Ένας χώρος πρασίνου, η Εκκλησία και το τουριστικό περίπτερο

Στη συμβολή των οδών Διονυσίου Φιλοσόφου και Κων. Καραμανλή, βρίσκεται ένας κοινόχρηστος χώρος… ανέκαθεν. Στην «αυλή» του Κάστρου και μιας από τις ωραιότερες πύλες του, και δίπλα από τη λίμνη των Ιωαννίνων. Ένας χώρος που έχει διακοσμηθεί με γλυπτά, όπως είναι «Το δάκρυ για την Κυρά Φροσύνη», και ο οποίος δεν ανήκει στο Δημόσιο ή στον Δήμο Ιωαννιτών, αλλά στην Εκκλησία. Ο δημόσιος αυτός χώρος είναι εκκλησιαστικό ακίνητο, και η Εκκλησία της Ελλάδας δεν το έχει ξεχάσει (ιδίως στις εποχές που περνάμε)…

Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας διεκδικεί αυτό το ακίνητο για να ανεγείρει ένα τουριστικό περίπτερο. Ο Δήμος Ιωαννιτών κάθε άλλο παρά αμφισβητεί την κυριότητα του ακινήτου. Δεν αποδέχεται όμως οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα στον χώρο αυτόν. Το ίδιο και οι τοπικές αρχαιολογικές υπηρεσίες, που παραπέμπουν στα απανωτά νομοθετήματα για την ιστορικότητα και τον μνημειακό χαρακτήρα του Κάστρου. Την ίδια ώρα ο Δήμος είναι διατεθειμένος να ξεκινήσει τις διαδικασίες για την απαλλοτρίωση του ακινήτου προκειμένου να παραμείνει ως έχει στην πόλη. Ωστόσο, ο πολεοδομικός χαρακτηρισμός του ακινήτου φαίνεται ότι αποτελεί ένα μεγάλο «αγκάθι» στις σχέσεις των δύο εμπλεκόμενων φορέων.

Η όλη υπόθεση ξεκινά τον Μάρτιο του 2017, όταν οι Οικονομικές και Τεχνικές Υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ζήτησαν τη θεώρηση της ρυμοτομίας και των όρων δόμησης στο επίμαχο ακίνητο 1,673 τ.μ. Το ακίνητο αυτό είχε περιέλθει στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας με τη σύμβαση του 1952. Με τη «Σύμβαση περί εξαγοράς υπό του Δημοσίου κτημάτων της Εκκλησίας προς αποκατάστασιν ακτημόνων καλλιεργητών και κτηνοτρόφων», η Εκκλησία της Ελλάδος παραχώρησε στο κράτος το 80% της αγροτικής περιουσίας της με αντάλλαγμα να λάβει κάποια αστικά ακίνητα και μετρητά.

Μετά το αίτημα της Ιεράς Συνόδου, ο δήμαρχος Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας, με έγγραφό του προς τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδας Ιερώνυμο, ξεκαθάρισε τη σπουδαιότητα του ακινήτου ως ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου.

Τον Ιανουάριο του 2018, το δημοτικό συμβούλιο Ιωαννίνων προχώρησε σε τροποποίηση του εγκεκριμένου παλαιού ρυμοτομικού σχεδίου. Στην απόφαση αυτή (αριθμ. 17/2018), σημειώνεται ότι υπήρξε σύμφωνη γνώμη για διατήρηση του κοινόχρηστου χώρου από τις υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου, οι οποίες ζήτησαν να προχωρήσουν οι διαδικασίες για την απαλλοτρίωση του ακινήτου και την καταβολή της ανάλογη της αποζημίωσης.

Με την τροποποίηση του παλαιού ρυμοτομικού σχεδίου, το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να χαρακτηρίσει το ακίνητο ως ελεύθερο χώρο-αστικό πράσινο. Το ακίνητο αυτό από το 1915, όταν και έγινε το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο, είχε χαρακτηριστεί ως χώρος πρασίνου. Το 1956, ωστόσο, έγινε τροποποίηση του σχεδίου (ΒΔ 3.9.1956 ΦΕΚ 202/Α/13.9.1956), με την έκταση να χαρακτηρίζεται ως χώρος για την ανέγερση τουριστικού περιπτέρου, επιφάνειας μικρότερης των 350,00 τ.μ. μετά από σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου.

Η νέα τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου εν έτει 2018 που αποφάσισε το δημοτικό συμβούλιο βασίστηκε στον προσδιορισμό του κοινόχρηστου αυτού χώρου ως ελεύθερου χώρου-αστικού πρασίνου τόσο στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Ιωαννίνων του 1987 όσο και στη μελέτη αναθεώρησης του ΓΠΣ η οποία δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμη.

Η εξέλιξη αυτή όμως προκάλεσε την αντίδραση της κεντρικής διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδας, η οποία κατέθεσε και ένσταση κατά της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου. Σε μια πιο «σκληρή» γραμμή πια, οι υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου κατηγορούν τον Δήμο ότι επιδιώκει την de facto δέσμευση του ακινήτου και εκτιμούν ότι το ακίνητο είναι οικοδομήσιμο, «πατώντας» στο ρυμοτομικό σχέδιο του 1956 που προβλέπει ανέγερση τουριστικού περιπτέρου. Μάλιστα, φέρεται να θέτουν και ζήτημα διαφυγόντων κερδών, με το σκεπτικό ότι επί τόσες δεκαετίες έχουν χαθεί έσοδα από τη μη λειτουργία τουριστικού περιπτέρου -προφανώς το τουριστικό περίπτερο σημαίνει τουριστική επιχείρηση. Κάθε άλλο παρά αποκλείεται η «πίεση» αυτή να συνδέεται και με τη μελλοντική απαλλοτρίωση και το ύψος της αποζημίωσης, ανάλογα με τον χαρακτηρισμό του ακινήτου.

Η ένσταση των υπηρεσιών της Ιεράς Συνόδου ήταν να συζητηθεί στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του Δήμου Ιωαννιτών στις 20 Ιουλίου. Ωστόσο, το θέμα αναβλήθηκε, και αναμένεται να επανέλθει προς συζήτηση τον Σεπτέμβριο, με τη δημοτική αρχή Ιωαννίνων να επιμένει στα περί μη οικοδομησιμότητας του ακινήτου.