Οι «νέοι» δημόσιοι χώροι και οι προσδοκίες

Τα Γιάννενα δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Η πόλη είναι η ίδια που ήταν πριν από επτά-οκτώ χρόνια.

Μεσολάβησαν όμως και δύο χρόνια πανδημίας, που ήρθαν να αναδείξουν περισσότερο από πότε τη σημασία του δημόσιου χώρου ως κοινού θεμελιώδους αγαθού, ως τόπου αναψυχής, μετάβασης στον αστικό ιστό και συμμετοχής στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Kαι έγινε περισσότερο από ποτέ σαφές ότι οι κενοί και αδιαμόρφωτοι χώροι είναι απωθητικοί και «νεκροί».

Η δημοτική αρχή Ιωαννίνων «κληρονόμησε» κάποιους σχεδιασμούς, σε πρώιμο ή ώριμο στάδιο, από την προηγούμενη δημοτική αρχή για τους δημόσιους χώρους. Είθισται, οι σχεδιασμοί αυτοί να αποκαλούνται «αναπλάσεις» -ένας όρος που, όπως χρησιμοποιήθηκε, κατέληξε να υποτιμά την ουσία: Τη δημιουργία καλαίσθητων και λειτουργικών χώρων που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών στην κάθε περίπτωση –ανάλογα την τοποθεσία και τον σκοπό της ανάπλασης (με ή χωρίς εισαγωγικά). Υπάρχουν περιπτώσεις και στα Γιάννενα που οι αναπλάσεις λειτούργησαν ικανοποιητικά (π.χ. πεζόδρομοι στο εμπορικό κέντρο) κι άλλες που δεν ανταποκρίθηκαν στις όποιες προσδοκίες.

Σήμερα, στα Γιάννενα, βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορα έργα διαμόρφωσης ή ανάπλασης δημόσιων χώρων. Άλλα κατασκευάζονται, άλλα πρόκειται να κατασκευαστούν. Ο «Τύπος Ιωαννίνων» επιχειρεί έναν απολογισμό… των πιο σημαντικών έργων σε δημόσιους χώρους, μερικά από τα οποία άργησαν να ξεκινήσουν. Οι Γιαννιώτες πρόκειται να βιώσουν τους «νέους» αυτούς χώρους σε ένα έως... πολλά χρόνια. Τότε θα φανεί και στην πράξη, αν η διοίκηση και όσοι αποφασίζουν, κατάφεραν να μεταμορφώσουν «νεκρούς» ή υποβαθμισμένους δημόσιους χώρους σε «ζωντανούς» τόπους για τους πολίτες.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Ανάπλαση πλατείας Πύρρου 

Χρηματοδότηση: πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», Προϋπολογισμός: 5,2 εκατ. ευρώ

Η ανάπλαση της κεντρικής πλατείας αποτέλεσε μια από πρώτες προτεραιότητες της προηγούμενης δημοτικής αρχής του Θωμά Μπέγκα, η οποία προχώρησε το 2017 σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων.

Πάνω… στα πλακάκια της πλατείας Πύρρου δόθηκε μια μεγάλη προεκλογική μάχη, με τον νυν δήμαρχο Μωυσή Ελισάφ να εκφράζει την αρνητική του θέση. Μετά από αρκετές πολιτικές δικαιολογίες, η δημοτική αρχή προχώρησε σε μια επικαιροποίηση της μελέτης, που οδήγησε σε επέκταση της υφιστάμενης μεταλλικής γέφυρας μέσα στο πάρκο Κ. Μπέγκα με ανακατασκευή της καθόδου προς το πάρκο και την προσθήκη ενός ανελκυστήρα. Στο ενδιάμεσο είχε χαθεί η ευκαιρία ένταξης του έργου της ανάπλασης της πλατείας στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020».

