Το επίδομα μητρότητας σε μη μισθωτές σε 12 ερωτήσεις-απαντήσεις

Άνοιξε η πλατφόρμα, https://parentalbenefits.dypa.gov.gr, για την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για τις μη μισθωτές μητέρες. 

Η ειδική παροχή δίδεται για διάστημα 9 μηνών και ισοδυναμεί με τον κατώτατο μισθό που σήμερα είναι στα 830 ευρώ. Δηλαδή συνολικά θα λάβουν 7.470 ευρώ. Αν συνυπολογιστεί και το επίδομα γέννησης, το συνολικό ποσό φθάνει έως και τα 10.970 ευρώ ή έως και 1.200 ευρώ τον μήνα.

Ακολουθεί αναλυτικός οδηγός που εξέδωσε το υπουργείο Εργασίας, με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.

1. Ποιες δικαιούνται την ειδική παροχή της μητρότητας;

Από σήμερα οι ελεύθερες επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενες και οι αγρότισσες, λαμβάνουν την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας. Η ειδική παροχή δίδεται για διάστημα 9 μηνών και ισοδυναμεί με τον κατώτατο μισθό που σήμερα είναι στα 830 ευρώ. Δηλαδή θα λάβουν συνολικά το ποσό των 7.470 ευρώ. Μάλιστα αν συνυπολογίσουμε και το επίδομα γέννησης, που για το πρώτο παιδί είναι 2.400 ευρώ και φθάνει τα 3.500 ευρώ για το τέταρτο παιδί, η μη μισθωτή μητέρα λαμβάνει για τους 9 μήνες έως και 10.970 ευρώ. Έτσι το μηναίο έσοδο ξεκινά από τα 1.100 ευρώ και φθάνει τα 1.200 ευρώ ανάλογα με το ύψος του επιδόματος γέννησης.

2. Τι ίσχυε μέχρι σήμερα για τις μη μισθωτές; 

Οι μη μισθωτές μέχρι σήμερα λαμβάνουν μετά τη γέννηση εφάπαξ επίδομα κυοφορίας/λοχείας ως εξής: Οι ελεύθερες επαγγελματίες λαμβάνουν από τον ΟΑΕΕ 600 ευρώ, οι αγρότισσες 486 ευρώ και οι μηχανικοί, οι δικηγόροι και οι υγιειονομικοί (ΕΤΑΑ) το ποσό των 800 ευρώ. 

3. Με τις μισθωτές μητέρες τι ισχύει; 

Οι μισθωτές μητέρες καλύπτονται αντίστοιχα με την ειδική παροχή της μητρότητας. Μάλιστα λιγότερο από δύο χρόνια πριν, τον Νοέμβριο του 2022, διευρύνθηκε ο χρόνος καταβολής της παροχής από τους 6 μήνες που ίσχυε τότε σε 9 μήνες. Αποτέλεσμα το επιπλέον όφελος, από την αύξηση του χρόνου καταβολής της παροχής και της αύξησης του κατώτατου μισθού από τα 713 ευρώ που ήταν τον Νοέμβριο του 2022 στα 830 ευρώ σήμερα, να φθάνει τα 3.200 ευρώ. Όφελος που αυξάνεται με το επίδομα μητρότητας που ξεκινά από τα 2.400 ευρώ για το πρώτο παιδί και φθάνει τα 3.500 ευρώ για το τέταρτο παιδί. 

4. Είμαι μη μισθωτή τι πρέπει να κάνω για να λάβω την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας;

Για να μπορέσει μια μη μισθωτή, δηλαδή μια ελεύθερη επαγγελματίας, μια αυτοαπασχολούμενη ή μια αγρότισσα, να λάβει την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας θα πρέπει να ακολουθήσει τα εξής βήματα: 

• 1ον: Θα πρέπει να έχει λάβει το επίδομα μητρότητας του e-ΕΦΚΑ (κυοφορίας και λοχείας) και εντός δύο μηνών από την επομένη της καταβολής του να καταθέσει την αίτηση για την ειδική παροχή μητρότητας.
• 2ον: Η αίτηση χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας υποβάλλεται στη διεύθυνση: https://parentalbenefits.dypa.gov.gr. 
• 3ον: Στις περιπτώσεις που η αιτούσα δεν είναι εγγεγραμμένη στο Ψηφιακό Μητρώο της Δ.ΥΠ.Α είναι αναγκαία η εγγραφή στη νέα πλατφόρμα μέσω ειδικής φόρμας που διατίθεται για το σκοπό αυτό. Η είσοδος στην ειδική φόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση κωδικών TAXIS και του ΑΜΚΑ.
• 4ον: Να είναι ασφαλιστικά ενήμερη κατά την υποβολή της αίτησης και κατά την λήψη της παροχής.
• 5ον: Ειδικά για τις μητέρες που έχουν αποκτήσει παιδί με τη διαδικασία της υιοθεσίας, η αίτηση στη Δ.ΥΠ.Α. υποβάλλεται εντός 2 μηνών από την επομένη της ένταξης του παιδιού στην οικογένεια ή την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης. 

5. Πότε ξεκινά η καταβολή της ειδικής παροχής της μητρότητας στις μη μισθωτές;

Η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την πρώτη του επόμενου μήνα της αίτησης. Σημειώνεται ότι η ειδική παροχή προστασίας μητρότητας είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια Δημοσίου εν ευρεία έννοια ή τρίτων, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ.

6. Τι ισχύει στην περίπτωση που δεν είμαι ασφαλιστικά ενήμερη; 

Αν η δικαιούχους δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη κατά την υποβολή της αίτησης, εμφανίζεται ειδοποίηση ότι «δεν δύναται να υποβληθεί το αίτημα λόγω έλλειψης ασφαλιστικής ενημερότητας», ώστε να προβεί άμεσα στην εξόφληση των οφειλών της. Με την εξόφληση ενημερώνεται άμεσα το σύστημα του ΕΦΚΑ και κατ’ επέκταση και η ΔΥΠΑ μέσω της διαλειτουργικότητας των συστημάτων, οπότε επανέρχεται η ασφαλισμένη στην πλατφόρμα και θα υποβάλει κανονικά το αίτημα. 

Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη εξοφλήσει τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές, μπορεί να αιτηθεί ηλεκτρονικά την επαναχορήγηση της παροχής αναδρομικά από τον μήνα που διεκόπη. Σε κάθε περίπτωση όμως το συνολικό διάστημα καταβολής της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, κατόπιν ετεροχρονισμένης εξόφλησης των ασφαλιστικών εισφορών, δεν μπορεί να υπερβεί τους 12 μήνες.

7. Αν διατηρώ παράλληλα και μισθωτή θέση τι ισχύει; 

Η μητέρα που διατηρεί παράλληλα και μισθωτή θέση, λαμβάνει την επιδότηση ως μισθωτή. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της άδειας απωλέσει την ιδιότητα της μισθωτής, τότε για το χρονικό διάστημα που απομένει δύναται να λάβει την ειδική παροχή, δηλαδή με την ιδιότητα της μη μισθωτής, εφόσον υποβάλει σχετικό αίτημα στη Δ.ΥΠ.Α.

8. Ποιες άλλες υποκατηγορίες μη μισθωτών λαμβάνουν την ειδική παροχή της μητρότητας;

Το δικαίωμα στην ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας μη μισθωτών επεκτείνεται και σε τεκμαιρόμενη μητέρα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, σε μη μισθωτή, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών και στα ομόφυλα ζευγάρια αφού δηλωθεί ο δικαιούχος της ειδικής παροχής με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον e-ΕΦΚΑ. 

9. Μπορώ να μεταβιβάσω την ειδική παροχή της μητρότητας;

Ναι. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως 7 μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης, αρκεί να είναι ασφαλιστικά ενήμερος. 

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ισχύ της μεταβίβασης, είναι η μητέρα του τέκνου να έχει λάβει προηγουμένως κατ΄ ελάχιστο τους 2 πρώτους μήνες της ειδικής παροχής. Το ίδιο ισχύει και για τα ομόφυλα ζευγάρια αφού δηλωθεί ο δικαιούχος της ειδικής παροχής με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον e- ΕΦΚΑ.

10. Γιατί δόθηκε το δικαίωμα της αναδρομικότητας μόνο σε όσες μητέρες απέκτησαν παιδί από τις 24 Σεπτεμβρίου του 2023 και μετά;

Η αναδρομικότητα των 14 εβδομάδων δόθηκε για να καλυφθούν και όσες μητέρες είχαν ήδη γεννήσει και διένυαν την περίοδο της λοχείας κατά την ψήφιση του νόμου.

Το διάστημα 14 εβδομάδων δεν είναι αυθαίρετο, αλλά τέθηκε σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2010/41. Είναι το διάστημα που ορίζει ο ενωσιακός νομοθέτης ως το ελάχιστο που μία γυναίκα αυτοαπασχολούμενη επιτρέπεται να διακόπτει προσωρινά το επάγγελμά της λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, δεδομένου ότι δεν δύναται να πάρει συγκεκριμένη άδεια λόγω της φύσης του επαγγέλματος. Είναι ελεύθερη επαγγελματίας χωρίς εργοδότη και ως εκ τούτου δεν στοιχειοθετείται η έννοια της άδειας εν στενή έννοια.

11. Ποιος πληρώνει την παροχή;

Η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες χρηματοδοτείται από τον πρώην Ειδικό Λογαριασμό Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Αυτοαπασχολουμένων της ΔΥΠΑ, στο σκοπό του οποίου προστίθεται η χορήγηση παροχών μητρότητας και μετονομάζεται πλέον σε Ειδικό Λογαριασμό υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων. Η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για τις αγρότισσες χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

12. Πότε διακόπτεται η επιδότηση;

Η επιδότηση διακόπτεται σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της ειδικής παροχής η ασφαλισμένη απωλέσει την επαγγελματική της ιδιότητα, δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη ή υποβάλει σχετικό αίτημα ως προς αυτό.