ΗΠΑ 2020: Η πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου

Το 1845 το αμερικάνικο Κονγκρέσο αποφάσισε ότι οι προεδρικές εκλογές θα γίνονταν μια συγκεκριμένη μέρα: «Η πρώτη Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα» του Νοεμβρίου και σίγουρα, όχι πριν από τις 2 και όχι μετά τις 8 του μήνα. Μέχρι τότε οι εκλογές γίνονταν σε μια περίοδο 34 ημερών και έπρεπε να τελειώσουν πριν την πρώτη Τετάρτη του Δεκεμβρίου. Οι ημερομηνίες καθορίζονταν αρχικά από τις γεωργικές εργασίες. Το 1845 όμως, η εξάπλωση του τηλέγραφου έκανε πιο εφικτή μια πιο ευσύνοπτη χρονικά διαδικασία.

Σχεδόν διακόσια χρόνια αργότερα, οι Αμερικάνοι εκλέξανε τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν ζάπλουτο αδίστακτο τύπο, που συχνότατα συμπεριφέρεται σαν παρουσιαστής trash εκπομπής στην ελληνική τηλεόραση.

Δεν ήταν μια «αστοχία του συστήματος» όμως. Ο Τραμπ είναι ένα «διαρκές πείραμα» του καπιταλισμού αυτή τη στιγμή, που δεν διστάζει να επιλέγει μια προκλητικά αντιδημοκρατική φυσιογνωμία, για να στηρίξει ένα σύστημα που έτσι και αλλιώς είναι πλέον ακραίο.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή εδώ:

Η τελευταία τετραετία στις ΗΠΑ δεν ήταν παράξενη μόνο εξαιτίας του Τραμπ όμως. Μην ξεχνάμε ότι πρόεδροι με σαφώς πιο δημοκρατικό προφίλ και υπόβαθρο, όπως ο Ομπάμα, ήταν εκείνοι που βομβάρδισαν περισσότερο ανά τον κόσμο. Ούτε ο Τραμπ ήταν ο πρώτος «χρήσιμος γραφικός» στη θέση. Ο Ρίγκαν, ο «τροπαιοφόρος» του καπιταλισμού επί της ΕΣΣΔ, ήταν ένας πρώην ρολίστας σε γουέστερν, χωρίς ιδιαίτερες ικανότητες, ο Τζέραλντ Φορντ ήταν κεντρικό πρόσωπο σε πολλά ανέκδοτα, μέσα και έξω από τον Λευκό Οίκο, ο Οδυσσέας Γκραντ, ο μέγας νικητής του Αμερικάνικου Εμφυλίου, κατηγορήθηκε για αδιαφάνεια και διαφθορά, για τον Μπους τζούνιορ ας μη μιλήσουμε καλύτερα.

Αλλά ο Τραμπ είναι «μια ομάδα μόνος του». Ποτέ άλλοτε ο καπιταλισμός δεν είχε αναδείξει ως βασικό πολιτικό διαχειριστή ένα «λευκό κολλάρο» που κινούνταν συνήθως στο παρασκήνιο. Η ολοκληρωτικά επικοινωνιακή διαχείριση των πάντων, ο έλεγχος μεγάλων ΜΜΕ, η συνεχής τροφοδοσία κάθε συνωμοσιολογικού σεναρίου και η υιοθέτηση όποιας αντιεπιστημονικής, η έντονη αντιδημοκρατικότητα, ήταν μόνο ένα κομμάτι της θητείας του. Το άλλο, το σοβαρότερο, ήταν το ξήλωμα μιας σειράς δομών, νομοθεσιών, ρυθμίσεων, συνολικής και τμηματικής λειτουργίας πραγμάτων που διατηρούσαν την οποία κοινωνική συνοχή στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ τα έκανε όλα, όπως θα τα έκανε ένας αδίστακτος επιχειρηματίας ή αν θέλετε, όπως θα τα έκαναν οι περισσότερες κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο.

