό και να κατανοήσουν ότι δεν είναι κάτοικοι μόνο ενός μικρού χωριού, αλλά κάτοικοι της Ευρώπης» μας λέει η κα Μαχαίρα.

Και κάπως έτσι προέκυψαν 13 ιστορίες «γραμμένες» από τα παιδιά, με την απαραίτητη καθοδήγηση. Μια ιστορία για τον Γιάννη που καταγόταν από ένα νησί και που κάθε μέρα έφτιαχνε στο μυαλό του ιστορίες με ήρωες που ταξίδεψαν σε όλον τον κόσμο. Μέχρι που αποφάσισε να γίνει αυτός ο ήρωας της δικής του ιστορίας («γιατί όχι κι εγώ;»), και να πάει στην Ουγγαρία γιατί του φαινόταν «μυστηριώδης και ανεξερεύνητη» και τελικά να γίνει ένας διάσημος συγγραφέας.

Ή μια ιστορία για τον Αχιλλέα που μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό στα επτά του χρόνια, αναγκάζεται να μείνει σε αναπηρικό αμαξίδιο και που έκανε κι αυτός τα όνειρά του.

Δεκατρείς ιστορίες που προήλθαν από την αμεσότητα της αφήγησης και του συνδυασμού των πληροφοριών και των λειτουργιών του προφορικού λόγου. Δεκατρείς ιστορίες που έγιναν podcast και video animation. Το όλο υλικό θα συνοδευτεί και από μια ψηφιακή έκδοση για να αποτελέσει ένα εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς.

Αυτό είναι το «λιθαράκι» που θέλει να αφήσει πίσω του το «Άκου-Κοίτα-Πες: Μια ιστορία για την Ευρώπη» που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα BUILD-Βuilding a robust and democratic civic space» (το BUILD συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ της Κύπρου).

«Η αφήγηση είναι ένα εργαλείο που μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές και τις μαθήτριες να συνθέτουν τα δικά τους αφηγήματα, τις δικές τους ιστορίες» αναφέρει η κα Μαχαίρα. Και το υλικό το οποίο δημιουργήθηκε τους τελευταίους μήνες από το «Αδράχτι» βρίσκεται πια στη διάθεση των εκπαιδευτικών.

Μάλιστα, στις 5 Δεκεμβρίου, στην αίθουσα των Γενικών Αρχείων του Κράτους-Ιστορικού Αρχείου Ηπείρου θα γίνει ενημερωτική εκδήλωση για τους εκπαιδευτικούς με την υποστήριξη της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Ηπείρου. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της δράσης «Άκου-Κοίτα-Πες : Μια Ιστορία για την Ευρώπη» όπως και το όλο το υλικό, ενώ θα γίνει και ένα βιωματικό εργαστήριο αφήγησης με σκοπό την κατανόηση των τεχνικών αφήγησης και τους τρόπους εφαρμογής της δράσης στη σχολική τάξη.