Κοπάνη: μια ονομασία επτά αιώνων (τουλάχιστον)

Κοπάνη: ένα χωριό 350 κατοίκων στους πρόποδες του Τόμαρου (Ολύτσικα), σε απόσταση 20 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων.

Η ονομασία «Κοπάνη» αναφέρεται για πρώτη φορά σε γραπτό το κείμενο το 1319, στο περίφημο χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ του Παλαιολόγου -«… τα χωρία την Κοπάνην και το Κρεχοβόν (σ.σ. Κρυφοβό)». Ετυμολογικά, το τοπωνύμιο αυτό αποδίδεται είτε σε σλάβικη λέξη που σημαίνει γούβα με νερό είτε σε αλβανική λέξη δανεισμένη από την ελληνική «κόπανον».

Η δεύτερη προσέγγιση είναι και η πιο δημοφιλής. Σημειωτέον ότι ο Παν. Αραβαντινός και ο Ιωάννης Λαμπρίδης, κατά τον 19^ο αιώνα, αναφέρουν την «Κοπάνη» με τον τύπο «Κοπάνοι».

Αναπόφευκτη η σύνδεση με την ονομασία της περιοχής του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Κοπάνων (εις Κοπάνους) στα Ιωάννινα, όπου γινόταν το «κοπάνισμα» των ρούχων δίπλα από τη λίμνη.

Στην περίπτωση της Κοπάνης, το «κοπάνισμα» των ρούχων φέρεται να σχετίζεται με το μικρό ποτάμι και τον νερόμυλο κάτω από το χωριό. Κόπανος είναι το ξύλινο σκεύος με λαβή που χρησιμοποιούνταν για το «χτύπημα» των μάλλινων ρούχων και υφασμάτων γενικότερα.

Η Κοπάνη αναγνωρίστηκε ως κοινότητα το 1919, όπως συνέβη και με τις υπόλοιπες κοινότητες των Ιωαννίνων, λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Επί εποχής Αλή πασά, στις αρχές του 19^ου αιώνα, η Κοπάνη βίωσε μια κατάσταση μετακίνησης πληθυσμού. Ο Αλή πασάς μετέφερε τους κατοίκους σε διπλανό χωριό, τους Βαριάδες. Ο Λαμπρίδης γράφει: «Ο Αλής προτίθετο να μετατρέψη το χωρίον τούτο (σ.σ. Βαριάδες) εις πόλιν. Δι’ ο μόνον τους κατοίκους Κοπάνων από του 1800 αυτόθι εγκατέστησεν ως και 10 οικογένειες εκ Χειμάρρας αλλά και 100 ποιμενικάς και σκηνοβίους καταστραφείσας αργότερα ένεκα ευλογίας».

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1828, και με τον Αλή πασά να αποτελεί παρελθόν, ο προεστός και έπαρχος της ευρύτερης περιοχής Ιωάννης Τζιαφέρης, συνέβαλε στην επανεγκατάσταση των κατοίκων στην Κοπάνη. Ο Τζιαφέρης κατασκεύασε το 1832 και έναν νερόμυλο με χώρο επεξεργασίας μάλλινων υφασμάτων.

Πηγές: 

Μπέττης Στ., Ονοματολογία των χωριών Νομού Ιωαννίνων, Γιάννινα, 1996

Οικονόμο Κ., Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέλιξη, Ιωάννινα, 2002