Η δημοτική αρχή εξασφάλισε χρηματοδότηση τελικά από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ο διαγωνισμός του έργου έγινε τον Ιανουάριο του 2022. Πριν από έναν μήνα, η Οικονομική Επιτροπή ανέδειξε τον προσωρινό ανάδοχο του έργου, την εταιρία «ΤΡΙΠΥΛΟΣ ΑΤΕΒΕ», με ποσό προσφοράς 3,6 εκατ. ευρώ.

Διαμόρφωση πλατείας Γλυκήδων, οδών Ιστορικού Προκοπίου, Γλυκήδων και Σουγδουρή στο Κάστρο Ιωαννίνων

Χρηματοδότηση: επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020», Προϋπολογισμός: 2,3 εκατ. ευρώ, Κόστος σύμβασης: 1,72 εκατ. ευρώ (Τεχνική Ανάπτυξη ΑΤΕΒΕ), Υπογραφή σύμβασης: 28/1/2022, Συμβατικός χρόνος περαίωσης του έργου: 540 ημερολογιακές ημέρες

Το έργο αυτό αποτελεί μία από τις παρεμβάσεις για τη δημιουργία του πάρκου πολιτισμού στην περιοχή γύρω από τη βορειανατολική ακρόπολη του Κάστρου Ιωαννίνων, όπου υπάρχουν πολλά μνημεία. Ένα από αυτά είναι το χαμάμ το οποίο αναστηλώνεται ήδη, στο πλαίσιο του όλου σχεδιασμού, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.

Τι περιλαμβάνει το έργο:

-Μια σημαντική αλλαγή αφορά την είσοδο της οδού Γλυκήδων, από το παραλίμνιο μέτωπο, δίπλα από την περιοχή της Κυρά Φροσύνης. Η μελέτη προβλέπει τη χρήση της δεύτερης εισόδου (που σήμερα αποτελεί είσοδο της αυλής του Δημοτικού Σχολείου) ως είσοδο πεζών. Για τον λόγο αυτόν, απομακρύνονται ήδη η πόρτα της αυλής του σχολείου και ο μαντρότοιχος (προς το Σουφαρί Σεράι) κατά μήκος της οδού.

-Διαμόρφωση-λιθόστρωση της οδού Γλυκήδων. Το ίδιο και στην οδό Ιστορικού Προκοπίου που «συναντά» κάθετα τη Γλυκήδων και που οδηγεί στην Εβραϊκή Συναγωγή. Επί της οδού Ιστορικού Προκοπίου, υπάρχει υπέργειος μετασχηματιστής της ΔΕΗ. Ο μετασχηματιστής αυτός θα αντικατασταθεί από ημιυπόγειο υποσταθμό της ΔΕΗ σε άλλο σημείο.

-Διαμόρφωση της πλατείας Γλυκήδων. Η «πλατεία» αυτή είναι ο αδιαμόρφωτος χώρος μεταξύ του χαμάμ, της οθωμανικής βιβλιοθήκης και του Σουφαρί Σεράι. Θα γίνουν λιθόστρωτες διαδρομές και διαδρομές ήπιας μορφής μέσα στον αρχαιολογικό χώρο για την ενοποίηση των μνημείων, ενώ προβλέπεται ελεύθερος χώρος πρασίνου.

-Διαμόρφωση και λιθόστρωση της οδού Σουγδουρή: Η οδός Σουγδουρή αποτελεί τον στενό δρόμο που συναντά κανείς όταν μπαίνει στο Κάστρο από την είσοδο της λίμνης (με τα σκαλοπάτια). Η οδός οδηγεί από τη μια μεριά στην ακρόπολη του Ασλάν πασά –μέσω της βυζαντινής πύλης- και από την άλλη στην ακρόπολη του Ιτς Καλέ. Είναι η οδός που συνδέει επί της ουσίας τις δύο ακροπόλεις.

-Υπογειοποίηση των δικτύων χαμηλής τάσης.

