Τα μυστήρια του κινούμενου μαροκινού αστρικού αμμόλοφου

Πρόκειται για εντυπωσιακές, μυστηριώδεις δομές που ξεπροβάλλουν στις ερήμους της Γης και βρίσκονται επίσης στον Άρη και στο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα.

Ειδικοί από πανεπιστήμια όπως το Αμπερίστουϊδ στην Ουαλία έχουν τώρα προσδιορίσει την ηλικία ενός αστεροειδούς αμμόλοφου σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Μαρόκου και έχουν αποκαλύψει λεπτομέρειες σχετικά με τον σχηματισμό του και τον τρόπο με τον οποίο κινείται στην έρημο.

Ο καθηγητής Τζέφρι Ντάλερ του τμήματος γεωγραφίας και γεωεπιστημών του Αμπερίστουϊδ, ο οποίος δημοσίευσε την έρευνα μαζί με τον καθηγητή Τσαρλς Μπρίστοου από το πανεπιστήμιο Μπίρκμπεκ στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports δήλωσε: «Πρόκειται για ένα από τα φυσικά θαύματα του κόσμου. Από το έδαφος μοιάζουν με πυραμίδες, αλλά από τον αέρα βλέπεις μια κορυφή και ακτινοβολούν από αυτήν προς τρεις ή τέσσερις κατευθύνσεις αυτοί οι βραχίονες που τις κάνουν να μοιάζουν με αστέρια».

Η ομάδα, η οποία αποτελούνταν επίσης από ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ταξίδεψε στο νοτιοανατολικό Μαρόκο για να μελετήσει έναν αμμόλοφο ύψους 100 μέτρων και πλάτους 700 μέτρων στην αμμουδιά Erg Chebbi, γνωστό ως Lala Lallia, που σημαίνει «το υψηλότερο ιερό σημείο» στη γλώσσα των Βερβέρων.

Ανακάλυψαν ότι η ίδια η βάση του αμμόλοφου ήταν ηλικίας 13.000 ετών, αλλά εξεπλάγησαν από το γεγονός ότι το ανώτερο τμήμα της δομής είχε σχηματιστεί μόλις τα τελευταία 1.000 χρόνια περίπου.

Η βάση συνέχισε να χτίζεται μέχρι πριν από περίπου 9.000 χρόνια. «Στη συνέχεια η επιφάνεια σταθεροποιήθηκε. Πιστεύουμε ότι ήταν λίγο πιο υγρή από ό,τι σήμερα. Μπορούμε να δούμε ίχνη από παλιές ρίζες φυτών, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο αμμόλοφος σταθεροποιήθηκε και φαίνεται πως παρέμεινε έτσι για περίπου 8.000 χρόνια. Στη συνέχεια το κλίμα άρχισε να αλλάζει και πάλι και αυτός ο αστεροειδής αμμόλοφος άρχισε να σχηματίζεται».

Ο Ντάλερ δήλωσε ότι ο αμμόλοφος σχηματίστηκε επειδή ο άνεμος φυσάει από δύο αντίθετες κατευθύνσεις - από τα νοτιοδυτικά και τα βορειοανατολικά - με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται η άμμος. Ένας σταθερός τρίτος άνεμος που πνέει από τα ανατολικά μετατοπίζει τον αμμόλοφο αργά προς τα δυτικά με ρυθμό περίπου 50 εκατοστά το χρόνο.

Για να προσδιορίσουν την ηλικία του «αστεροειδούς» αμμόλοφου, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται «χρονολόγηση φωταύγειας».

Όσο περισσότερο παραμένει η άμμος θαμμένη κάτω από το έδαφος, τόσο περισσότερη ραδιενέργεια εκτίθεται και τόσο περισσότερη ενέργεια συσσωρεύεται. Όταν οι κόκκοι εκτεθούν στο εργαστήριο, απελευθερώνουν ενέργεια σε μορφή φωτός και έτσι οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν την ηλικία τους. 

Η ίδια τεχνική φωταύγειας χρησιμοποιήθηκε για να χρονολογηθούν τα απομεινάρια αυτού που θεωρείται ότι είναι η αρχαιότερη γνωστή ξύλινη κατασκευή στον κόσμο, μια διάταξη κορμών στην όχθη ενός ποταμού που συνορεύει με τη Ζάμπια και την Τανζανία, η οποία χρονολογείται πριν από την εμφάνιση των σύγχρονων ανθρώπων.

Με πληροφορίες από Guardian, Reuters. Φωτογραφία: Άποψη των αμμόλοφων Erg Chebbi στο Μαρόκο, κοντά στα σύνορα με την ΑλγερίαWikipedia