Υπάρχει απάντηση στο ερώτημα: τι σκότωσε τον Μπετόβεν;

Σχεδόν 200 χρόνια μετά το θάνατο του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, οι ερευνητές πήραν DNA από τρίχες των μαλλιών του, αναζητώντας στοιχεία για τα προβλήματα υγείας και την απώλεια ακοής που τον ταλαιπώρησαν.

Δεν κατάφεραν να λύσουν την υπόθεση της κώφωσης του Γερμανού συνθέτη ή των σοβαρών στομαχικών παθήσεων. Βρήκαν όμως ένα σημαντικό αριθμό γενετικών παραγόντων κινδύνου για ηπατική νόσο. Βρήκαν επίσης στοιχεία μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β, τους τελευταίους μήνες της ζωής του.

Αυτοί οι παράγοντες, μαζί με τη χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, ήταν πιθανότατα αρκετοί για να προκαλέσουν την ηπατική ανεπάρκεια που πιστεύεται ευρέως ότι τον σκότωσε, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Current Biology.

Αυτή την Κυριακή συμπληρώνονται 196 χρόνια από τον θάνατο του Μπετόβεν στη Βιέννη, στις 26 Μαρτίου 1827, σε ηλικία 56 ετών. Ο ίδιος ο συνθέτης έγραψε ότι ήθελε οι γιατροί να μελετήσουν τα προβλήματα υγείας του μετά το θάνατό του.

«Ειδικά με τον Μπετόβεν, ισχύει ότι οι ασθένειες μερικές φορές περιόριζαν πολύ το δημιουργικό του έργο», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Axel Schmidt, γενετιστής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βόννης στη Γερμανία. «Και για τους γιατρούς, ήταν πάντα ένα μυστήριο τι ήταν πραγματικά πίσω από αυτό».

Μετά το θάνατό του, οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και καιρό να συναρμολογήσουν το ιατρικό ιστορικό του Μπετόβεν και έχουν προσφέρει διάφορες πιθανές εξηγήσεις για τις πολλές ασθένειές του.

Τώρα, με την πρόοδο της τεχνολογίας του DNA, οι ερευνητές μπόρεσαν να αντλήσουν γενετικά στοιχεία από τις τούφες των μαλλιών του Μπετόβεν που είχαν διατηρηθεί ως ενθύμιο. Επικεντρώθηκαν σε πέντε τούφες που είναι «σχεδόν σίγουρα αυθεντικές», προερχόμενες από τον ίδιο Ευρωπαίο άνδρα, σύμφωνα με τη μελέτη.

Ενώ οι ερευνητές δεν βρήκαν σαφή γενετικά σημάδια για το τι προκάλεσε τα γαστρεντερικά προβλήματα του Μπετόβεν, διαπίστωσαν ότι η κοιλιοκάκη και η δυσανεξία στη λακτόζη ήταν απίθανες αιτίες. Στο μέλλον, το γονιδίωμα μπορεί να προσφέρει περισσότερες ενδείξεις καθώς μαθαίνουμε περισσότερα για το πώς τα γονίδια επηρεάζουν την υγεία, δήλωσε ο Begg.

«Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι ‘σκότωσε’ τον Μπετόβεν», τονίζει ο Γιόχαν Κράους, από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία. «Μπορούμε τώρα τουλάχιστον να επιβεβαιώσουμε την παρουσία κληρονομικού κινδύνου και μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Μπορούμε επίσης να εξαλείψουμε πολλές άλλες λιγότερο εύλογες γενετικές αιτίες».

Το βασικό ερώτημα για το τι προκάλεσε την απώλεια ακοής του Μπετόβεν παραμένει αναπάντητο, δήλωσε ο δρ Αβραάμ Ζ. Κούπερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο. Και μπορεί να είναι δύσκολο να λυθεί, επειδή η γενετική μπορεί να μας δείξει μόνο το ήμισυ της εξίσωσης «φύση και ανατροφή» που συνθέτει την υγεία μας. Αλλά, πρόσθεσε, ότι το μυστήριο είναι μέρος αυτού που κάνει τον Μπετόβεν τόσο γοητευτικό.

Φωτογραφία: Current Biology