Όταν η Βοδίβιστα έγινε Αμπελιά (και η μάχη του «ε»)

Η Αμπελιά βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα Ιωάννινα, μετά την Πεδινή. Ένα χωριό που έχει τύχει μιας οικιστικής επέκτασης λόγω και της γειτνίασής του με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η Αμπελιά είναι ένα από τα πολλά χωριά που είχε διαφορετική ονομασία. Κι αυτή ήταν «Βοδίβιστα». Μια ονομασία που συναντάται για πρώτη φορά στο χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Β’, το 1319. Στο χρυσόβουλο αυτό, το όνομα καταγράφεται ως «Βοτίβιστα». Αργότερα έγινε Βοδίβιστα. Υφίσταται και η γραφή «Βωτίβιστα» όπως αυτή αποτυπώνεται στο Βασιλικό Διάταγμα του 1919 περί σύστασης δήμων και κοινοτήτων. Ο συνοικισμός «Βωτίβιστα» δεν αναγνωρίστηκε ως αυτόνομη κοινότητα, αλλά βρέθηκε υπό τη σκέπη της κοινότητας της Κοσμηράς.

Όσο για την ονομασία «Βοδίβιστα», αποδίδεται είτε σε σλάβικο τοπωνύμιο (με τη σημασία «νερότοπος») είτε σε σλάβικο κυριώνυμο.

Η ονομασία αυτή παρέμεινε μέχρι το 1928, όταν και κατέφτασε το νέο όνομα: η «Αμπελιά». «Ο συνοικισμός Βοντίβιστα της κοινότητος Κοσμηρά μετονομάζεται εις ‘Αμπελιά’ (η)» αναφέρεται στο σχετικό διάταγμα.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Πώς προέκυψε αυτή η ονομασία; Ο Γιώργος Τσόλης που έχει γράψει το βιβλίο «Βοδίβιστα: Από την κέραμο έως τις όρνιθες» (2017) κάνει μια εκτίμηση: Ότι την ονομασία την πρότειναν Κοσμηριώτες λόγω των αμπελιών που υπήρχαν στην περιοχή Χιονάσσα. «Έτσι ένα ιστορικό όνομα περίπου μιας χιλιετίας σβήστηκε για να έρθει το καινούργιο, που μας δηλώνει ότι κατακλυζόμαστε από απέραντα αμπέλια, δηλαδή η απεραντοσύνη να φτάνει τα περίπου 200 στρέμματα. Όσο για τους σημερινούς μας αμπελώνες, δεν ξεπερνούν τα δέκα στρέμματα» αναφέρει.

Λίγα χρόνια αργότερα μετά τη μετονομασία, αρχίζει η μάχη του «ε». Το 1940, λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αμπελιά έγινε Αμπελεία. Το 1947 έγινε η αναγνώριση του χωριού ως αυτόνομης κοινότητας. Για πολλές δεκαετίες, η «Αμπελεία» (ή Αμπελειά) και η «Αμπελιά» εναλλάσσονταν σε δημόσια έγγραφα.

Η υπόθεση έκλεισε οριστικά το 2017, με την (τουλάχιστον κακόηχη) Αμπελεία να μετονομάζεται σε Αμπελιά. Είχε προηγηθεί απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων, μετά από αίτημα της κοινότητας.