Δήμοι Ηπείρου και ψηφιακές υπηρεσίες: Πολλά χρόνια πίσω

Το πάγιο ερώτημα «πόσο ψηφιακοί είναι οι Δήμοι και γενικά η αυτοδιοίκηση» έχει μια γενική απάντηση: πολύ λίγο ή και καθόλου.

Η ψηφιακή εικόνα των Δήμων, ειδικά στην Ήπειρο, αλλά και της εξοικείωσης των ίδιων τους των στελεχών με τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και την επίσημη χρήση τους, είναι… οριακή. Από επικεφαλής που «ενημερώνουν» από τα προσωπικά τους προφίλ (εκεί που στέλνει χρόνια πολλά με GIF λουλούδια η θεία Σταυρούλα…), μέχρι υπηρεσίες επικοινωνίας που στέλνουν όποια ανακοίνωση χωράει ο νους σας, όποια ώρα «αδειάσει» ο υπάλληλος που επιφορτίζεται με τη δουλειά. Πολύ σπάνια αυτός-αυτή, είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος.

Αυτή, είναι η μια πτυχή της υπόθεσης, ίσως η πιο «ακίνδυνη». Αν ο περιφερειάρχης πχ έχει πέντε προφίλ επειδή δεν θυμάται τους κωδικούς από τα παλιά ή ο τάδε Δήμος στέλνει παρεμπιπτόντως και ανακοινώσεις αθλητικών συλλόγων στη λίστα του, έχουν τη σημασία τους, αλλά είναι ελάσσονα μπροστά στην αδυναμία της αυτοδιοίκησης να παρέχει σοβαρές και ουσιαστικές ψηφιακές υπηρεσίες.

Το παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών ερεύνησε την «ψηφιακή ταυτότητα» φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και εκεί, η Ήπειρος γενικά δεν υπάρχει, τουλάχιστον ως καλό παράδειγμα.

Μόλις 11 Δήμοι σε όλη τη χώρα, έχουν επίσημη (έχει σημασία…) παρουσία σε παραπάνω από τα «κλασικά» κοινωνικά δίκτυα, δηλαδή facebook και twitter. Κανείς από αυτούς δεν είναι στα Γιάννενα ή στην Ήπειρο. Βέβαια, ο Δήμος Ιωαννιτών έχει side projects στο instagram, από το γραφείο Τουρισμού.

Επίσης, μόλις το ένα τρίτο των Δήμων παρέχει διευκολύνσεις σε πολίτες μεΑ και οι περισσότεροι δεν έχουν κάποια μετάφραση, για ξένους χρήστες.

Στα πιο ουσιώδη, στις υπηρεσίες με πληροφορίες χρόνου ολοκλήρωσης πχ, δεν υπάρχει ούτε ένας ηπειρώτικος Δήμος στους πρώτους 20.

Η νωθρή εικόνα του Δήμου Ιωαννιτών

Η εικόνα του Δήμου Ιωαννιτών είναι επίσης νωθρή. Στην καταγραφή των υπηρεσιών που προσφέρει, μόλις 8 εξ αυτών μπορούν να ολοκληρωθούν μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας.

Για την ακρίβεια, τα επίπεδα της έρευνας αντιστοιχούν στα εξής:

• Επίπεδο 1: Υπηρεσίες με πληροφοριακό υλικό που παρέχεται από δικτυακό τόπο
• Επίπεδο 2: Υπηρεσίες με πληροφοριακό υλικό και πρότυπα εγγράφων που διατίθενται διαδικτυακά
• Επίπεδο 3: Υπηρεσίες με δυνατότητα διαδικτυακής αίτησης
• Επίπεδο 4: Το σύνολο της υπηρεσίας, ψηφιακά
• Επίπεδο 5: Η υπηρεσία παρέχεται μόνο ψηφιακά

Η εικόνα των 4 μεγάλων Δήμων της Ηπείρου, είναι η εξής: 

Στους μικρότερους Δήμους, η εικόνα έχει ως εξής:

Ψηφιακές υπηρεσίες

• Δήμος Δωδώνης: 24 υπηρεσίες μόνο με πληροφοριακό υλικό, 1 με υλικό και έγγραφα, 2 με δυνατότητα αίτησης και 1 ολοκληρωμένη.
• Δήμος Κόνιτσας: 5 με πληροφοριακό υλικό, 2 με υλικό και έγγραφα, 2 με αίτηση, 2 ολοκληρωμένες
• Κεντρικά Τζουμέρκα: 1 με πληροφοριακό υλικό, 2 με υλικό και έγγραφα, 2 ολοκληρωμένες
• Β. Τζουμέρκα: 3 με υλικό, 2 με υλικό και έγγραφα, 1 ολοκληρωμένη
• Ζαγόρι: 2 με υλικό, 3 με υλικό και έγγραφα, 1 ολοκληρωμένη
• Πωγώνι: 3 με υλικό, 1 με υλικό και έγγραφα, 2 με αίτηση
• Γ. Καραϊσκάκης: 1 με υλικό, 2 με αίτηση
• Μέτσοβο: 1 με υλικό, 2 μια υλικό και έγγραφα, 2 με αίτηση

Είναι αντιληπτό ότι το «επίπεδο 1» είναι εντελώς ξεπερασμένο από τις καταστάσεις. Δεν επαρκεί πλέον η απλή ανάρτηση πληροφοριών, τη στιγμή που μια σειρά πράξεις γίνονται αποκλειστικά ψηφιακά, ενώ ακόμα και επίσημα έγγραφα (ταυτότητες, δίπλωμα) αναγνωρίζονται σε αυτή τους την εκδοχή.

