ΗΠΑ: Ένα εκλογικό σύστημα «λαβύρινθος»

Οι εκλογές στις ΗΠΑ διεξάγονται σταθερά την Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου. Η εκλογή δεν γίνεται άμεσα από το λαό, αλλά από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων. Η κάθε πολιτεία, ανάλογα με τον πληθυσμό της διαθέτει έναν αριθμό εκλεκτόρων. Ο υποψήφιος που θα έρθει πρώτος σε αριθμό ψήφων στην κάθε πολιτεία παίρνει και το σύνολο των εκλεκτόρων. 

Πρόεδρος εκλέγεται ο υποψήφιος με την πλειοψηφία των εκλεκτόρων και όχι των ψήφων. Αυτό συνέβη στις εκλογές του 1824, του 1876, του 1888 και του 2000. Στις εκλογές του 2000 ο Αλ Γκορ είχε 500.000 περισσότερες ψήφους από τον Μπους, αλλά ο Μπους κέρδισε την πολιτεία της Φλόριντα που έχει περισσότερους εκλέκτορες.

Οι εκλέκτορες ορίζονται από τα κόμματα και μόνο σε 24 πολιτείες είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν τη λαϊκή εντολή. Στις υπόλοιπες δεν απαγορεύεται να παρακάμψουν τη λαϊκή ετυμηγορία. Αυτό έχει συμβεί ελάχιστες φορές. 

Με δεδομένη τη στάση του Ρεπουμπλικανιικού Κόμματος στην υποψηφιότητα Τραμπ και τις φωνές που είχαν ακουστεί για αποχώρησή του, θα έχει ενδιαφέρον το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα σε περίπτωση νίκης του. Στο τρίτο και τελευταίο debate ο Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών.

Κάθε πολιτεία έχει τόσους εκλέκτορες όσοι και οι αντιπρόσωποί της στο Κογκρέσο, δηλαδή τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Συνολικά οι εκλέκτορες είναι 538 και για να εκλεγεί κάποιος πρόεδρος χρειάζεται τουλάχιστον 270.

Όπως είπαμε νωρίτερα το σύστημα είναι το λεγόμενο «the winner takes it all», δηλαδή «ο νικητής παίρνει όλους τους εκλέκτορες». Μόνο οι πολιτείες του Mέιν και της Νεμπράσκα έχουν αναλογικό σύστημα. Σε αυτές τις πολιτείες ο νικητής λαμβάνει το ανάλογο των ψηφοφόρων που τον στήριξαν συν δύο έδρες. Ωστόσο, το Μέιν και η Νεμπράσκα δίνουν μόλις 4 και 5 εκλέκτορες αντίστοιχα.

Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν καταφέρει να συγκεντρώσει 270 εκλέκτορες, η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφασίζει το ποιος θα είναι πρόεδρος. Αυτό συνέβη στις εκλογές του 1800 και του 1824.

Μετά τις εκλογές, οι εκλέκτορες συναντώνται στην πρωτεύουσα της κάθε πολιτείας την πρώτη Δευτέρα μετά την δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου για να ψηφίσουν. Ωστόσο, τίποτα δεν τους υποχρεώνει να σεβαστούν την ψήφο του λαού.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ

Είναι κάποιες πολιτείες που παίζουν ξεχωριστό ρόλο και για αυτό το λόγο οι υποψήφιοι κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ρίχνουν σε αυτές μεγαλύτερο βάρος. Οι λεγόμενες πολιτείες-κλειδιά είναι Η Φλόριντα, η Πενσιλβάνια, το Οχάιο, η Βόρεια Καρολίνα, η Βιρτζίνια, το Ουισκόνσιν, το Κολοράντο, η Αϊόβα, η Νεβάδα και το Νιου Χάμσαϊρ. 

Το Οχάιο έχει τη φήμη της πολιτείας που εκλέγει πρόεδρο. Η τελευταία φορά που ψήφισε κάποιον που δεν βγήκε πρόεδρος ήταν το 1960. Είχε βγει ο Κένεντι, με το Οχάιο να έχει ψηφίσει Νίξον.

Από τις 10 πολιτείες κλειδιά κάποιες στηρίζουν παραδοσιακά το ένα ή το άλλο κόμμα. Οι πολιτείες που κρίνουν ουσιαστικά το αποτέλεσμα είναι αυτές που δεν βγάζουν παραδοσιακά κάποιο συγκεκριμένο κόμμα. Αυτές είναι το Οχάιο, το Κολοράντο, η Αϊόβα, η Νεβάδα, το Νιου Χάμσαϊρ, η Βιρτζίνια και η Φλόριντα.

Για να βάλει κάποιος υποψηφιότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να είναι τουλάχιστον 35 ετών, Αμερικανός πολίτης, γεννημένος στις ΗΠΑ.

Πηγή: Euronews