Η εγκατάσταση του εργολάβου έγινε τον Μάρτιο και οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου: Αναβάθμιση δικτύου εμπορικών οδών στο ιστορικό κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων

Προϋπολογισμός: 1,26 εκατ. ευρώ, Χρηματοδότηση: επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (απόφαση ένταξης 28/06/2019), Κόστος σύμβασης: 685.000 ευρώ (ΤΡΙΠΥΛΟΣ ΑΤΕΒΕ), Υπογραφή σύμβασης: 8/4/2021, Συμβατικός χρόνος περαίωσης έργου: 365 ημέρες

Μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί ένα μεγάλο κομμάτι του έργου, ιδίως το νέο κυβιλοθόστρωτο της οδού Ανεξαρτησίας συνοδεία προμήθειας εξοπλισμού. Για το έργο αυτό έχουν γραφεί πολλά, ενώ έχουν εκφραστεί και αρκετές ενστάσεις για τον τρόπο υλοποίησής του.

Μετά από απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, έχει δοθεί παράταση ολοκλήρωσης του έργου μέχρι τον Αύγουστο του 2022. Εκτός από την οδό Ανεξαρτησίας, περιλαμβάνεται η ανάπλαση της πλατείας Χατζηκώστα, που έχει γίνει ήδη με προβληματισμούς να υφίστανται, και του αύλειου χώρου του αρχοντικού Πυρσινέλλα, όπως και ο νέος οδοφωτισμός.

Στο ανοικτό κέντρο εμπορίου, εμπλέκεται και το Επιμελητήριο Ιωαννίνων, που έχει αναλάβει τη διαμόρφωση προσόψεων σε ένα μικρό αριθμό κτιρίων όπως και την υλοποίηση διαφόρων δράσεων προβολής της τοπικής επιχειρηματικότητας. Η υλοποίηση αυτων των παρεμβάσεων δεν έχει προχωρήσει ακόμα.

Διαμορφώσεις-πεζοδρομήσεις στην περιοχή Σιαράβα

Προϋπολογισμός: 2,2 εκατ. ευρώ, Χρηματοδότηση: επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020», Κόστος σύμβασης: 961.537 ευρώ (ΜΟΡΦΑ ΑΕ-ΕΛΙΚΑ ΑΤΕΕ), Υπογραφή σύμβασης: 14/1/2021

Το έργο είχε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ το καλοκαίρι του 2019, με τη σύμβαση υλοποίησης να υπογράφεται δυόμισι χρόνια μετά.

Πρόκειται για μια σημαντική παρέμβαση στο τμήμα του ιστορικού κέντρου που δεν έχει τύχει ιδιαίτερης ανάδειξης. Οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη, με την ανάδοχο εταιρία να έχει παρέμβει σε αρκετές οδούς. Σύμφωνα με τη μελέτη του Δήμου Ιωανιτών, οι οδοί που θα γίνουν πεζόδρομοι, είναι: Κ. Ράπτη, Αετοράχης, Απ. Αρσάκη, πάροδος Απ. Αρσάκη, Αγγελικής Κομνηνής, Ψαλίδα, α' πάροδος Αετοράχης (στα «Ναυτάκια), β’ πάροδος Αετοράχης, γ’ πάροδος Αετοράχης (αδιέξοδο), τα πλατώματα στα «Ναυτάκια», στη «Σκάλα».

Οι οδοί που διαμορφώνονται σε ήπιας κυκλοφορίας, είναι: Ζαλοκώστα, Δημάρχου Ιωαννίδου και Άννης Κομνηνής. Περιλαμβάνονται δε και εργασίες συμπλήρωσης του δικτύου αποχέτευσης ομβρίων υδάτων όπως και κατασκευής δικτύου υποδομής οπτικών ινών. Ο φωτισμός που θα τοποθετηθεί, θα είναι τεχνολογίας LED και θα ελέγχεται με σύστημα τηλεδιαχείρισης.