Οι περισσότεροι Δήμοι επίσης, όταν παρέχουν υπηρεσίες, τις δίνουν εκτός του δικτύου gov.gr, δηλαδή συνήθως δεν έχουν ή έχουν άλλη, πλην taxis, ταυτοποίηση.

Στον κατάλογο με άθροισμα υπηρεσιών (και διαβάθμιση ανάλογα με το μέγεθος), υπάρχουν συνολικά 18 Δήμοι. Κανείς από αυτούς δεν είναι στην Ήπειρο. Επίσης, κάποιοι εξ αυτών είναι σημαντικά μικρότεροι των Ιωαννίνων, αλλά παρέχουν διψήφιους αριθμούς ψηφιακών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, ο Δήμος Ερμούπολης στη Σύρο ή ο Δήμος Αιγιαλείας.

Στο νομό Ιωαννίνων δεν σπανίζουν οι αιρετοί που χρησιμοποιούν τα προσωπικά τους προφίλ για «ενημέρωση» σχετικά με το φορέα στον οποίο συμμετέχουν-διοικούν, μια πρακτική που είναι λανθασμένη, αντιδεοντολογική και καθόλου πρακτική. Επίσης, είναι συχνές οι περιπτώσεις δημάρχων που χρησιμοποιούν το επίσημο προφίλ του Δήμου τους σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για προσωπική-πολιτική τους προβολή. Ο «ψηφιακός αναλφαβητισμός» μεγάλου ποσοστού των εντόπιων αιρετών δεν μαρτυράει απλά την κακή αντίληψη και ενημέρωση για τη χρήση (που στις μέρες μας, μπορεί να είναι και προβληματική σε θέματα ασφάλειας), αλλά δημιουργεί και την εσφαλμένη εντύπωση στο πλατύ κοινό που ακολουθεί τους αιρετούς ότι αυτός είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος χρήσης. Ε λοιπόν, δεν είναι…

Οι ίδιοι οι Δήμοι της Ηπείρου διαχρονικά, έχουν αρκεστεί σε ημίμετρα και παλιότερα, θεωρούσαν πάρεργο και περιττή μια διαδικτυακή σελίδα. Στην πορεία, απέκτησαν όλοι (σχεδόν πανομοιότυπες) ιστοσελίδες μέσω του «Σύζευξις» και πιο μετά, όταν οι κατασκευές ιστοσελίδων έγιναν μια προσοδοφόρα εργασία, αρκετοί Δήμοι τις άλλαξαν, εκσυγχρόνισαν, εκμεταλλεύτηκαν πιο ουσιαστικά. Ακόμα όμως, απέχουν δραματικά από παραδείγματα αλληλεπιδραστικών και πραγματικά χρήσιμων στο κοινό ιστοσελίδων.

Στην έρευνα του Παρατηρητηρίου, τρεις από τις ιστοσελίδες Δήμων που έχουν να ανανεωθούν πάνω από μήνα, είναι στην Ήπειρο: Πωγώνι, Κεντρικά Τζουμέρκα, Φιλιάτες. Επίσης, ο Δήμος Πρέβεζας είναι ένας από αυτούς που δεν προσφέρουν καμία εξ ολοκλήρου ηλεκτρονική υπηρεσία στους δημότες…

Τα νούμερα δεν είναι καλά, γενικά

Δεν είναι όμως μόνο αυτοδιοικητικό το πρόβλημα. Η Eurostat σταθμίζει αρκετά χαμηλά την ψηφιακή δραστηριότητα στην Ελλάδα (στοιχεία 2021), παρουσιάζοντας κατά περίπτωση ποσοστά εξάπλωσης του διαδικτύου που είναι χαμηλότερα από χώρες όπως η Αλβανία. Το 2021 η χρήση «υπηρεσιών νέφους» στην Ελλάδα ήταν μόλις 22% και οι πράξεις σε κυβερνητικούς ιστοτόπους, από πολίτες, ήταν στο 55%.

Κοντά σε αυτά, μπορούν να προστεθούν η μικρή εξοικείωση του κόσμου, είτε λόγω της καθυστερημένης ανάπτυξης των υπηρεσιών, είτε και εξαιτίας του γεγονός ότι συχνά, η αγορά στρέφεται στο δημοφιλές και όχι στο χρήσιμο, η κακή ποιότητα των συνδέσεων στην Ελλάδα και η ακριβή σχέση κόστους-ποιότητας, κ.α.