Η Ραψίστα που έγινε Πεδινή

Aπό τη σύσταση του ελληνικού κράτους το 1830, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στη σύνθεση του νέου τοπωνυμικού χάρτη. Ξένα τοπωνύμια, που θύμιζαν κυρίως τα χρόνια της οθωμανοκρατίας, απαλείφθηκαν. Ό,τι ήταν «ξένο» ή «κακόηχο» απομακρύνθηκε.

Στην Ήπειρο, τα αλλόφωνα τοπωνύμια αλλάχτηκαν την περίοδο 1926-1928, όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας. Εκείνα τα χρόνια έγιναν πάνω από 2.500 μετονομασίες στην Ελλάδα, κυρίως στη Μακεδονία. 

 Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Το κύμα αυτό των μετονομασιών «παρέσυρε» και τη Ραψίστα Iωαννίνων, «χωρίον αξιόλογον της του Μαλακασίου περιοχής» επί οθωμανοκρατίας, που αποτέλεσε τσιφλίκι του Αλή πασά και των παιδιών του.

Το 1928 (ΦΕΚ 193 Α), μετά από γνωμοδότηση της επιτροπείας τοπωνυμίων της Ελλάδας, ο υπουργός Εσωτερικών υπογράφει τη μετονομασία και της Ραψίστας: Ο οικισμός Ραψίστα μετονομάζεται σε Πεδινή.

Για την ονομασία «Ραψίστα», έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες. Οι περισσότεροι μελετητές συγκλίνουν στην άποψη ότι η λέξη έχει αλβανική προέλευση (είτε από λέξη που σημαίνει πεδιάδα είτε από λέξη που σημαίνει πλάτανος). Και ότι η κατάληξη –ιστα (ista) είναι σλαβική.  

Η Ραψίστα-Πεδινή, ως καμπίσιο χωριό, ήταν ένας τόπος δύσκολος κάποτε, λόγω του υγρού κλίματος και των πολλών νερών, με τις αρρώστιες να μη λείπουν. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία (λίγα αμπέλια, καλαμπόκι και αργότερα καπνό) και την κτηνοτροφία.

«Η Ραψίστα μίαν ώραν νοτίως των Ιωαννίνων απέχουσα κατευθείαν διά του κειμένου εδάφους αριθμεί περί τους 300 κατοίκους ασχολουμένως εις την γεωργίαν» αναφέρει ο επιθεωρητής εκπαίδευσης σε έκθεσή του για το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων εν έτει 1915.

Το Δημοτικό Σχολείο είχε σημαντικό ρόλο στην κοινότητα. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, δύο χρόνια μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, στο σχολείο φοιτούσαν 53 μαθητές σε τέσσερις τάξεις. «Το διδακτήριον του σχολείου τοιούτου είναι οίκημα εκκλησιαστικόν ου μεν κάτω πάτωμα χρησιμεύει διά κατοικίαν του εφημερεύοντος διδασκάλου Παπαδημητρίου, το δε άνω διά σχολείων. Αποτελείται δε τούτο εις δύο μικρών συνεχόμενων αιθουσών παραδόσεως και εις τρίτον μικροτέρου δωματίου χρησιμεύοντας διά κατοικίαν του ετέρου διδασκάλου Ν. Κουρλέμη» περιγράφει ο επιθεωρητής.

Μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες με καταγωγή από την Πεδινή ήταν ο γιατρός, βουλευτής της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και αντιστασιακός Νίκος Σκοπούλης (1907-1990), προτομή του οποίου έχει στηθεί στον οικισμό.

Σε αυτοβιογραφικό του χειρόγραφο σημείωμα, ο Σκοπούλης έγραφε: «Γεννήθηκα σε ένα χωριό κοντά στα Γιάννενα, δύο χιλιόμετρα μετά τη διασταύρωση στο δρόμο που πηγαίνει για τη Δωδώνη. Πεδινή λέγεται τώρα, πρώτα λέγονταν Ραψίστα. Σλαβικό όνομα, όπως και τα γειτονικά Βοτίβιστα, Σατοβίτσα, Ζέλοβα. Άλλωστε και το δίπλωμά μου γράφει ‘εκ Ραψίστης ορμώμενος’»…

Σήμερα η Πεδινή, δίπλα ακριβώς από την πανεπιστημιούπολη, θεωρείται προάστιο των Ιωαννίνων.

Διαβάστε εδώ και τις υπόλοιπες ονομασίες των χωριών των Ιωαννίνων

Πηγές:

Σκοπούλη Γεωργία, «Ο γιατρός», εκδόσεις «Δωδώνη»

Τζάλλας Τηλέμαχος, Το χωριό Πεδινή (Ραψίστα) Ιωαννίνων, έκδοση Δημοτικού Διαμερίσματος Πεδινής, 2002, Ιωάννινα