Διαβάστε όλο το αφιέρωμα του Τύπου στις αμερικάνικες εκλογές, στο Εξώφυλλο #127

Το πείραμα όμως φαίνεται ότι έχει τρομάξει αρκετά ακόμα και ένα μέρος του συστήματος. Ο Μπάιντεν δεν θεωρείται κανένας πούρος ριζοσπάστης, το αντίθετο μάλιστα. Έχει το παρελθόν της διαφωνίας με τον Πόλεμο στον Κόλπο, αλλά στήριξε τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, ενώ διφορούμενη είναι η θέση του για μια σειρά άλλα ζητήματα. Η επιλογή του όμως δεν ήταν μόνο «καταφυγή σε ό,τι υπήρχε» έναντι του «ριζοσπάστη» Μπέρνι Σάντερς. Ο Μπάιντεν, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί «άνθρωπος της πιάτσας» κατά καιρούς, είναι ό,τι πιο κοντινό διαθέτει το αμερικάνικο σύστημα σε έναν «αντι Τραμπ», στοχεύοντας στο ίδιο το κοινό του Τραμπ…

Οι εκλογές στις ΗΠΑ: Σύστημα, ψήφος, ενδιαφέροντα και παράξενα

Πρόωρη ψήφος: Σε 33 πολιτείες και την πρωτεύουσα (που δεν είναι πολιτεία), επιτρέπεται η ψήφος πριν τη μέρα των εκλογών. Στις φετινές εκλογές, έχουν ψηφίσει «πρόωρα» πάνω από 70 εκατομμύρια εκλογείς. Στις αντίστοιχες του 2016, είχαν ψηφίσει περίπου 47,2 εκατομμύρια.
Εκλογικό σύστημα: Ο πρόεδρος εκλέγεται από τους 538 εκλέκτορες. Οι περισσότεροι αναδεικνύονται από την πολιτεία της Καλιφόρνια και αμέσως μετά, ακολουθούν το Τέξας, η Φλόριντα, η Νέα Υόρκη, η Πενσυλβάνια, το Ιλινόις κ.ο.κ. Πρόεδρος εκλέγεται αυτός-η που θα συγκεντρώσει 270 εκλέκτορες.
Μειοψηφικοί πρόεδροι: Πέντε πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν εκλεγεί με λιγότερες ψήφους από τους αντιπάλους τους: Ο Τζον Κουίνσι Άνταμς το 1824, ο Ράδερφοντ Χέις το 1876, ο Γουίλιαμ Χάρισον το 1888, ο Τζωρτζ Μπούς τζ. Το 2000 και ο Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Το 1876, ο Χέις, υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, εκλέχτηκε για μια μόλις εκλεκτορική ψήφο περισσότερη, έναντι του Σάμιουελ Τίλντεν.
Συμμετοχή: Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις προεδρικές εκλογές κυμαίνεται σε ένα ποσοστό λίγο πάνω από το 50%. Το επίδικο της συμμετοχής και οι αναλύσεις πάνω σε αυτό, είναι πολλές. Για αρκετά χρόνια η συμμετοχή υπολογιζόταν επί όσων είχαν την απαιτούμενη ηλικία για να ψηφίσουν. Τα ποσοστά ωστόσο των εχόντων δικαίωμα του εκλέγειν είναι κατά τι μεγαλύτερα. Έτσι και αλλιώς, στις ΗΠΑ (και αλλού), για χρόνια, το δικαίωμα του εκλέγειν ήταν ταξικό, φυλετικό κ.ο.κ. Στις εκλογές του 2016 πάντως, υπολογίζεται ότι ψήφισε το 55% των ηλικιακά «έτοιμων». Πολύ συχνά, οι Ρεπουμπλικάνοι κυρίως, όπως και ο Τραμπ φέτος αλλά και το 2016, στηρίζουν την προεκλογική τους εκστρατεία στην αποτροπή ψήφου και την ελεγχόμενη μείωση της συμμετοχής, ειδικά στις πολιτείες που δεν έχουν δύναμη. Φέτος ωστόσο, η καμπάνια εγγραφής στους καταλόγους/ψήφου, είναι σαρωτική μέχρι στιγμής και στηρίζεται αναφανδόν από τους Δημοκρατικούς.
