Το πάρκο που είναι ακόμη... στα σχέδια

Ένα έργο από τα παλιά, αναμένει μια απάντηση για το αν βρίσκεται… σε ισχύ και αν υπάρχει χώρος γι αυτό στον σχεδιασμό της νέας δημοτικής αρχής Ιωαννίνων του Θωμά Μπέγκα. Ένα έργο που έχει να κάνει με έναν κρίσιμο δημόσιο χώρο, η αξιοποίηση του οποίου θα μπορούσε να αλλάξει πολύ την παραλίμνια περιοχή και να επεκτείνει τη χρήση του παραλίμνιου αστικού μετώπου.

Πριν οκτώ χρόνια, λοιπόν. επί της τότε δημαρχίας του Θωμά Μπέγκα, μπήκε μπρος ένα φιλόδοξο σχέδιο: η μετατροπή των παλαιών στρατιωτικών φυλακών, οι οποίες βρίσκονται στην παραλίμνια περιοχή δίπλα από το ΚΕΠΑΒΙ, σε έναν κοινόχρηστο δημόσιο χώρο, με πολιτιστικές χρήσεις μεταξύ άλλων.

Εκείνη την εποχή, ο Δήμος Ιωαννιτών έκανε τρία πράγματα: πέτυχε την παραχώρηση σε αυτόν των 22 στρεμμάτων, τα οποία ανήκουν στο Δημόσιο, με κάποιους όρους, ένταξε, εν έτει 2017, το έργο με προϋπολογισμό 2,5 εκατ. ευρώ στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», με την προϋπόθεση ότι σε 18 μήνες οι οριστικές μελέτες θα είναι έτοιμες, και προχώρησε σε έναν πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων. Από τον διαγωνισμό αυτόν του 2018, προέκυψε μόνο τρίτο βραβείο για τα προσχέδια.

Η επόμενη δημοτική αρχή του Μωυσή Ελισάφ επιχείρησε να υλοποιήσει το έργο, αλλά έπεσε πάνω σε κάποιες εκκρεμότητες, οι οποίες δεν ήταν και τόσο αναμενόμενες, ενώ επιπλέον οι μελέτες που είχαν ανατεθεί, προχωρούσαν με αρκετές δυσκολίες.

Το 2022, υπήρξε ένα διάλειμμα στην εκπόνηση των οριστικών μελετών, καθώς προέκυψε η πρώτη εκκρεμότητα, κτηματολογικής φύσης. Οι υπηρεσίες του Δήμου αντιλήφθηκαν ότι εντός της έκτασης υφίσταται ένας δρόμος που έχει χαρακτηριστεί δημοτική οδός. Οι μελετητές τοποθετούσαν τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις διαμέσου και κάτω από αυτήν (υπογείως) την χαρακτηρισμένη οδό. Η εκκρεμότητα αυτή λύθηκε, οι μελέτες συνεχίστηκαν και μετά προέκυψε το δεύτερο πρόβλημα.

Για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, διαπιστώθηκε ξαφνικά ότι απαιτείται και η έγκριση των μελετών από το υπουργείο Πολιτισμού, δεδομένου ότι τμήμα της έκτασης των παλιών στρατιωτικών φυλακών βρίσκεται εντός της ζώνης προστασίας της λίμνης Παμβώτιδας, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιστορικός και ιδιαίτερου κάλλους.

Αυτή η εκκρεμότητα λύθηκε μόλις πριν λίγες μέρες, με το υπουργείο Πολιτισμού να εγκρίνει τις μελέτες, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Όπως σημειώνεται στην απόφαση του υπουργείου, οι εν λόγω μελέτες με τις προτεινόμενες διαμορφώσεις, χρήσεις και δραστηριότητες συνάδουν «με τον χαρακτήρα του ιστορικού τόπου και αναβαθμίζουν το προστατευόμενο φυσικό τοπίο δημιουργώντας μία ενότητα με το πάρκο Κατσάρη στη θέση Σκάλα και των δημοτικών σφαγείων, ώστε όλο το παραλίμνιο μέτωπο να είναι ελεύθερο και επισκέψιμο».

Σημειωτέον ότι ο σχετικός φάκελος κατατέθηκε προς έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού πέρσι την άνοιξη.

Ο κύκλος των μελετών λοιπόν, ο οποίος κόστισε περίπου 300.000 ευρώ, φαίνεται να κλείνει. Και ο προϋπολογισμός δεν είναι πια 2,5 εκατ. ευρώ (ή πιο συγκεκριμένα 2,2 εκατ. ευρώ για το έργο + 300.000 ευρώ για τις μελέτες). Όπως είχε αναφερθεί πριν από λίγους μήνες, ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται ότι φτάνει στα 7 εκατ. ευρώ.

Και σε αυτό το σημείο προκύπτουν πολλά ζητήματα. Καταρχάς υπάρχει ένα δεδομένο: Το προηγούμενο ΕΣΠΑ «έκλεισε», με το έργο να μη φτάνει ούτε καν στη δημοπράτηση.

Η απώλεια των πόρων αυτών θα πρέπει να θεωρηθεί σίγουρη, αν και δεν έχει ανακοινωθεί κάτι επίσημα. Θεωρητικά, ο Δήμος Ιωαννιτών έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει ξανά τους πόρους που χρειάζεται, από το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» ή από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2021-2027» μέσω της στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ). Είναι προφανώς ζήτημα πολιτικών επιλογών αλλά και περισσότερων πιθανοτήτων.

Είναι επίσης γεγονός ότι ο Δήμος Ιωαννιτών δεν έχει στα χέρια του και πολλά «ώριμα» έργα για το νέο ΕΣΠΑ. Και αυτό είναι ένα μεγάλο «αγκάθι» στην κινητικότητα των έργων και εντέλει ένα μεγάλο πρόβλημα για την πόλη η οποία περιμένει πιο ολοκληρωμένους σχεδιασμούς.

Υπενθυμίζεται ότι το έργο αφορά τη μετατροπή των πρώην στρατιωτικών φυλακών σε ένα εναλλακτικό καλλιτεχνικό πάρκο με ανοιχτούς χώρους, με μόνιμες ή μη καλλιτεχνικές δημιουργίες, με εκθετήρια τοπικών προϊόντων, με χώρους αναψυχής και αθλητισμού κ.λπ.

Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, τα περισσότερα παλιά κτίρια των στρατιωτικών φυλακών και της ΕΡΤ (η κεραία παρούσα) προβλέπεται να διατηρηθούν και να αποκατασταθούν για τη στέγαση εκδηλώσεων, εκθέσεων και βιωματικών εργαστηρίων, αναψυκτηρίου κ.λπ. Στον υπαίθριο χώρο, προβλέπεται η διαμόρφωση έκτασης για την πραγματοποίηση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (μουσική, θέατρο, σινεμά, χορός) και για την ένταξη ήπιων μορφών αθλητικών δραστηριοτήτων, όπως διαδρομές για ποδήλατο και τζόκινγκ, όπως και για υπαίθριους χώρους στάσης, παιχνιδιού, πικ νικ.

Και μια υποσημείωση: Δεν έχουν παρουσιαστεί ακόμη από τον Δήμο Ιωαννιτών οι ενδεχόμενες αλλαγές που έχουν προκύψει μετά την οριστικοποίηση των μελετών.