Τι συμβαίνει με το υπεραστικό ΚΤΕΛ Ιωαννίνων;

Το υπεραστικό ΚΤΕΛ Ιωαννίνων βρίσκεται στο στόχαστρο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας εδώ και τρία χρόνια. