Τα γυμναστήρια του Μεσοπολέμου στα Ιωάννινα

Πριν έναν αιώνα και κάτι, η πόλη των Ιωαννίνων ξεκίνησε την προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα δημοτικό γυμναστήριο, τις πρώτες της αθλητικές εγκαταστάσεις. Πάγια θέση των δημοτικών αρχών εκείνης της περιόδου ήταν ότι η δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων θα συμβάλλει στη βελτίωση της εικόνας της πόλης και στον εκσυγχρονισμό της. Είναι ένα «έργον προόδου και ανωτέρας κοινωνικής αγωγής» όπως αναφερόταν σε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Βέβαια, έως έναν βαθμό, η γυμναστική ήταν συνδεμένη και με τη στρατιωτική προετοιμασία των ανδρών και την εξύψωση του εθνικού φρονήματος.

Το 1923, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να χωροθετήσει το γυμναστήριο στη συνοικία Ζεβαδιέ -εκεί που σήμερα βρίσκεται η πλατεία Γηροκομείου. Στη συγκεκριμένη έκταση υπήρχε το ομώνυμο τζαμί αλλά και ένα οθωμανικό νεκροταφείο.

Τα οθωμανικά νεκροταφεία, που δεν ήταν και λίγα στην πόλη, μετά την αναγκαστική απαλλοτρίωσή τους για λόγους δημοσίου συμφέροντος, «προσφέρθηκαν» για την ανέγερση δημοσίων κτιρίων, πλατειών και κοινόχρηστων χώρων. Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κι αφού είχε προηγηθεί και η ανάλογη πρόταση από την τότε Γενική Διοίκηση Ηπείρου, το νεκροταφείο ισοπεδώθηκε και εν έτει 1924 ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του γυμναστηρίου. Μέσα σε λίγους μήνες το γυμναστήριο ήταν έτοιμο, με τα εγκαίνια να γίνονται τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.

Παράλληλα, όμως, έγινε και ένα άλλο υπαίθριο γυμναστήριο. Το οποίο προέκυψε μετά τη… δυναμική πρωτοβουλία και αποφασιστικότητα του Στρατού. Έναν μόλις μήνα μετά τα εγκαίνια του γυμναστηρίου στη συνοικία Ζεβαδιέ, το οποίο είχε παραχωρηθεί προσωρινά σε ένα αθλητικό σωματείο, έγιναν και τα εγκαίνια της υποδομής «Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου».

Το γυμναστήριο αυτό λειτούργησε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα η λαϊκή αγορά Αγίας Μαρίνας. Ο χώρος χρησιμοποιούνταν τότε ως δημοτική ιππαγορά. Η γειτνίασή του με τους στρατώνες που υπήρχαν τότε στα Λιθαρίτσια, αποτελούσε για τον Στρατό μια κατάλληλη επιλογή για να φτιάξει ένα γυμναστήριο για τους οπλίτες. Το Ε’ Σώμα Στρατού, με έγγραφό του προς το Δημοτικό Συμβούλιο, από το οποίο ζητούσε την παραχώρηση του χώρου, επικαλέστηκε και το γνωστό επιχείρημα του εκσυγχρονισμού της πόλης. «… η εν μέσω της πόλεως ύπαρξις ιππαγοράς, ήτις είναι εστία ανθυγιεινών μιασμάτων προς την παράστασιν αυτής» αναφερόταν στο έγγραφο προς τον Δήμο.

Ωστόσο, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τους ενοικιαστές της ιππαγοράς, με τον Στρατό όμως να μην τις αποδέχεται. Αρκετά δημοσιεύματα έκαναν λόγο σαφώς για «στρατιωτική αυθαιρεσία». Ο Δήμος, από την πλευρά του, έδωσε τελικά το πράσινο φως, και το γυμναστήριο δημιουργήθηκε όχι μόνο για τους οπλίτες αλλά και για τους πολίτες. «Το Γυμναστήριον θέλει έχη χαρακτήρα γυμναστηρίου της πόλεως, δυναμένου να χρησιμοποιηθή εφ’ όλων των γυμναστικών οργανώσεων και συλλόγων της πόλεως. Φρονούμεν ότι ο Δήμος δέον να παραχωρήση τον ειρημένον χώρον, της ιππαγοράς διά την εγκαθίδρυσιν γυμναστηρίου, καθότι αληθώς λόγοι υγιεινής και παραστάσεως της πόλεως επιβάλλουσι το τοιούτον» ανέφερε ο δήμαρχος την άνοιξη του 1924. Τη δαπάνη δε για την κατασκευή του υπαίθριου γυμναστηρίου ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο Στρατός.

Και τα δύο γυμναστήρια δεν άντεξαν πολύ. Το γυμναστήριο Ζεβαδιέ δε, πολύ λιγότερο, για αδιευκρίνιστους λόγους. Το «Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου», όπου έγιναν αρκετοί αγώνες, έπεσε στην αφάνεια στις αρχές της δεκαετίας του ’30.

Πηγές:

Εφημερίδα «Ήπειρος»

Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών

Ψαράκης Ευστράτιος, «Η διαμόρφωση του αθλητισμού στα Ιωάννινα του Μεσοπολέμου: Οι ‘λόγοι’, τα σωματεία, οι εγκαταστάσεις (1913-1936)», διπλωματική εργασία, 2016, Ιωάννινα

* Φωτογραφία: Πέτρος Ζωνίδης. Το "Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου" κάτω από τα Λιθαρίτσια