Οι 44 πρόεδροι: Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι 44^ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Οι θητείες όμως είναι 45, καθώς ο Γκρόβερ Κλίβελαντ θήτευσε δύο φορές, με διάλειμμα μιας θητείας, στο τέλος του 19^ου αιώνα.
Το Οχάιο: Η βορειοανατολική πολιτεία, από το 1944, κρατάει ένα ιδιότυπο ρεκόρ: Ψηφίζει πάντα το νικητή των εκλογών, με μια εξαίρεση: το 1960 ψήφισε τον Νίξον αντί του Κένεντι. Ωστόσο, Ρεπουμπλικάνος χωρίς Οχάιο, δεν εκλέγεται.
Ο Γάιδαρος και ο Ελέφαντας: Οι Δημοκρατικοί έχουν έμβλημά τους το γάϊδαρο, από το 1828. Τότε, ο Τζον Κουίνσι Άνταμς αποκάλεσε δημόσια «jackass» τον Άντριου Τζάκσον και αυτός, άρχισε να το χρησιμοποιεί στην εκστρατεία του. Ο Τόμας Ναστ, σκιτσογράφος της εποχής, έφτιαξε το γαϊδουράκι που αντιστοιχούσε τους Δημοκρατικούς. Ο ίδιος σύνδεσε τους Ρεπουμπλικάνους με τον ελέφαντα, αρκετά αργότερα, το 1874.
Το λάθος πρωτοσέλιδο: Μια από τις πιο διάσημες φωτογραφίες όλων των εποχών, απεικονίζει τον Χάρι Τρούμαν να κρατάει ένα αντίτυπο της Chicago Daily με τίτλο «Ο Ντιούι νικάει τον Τρούμαν». Ο Τρούμαν είχε ανακηρυχθεί λίγες ώρες πριν 33^ος πρόεδρος των ΗΠΑ…
Ψηφίζουν μόνο για πρόεδρο; Όχι. Οι εκλογές αναδεικνύουν και τα μέλη του Κονγκρέσου.
Πότε θα είναι γνωστό το αποτέλεσμα; Φέτος, η καταμέτρηση των ψήφων αναμένεται να καθυστερήσει αρκετά το αποτέλεσμα και οι 270 απαιτούμενοι εκλέκτορες μάλλον δεν θα έχουν «φανεί» τα ξημερώματα της μέρας εκλογών, όπως συνήθως. Η εκτίμηση είναι ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ανακοινωθεί κάπου μέσα στο Νοέμβριο, ελέω πανδημικών συνθηκών, επιστολικής ψήφου κ.λπ. Τελευταία φορά που το αποτέλεσμα είχε καθυστερήσει, ήταν στην εκλογή του Μπους τζ. Το 2000.
Ποιο είναι το εκλογικό σύστημα; Ανάλογα με την πολιτεία, αλλάζει και το εκλογικό σύστημα. Οι περισσότερες χρησιμοποιούν σύστημα ενός γύρου, όπου αναδεικνύονται οι υποψήφιοι-ες με τις περισσότερες ψήφους. H Τζώρτζια εκλέγει σε δύο γύρους και το Μέιν με ένα σύστημα διαβαθμισμένης προτίμησης υποψηφίων. Ένα μεικτό σύστημα χρησιμοποιεί η πολιτεία της Λουιζιάνα και τέλος, η Καλιφόρνια και η πολιτεία της Ουάσιγκτον (όχι η πρωτεύουσα), εκλέγουν με ενιαίο ψηφοδέλτιο.