Ανάπλαση πάρκου Λακκωμάτων-Κουραμπά

Χρηματοδότηση: Πράσινο Ταμείο, Προϋπολογισμός:  900.000 ευρώ, Κόστος σύμβασης: 505.837 ευρώ (ΓΙΓΕΚΑΤ ΑΤΤΕ-Λάμπρης  Ιωάννης), Υπογραφή σύμβασης: 29/1/2021, Συμβατικός χρόνος περαίωσης του  έργου: 360 ημέρες

Το έργο αυτό, το οποίο εντάχθηκε στο  Πράσινο Ταμείο τον Μάρτιο του 2019, βρίσκεται σε εξέλιξη, με την  Οικονομική Επιτροπή να έχει δώσει παράταση ολοκλήρωσής του μέχρι τέλη  Ιουλίου. Η εικόνα της περιοχής έχει αλλάξει πολύ, με την κοπή των πεύκων  που υπήρχαν, χωρίς να έχουν λείψει αντιδράσεις.

Την περίοδο αυτή  γίνονται εργασίες ενοποίησης των πάρκων Λακκωμάτων και Κουραμπά, μπροστά  από το κτίριο όπου στεγάζεται σήμερα η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου.

* Kεντρική φωτογραφία

Ενσωμάτωση χώρου παλαιών στρατιωτικών φυλακών στον αστικό ιστό ως κέντρο παροχής αστικών εξυπηρετήσεων

Προϋπολογισμός: 2,5 εκατ. ευρώ, Χρηματοδότηση: επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

Ένα φιλόδοξο εγχείρημα που ξεκίνησε από την προηγούμενη δημοτική αρχή και το οποίο βρίσκεται ακόμα στο αρχικό του στάδιο. Για την ολοκλήρωση της μελέτης (μετά από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που είχε γίνει το 2018), χρειάστηκαν πάνω από τρία χρόνια. Η Οικονομική Επιτροπή παρέλαβε πριν από λίγο καιρό τη μελέτη για τη μετατροπή των παλαιών στρατιωτικών φυλακών σε καλλιτεχνικό πάρκο. Οι πρώην στρατιωτικές φυλακές βρίσκονται στην παραλίμνια περιοχή, ανάμεσα από την Ακτή Μιαούλη και την οδό Βογιάννου, καταλαμβάνοντας μια έκταση 22 στρεμμάτων.

Είναι από τα έργα που θεωρείται σίγουρο ότι θα μεταφερθεί για χρηματοδότηση στο νέο ΕΣΠΑ (έργο-γέφυρα), καθώς μοιάζει αδύνατη η υλοποίησή του μέχρι τα τέλη του 2023.

Ανάπλαση πάρκου Πυρσινέλλα

Πρόταση χρηματοδότησης στο Ταμείο Ανάκαμψης: 9 εκατ. ευρώ

Το πάρκο Πυρσινέλλα είναι ο μεγαλύτερος δημόσιος χώρος των Ιωαννίνων. Ένας δημόσιος χώρος που σε μεγάλο βαθμό παραμένει αναξιοποίητος.

Η δημοτική αρχή Ιωαννίνων κατέθεσε πρόταση χρηματοδότησης του έργου, με προϋπολογισμό 9 εκατ. ευρώ, στο Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. Αναμένεται το αποτέλεσμα της αξιολόγησης της πρότασης που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: ανακατασκευή δύο κεντρικών εισόδων πάρκου, διαμόρφωση χώρου στάθμευσης, επανασχεδιασμό δικτύου διαδρομών, δημιουργία χώρου αθλητικών δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικών κήπων, πάρκων ζώων συντροφιάς και χώρου στάσης και πολιτιστικών δραστηριοτήτων περιμετρικά της μεγάλης λίμνης, συντήρηση και εξωραϊσμό κτιρίων, εξυγίανση των λιμνών του πάρκου κ.λπ.

Παρατάξεις της αντιπολίτευσης έχουν αμφισβητήσει πάντως την ουσία  και το μέγεθος των παρεμβάσεων.