ΕΕ: Αυστηρές συστάσεις για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση για το Κράτος Δικαίου, στην οποία συμπεριλαμβάνονται αυστηρές συστάσεις για την Ελλάδα, ενώ θεωρεί τη χώρα «υψηλού κινδύνου» για το καθεστώς ελευθερίας του Τύπου.

«Η συγκέντρωση των ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης διατηρεί το επίπεδο υψηλού κινδύνου σε ολόκληρη την ΕΕ», αναφέρει η έκθεση. Κατά αύξουσα σειρά κινδύνου, σύμφωνα με το φετινό Media Pluralism Monitor: Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Σλοβενία και Μάλτα, οι οποίες θεωρούνται «υψηλού κινδύνου»… και Βουλγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Ουγγαρία, οι οποίες είναι «πολύ υψηλού κινδύνου».

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η κυβέρνηση έχει λάβει περαιτέρω μετρά για την ενίσχυση της διαφάνειας του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των μέσων μαζικής επικοινωνίας μέσω νέας νομοθεσίας. Υπάρχουν εγγυήσεις με σκοπό τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας των δημοσίων μέσων μαζικής επικοινωνίας, όμως το γεγονός ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΡΤ διορίζονται από τον υπουργό που είναι αρμόδιος για τα μέσα μαζικής επικοινωνίας εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες σχετικά με την ουσιαστική ανεξαρτησία τους και την πιθανή πολιτική επιρροή. έχει δρομολογηθεί νέα διαδικασία για την πρόσληψη νέων μελών προσωπικού της ρυθμιστικής αρχής οπτικοακουστικών μέσων, όμως εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά την επάρκεια των πόρων της.

Η δημιουργία ομάδας εργασίας συντονισμού για την προστασία και την ενίσχυση της θέσης των δημοσιογράφων αποτελεί σημαντικό βήμα. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες και απαιτούνται πιο συγκεκριμένα βήματα για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές εις βάρος δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους. 

Συνολικά, όσον αφορά τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου, η Ελλάδα σημείωσε: 

• μηδενική πρόοδο ως προς την αντιμετώπιση της ανάγκης συμμετοχής του δικαστικού σώματος στον διορισμό του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τους διορισμούς των δικαστών·
• σημαντική πρόοδο ως προς τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και συστηματικής επαλήθευσης της ακρίβειας των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης που υποβάλλονται από όλες τις κατηγορίες δημόσιων λειτουργών·
• κάποια πρόοδο ως προς την αύξηση των προσπαθειών για τη δημιουργία αξιόπιστου ιστορικού επιδόσεων όσον αφορά τις διώξεις και τις τελεσίδικες αποφάσεις σε υποθέσεις διαφθοράς·
• κάποια πρόοδο ως προς τη θέσπιση διασφαλίσεων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της σωματικής ασφάλειας των δημοσιογράφων σύμφωνα με το μνημόνιο συνεργασίας, αλλά δεν έχουν ακόμη θεσπιστεί νομοθετικές διασφαλίσεις που να λαμβάνουν υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων·
  
• κάποια πρόοδο ως προς τη διασφάλιση της αναλογικότητας των απαιτήσεων εγγραφής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε μητρώα, προκειμένου να διατηρηθεί ανοικτό πλαίσιο για τη λειτουργία τους. 

Σε αυτή τη βάση, και λαμβάνοντας υπόψη άλλες εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο αναφοράς, και παράλληλα με την υπενθύμιση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας σχετικά με ορισμένες πτυχές του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς, συνιστάται στην Ελλάδα:

• να λάβει μέτρα ώστε να αντιμετωπίσει την ανάγκη συμμετοχής του δικαστικού σώματος στον διορισμό του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τους διορισμούς των δικαστών·
• να αυξήσει τις προσπάθειες για τη δημιουργία αξιόπιστου ιστορικού επιδόσεων όσον αφορά τις διώξεις και τις τελεσίδικες αποφάσεις σε υποθέσεις διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς υψηλού επιπέδου·
• να προωθήσει τη διαδικασία δημιουργίας μη νομοθετικών διασφαλίσεων και να κινήσει τη νομοθετική διαδικασία σε σχέση με την προστασία των δημοσιογράφων, με βάση τις δραστηριότητες που δρομολογήθηκαν από την ομάδα εργασίας συντονισμού, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους, σύμφωνα με το μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογραφεί και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων·
  
• να διασφαλίσει την αποτελεσματική και έγκαιρη διαβούλευση στην πράξη με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τα νομοσχέδια, μεταξύ άλλων παρέχοντας επαρκή χρόνο για δημόσια διαβούλευση·
• να λάβει περαιτέρω μέτρα για την αξιολόγηση του ισχύοντος συστήματος εγγραφής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων με την έναρξη διαρθρωμένου διαλόγου με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, και να αξιολογήσει κατά πόσον υπάρχει ανάγκη τροποποίησής του.