Ισπανία: Μισθωτοί θα θεωρούνται οι διανομείς

Μισθωτοί, αυτόματα, θα θεωρούνται πλέον οι Ισπανοί διανομείς που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε εφαρμογές όπως η Deliveroo ή η UberEats.

Η Ισπανία ανακοίνωσε σήμερα την αλλαγή του κώδικα εργασίας προκειμένου να διασφαλίσει την κοινωνική προστασία αυτών των επισφαλώς εργαζομένων, η πρώτη στην Ευρώπη.

Όλοι «θα είναι στο εξής μισθωτοί και θα μπορούν να επωφεληθούν κάθε προστασίας» που απορρέει από το καθεστώς αυτό, ανακοίνωσε η υπουργός Εργασίας Γιολάντα Ντίαθ, υπογραμμίζοντας πως η Ισπανία είναι «η πρώτη χώρα της ΕΕ που νομοθετεί στο θέμα αυτό».

Οι εργαζόμενοι αυτοί, με ποδήλατο ή με μοτοσικλέτα, ο αριθμός των οποίων έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, έχουν καταγγείλει κατ’ επανάληψη την επισφάλεια των συνθηκών εργασίας τους στην Ισπανία, στον δρόμο αλλά και ενώπιον των δικαστηρίων.

Η συμφωνία, που επιτεύχθηκε χθες βράδυ ανάμεσα στην κυβέρνηση, τα κυριότερα ισπανικά συνδικάτα και τους εργοδότες, προβλέπει την αλλαγή του κώδικα εργασίας ώστε να προστεθεί «το τεκμήριο του μισθωτού για τους εργαζομένους, οι οποίοι παρέχουν αμειβόμενες υπηρεσίες παράδοσης μέσω εταιριών που επιτελούν αυτό το εντεταλμένο έργο χάρη σε έναν αλγόριθμο που διαχειρίζεται την υπηρεσία ή τις συνθήκες εργασίας, μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας», αναφέρει το υπουργείο σε μια ανακοίνωση.

«Έχω πει πολλές φορές ότι ένας εργαζόμενος που διασχίζει τους δρόμους μας με το ποδήλατο με μια εφαρμογή δεν είναι επιχειρηματίας», υπογράμμισε η Ντίαθ.

Στο εξής «θα είναι υπάλληλοι, (οι εταιρίες) θα καταβάλλουν εισφορές για αυτούς και θα έχουν δικαίωμα σε κάθε κοινωνική προστασία την οποία δεν έχουν σήμερα», διευκρίνισε.

Ενημέρωση από τα συνδικάτα

Το κείμενο προβλέπει, εξάλλου, πως τα συνδικάτα «θα πρέπει να ενημερώνονται για τους κανόνες που διέπουν τους αλγόριθμους και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να έχουν μια επίδραση στις συνθήκες εργασίας».

Η απόδοση των ωρών εργασίας ανάλογα με τα προφίλ που δημιουργούνται με αδιαφανή τρόπο από τους αλγόριθμούς επικρίνεται πολύ από τους διανομείς.

Η μεταρρύθμιση θα εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο τις ερχόμενες εβδομάδες και οι επιχειρήσεις θα έχουν τρεις μήνες προκειμένου να συμμορφωθούν, διευκρίνισε η Ντίαθ.

Η κυβέρνηση της αριστεράς βασίζεται σε μια απόφαση του ισπανικού Ανώτατου Δικαστηρίου τον Σεπτέμβριο που αναγνώριζε τη ύπαρξη μιας «σχέσης εργασίας» ανάμεσα σε έναν διανομέα φαγητού και την ισπανική εταιρία Glovo.

Αντιδράσεις

Σε κοινή ανακοίνωση, οι Deliveroo, Stuart, Glovo και UberEats βλέπουν σε αυτή τη μεταρρύθμιση τη δημιουργία ενός «κατ’ ανάγκην μισθωτού (...) που θέτει σε κίνδυνο έναν τομέα που προσφέρει 700 εκατ. ευρώ στο εθνικό ΑΕΠ», καταφερόμενες εναντίον «της υποχρέωσης αποκάλυψης των αλγορίθμων».

Η συλλογικότητα διανομέων Riders X Derechos εξέφρασε ικανοποίηση για τη μεταρρύθμιση με ανάρτησή της στο Twitter, σημείωσε όμως με λύπη ότι «επικεντρώνεται μόνο στους ‘riders’».

Άλλα είδη ψηφιακών πλατφορμών, «εργοδοτούν πολλοί περισσότερα άτομα» χωρίς ρύθμιση, υπογραμμίζει η Άνα Χίνες, ειδική στο εργατικό δίκαιο στη σχολή Esade.

Στις άλλες χώρες

Η Ισπανία παραμένει ωστόσο πρωτοπόρα, γιατί καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει μέχρι τώρα παρόμοια νομοθεσία. Οι διανομείς θεωρούνται γενικά ανεξάρτητοι εργαζόμενοι, κυρίως στην Ισπανία.

Το 2017 το Βέλγιο θέσπισε έναν νόμο που επέβαλλε φόρο 10% στα εισοδήματα που αποκτώνται από την εργασία για αυτές τις πλατφόρμες, αλλά χωρίς να προσφέρει ούτε καθεστώς ούτε κοινωνική προστασία στους διανομείς.

Στην Ιταλία, οι κυριότερες πλατφόρμες υπέγραψαν τον Σεπτέμβριο συμφωνία με ένα μειοψηφικό συνδικάτο που προβλέπει πως κάθε διανομέας είναι επιχειρηματίας που εργοδοτεί τον εαυτό του και μπορεί να δουλεύει όποτε θέλει, θεσπίζοντας συγκεκριμένα κριτήρια για τις αποδοχές και ασφάλιση για εργατικά ατυχήματα.

Όμως τα περισσότερα συνδικάτα αρνήθηκαν να υπογράψουν επειδή δεν κάλυπταν άδειες και άδειες μητρότητας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι διανομείς είναι επίσης ανεξάρτητοι, αλλά συνδικάτα προσπαθούν να τους κάνουν να αναγνωριστούν ως υπάλληλοι μέσω δικαστικών διαδικασιών που είναι ακόμη σε εξέλιξη, όπως εκείνη εναντίον της Deliveoo ενώπιον του εφετείου του Λονδίνου.

Συλλογικές συμβάσεις

Ορισμένες επιχειρήσεις αποφάσισαν ωστόσο να επισημοποιήσουν τις σχέσεις τους με τους διανομείς τους: η Foodora υπέγραψε συλλογικές συμβάσεις με συνδικάτα στη Σουηδία και τη Νορβηγία με βελτιωμένους μισθούς, ενώ η JustEat περηφανεύεται ότι απασχολεί 22.000 μισθωτούς διανομείς σε όλο τον κόσμο και προβλέπει να προσλάβει 4.500 με συμβάσεις αορίστου χρόνου στη Γαλλία.

Η Καλιφόρνια είχε εγκρίνει το 2019 έναν νόμο, μοναδικό στις ΗΠΑ, που υποχρέωνε τις εταιρίες της λεγόμενης «gig economy» (οικονομία περιστασιακής ή προσωρινής απασχόλησης) να θεωρούν τους εργαζομένους τους ως μισθωτούς και να τους αποδίδουν την κατάλληλη κοινωνική προστασία. Όμως απορρίφθηκε εντέλει σε δημοψήφισμα τον περασμένο Νοέμβριο.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP/Reuters