Η τέλεια έκρηξη στο σύμπαν

Μια σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων που παρήγαγε μια έκρηξη με μορφή τέλειας σφαίρας, ανακάλυψαν Ευρωπαίοι αστροφυσικοί. Παραμένει μυστήριο, όπως είπαν, το πώς συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Οι ερευνητές από τη Δανία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Φινλανδία και το Ισραήλ, με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature». Η ανακάλυψη αφορά μια βίαιη έκρηξη κιλονόβα που είχε αρχικά ανιχνευθεί το 2017 από τα παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων LIGO (ΗΠΑ) και Virgo (Ευρώπη) σε έναν γαλαξία σε απόσταση 140 εκατομμυρίων ετών από τη Γη στην κατεύθυνση του αστερισμού της Ύδρας.

Η κατοπινή παρατήρηση της έκρηξης με την ονομασία AT2017gfo/GW170817 από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Χιλή αποκάλυψε ότι ότι ήταν απόλυτα συμμετρική και τέλεια σφαιρική, κάτι μη αναμενόμενο.

«Κανένας δεν περίμενε η έκρηξη να μοιάζει έτσι. Δεν έχει νόημα που είναι έτσι σφαιρική σαν μπάλα. Όμως οι υπολογισμοί μας σαφώς δείχνουν ότι αυτό συμβαίνει. Αυτό πιθανώς σημαίνει ότι οι θεωρίες και οι προσομοιώσεις των κιλονόβα που έχουμε κάνει κατά τα τελευταία 25 χρόνια εμφανίζουν ελλείψεις σημαντικής Φυσικής», δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Ντάραχ Γουάτσον του Ινστιτούτου Νιλς Μπορ της Κοπεγχάγης.

«Ο πιθανότερος τρόπος να γίνει μια έκρηξη σφαιρική, είναι μια τεράστια ποσότητα ενέργειας να απελευθερώνεται από το κέντρο της έκρηξης και να δημιουργεί στη συνέχεια ένα σχήμα που κανονικά δεν θα διέθετε συμμετρία. Συνεπώς το σφαιρικό σχήμα μας λέει ότι πιθανώς υπάρχει πολλή ενέργεια στον πυρήνα της έκρηξης, κάτι που δεν είχε προβλεφθεί», ανέφερε ο επικεφαλής ερευνητής Άλμπερτ Σνέπεν.

Τα άστρα νετρονίων (πάλσαρ) είναι άκρως συμπυκνωμένα άστρα αποτελούμενα κυρίως από νετρόνια και συνήθως έχουν διάμετρο μόνο 20 χιλιομέτρων, όμως έχουν βάρος σχεδόν διπλάσιο του Ήλιου. Ένα κουταλάκι ύλης από άστρο νετρονίων ζυγίζει περίπου όσο το όρος Έβερεστ.

Όταν δύο άστρα νετρονίων συγκρούονται, συμβαίνει το εκρηκτικό φαινόμενο της κιλονόβα, καθώς ενώνονται αρχικά σε ένα ενιαίο τεράστιο άστρο νετρονίων, το οποίο μετά καταρρέει σε μαύρη τρύπα. Θεωρητικά οι κιλονόβα είχαν προβλεφθεί από το 1974, αλλά για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν σαφώς το 2013.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ. Φωτογραφία: Albert Sneppen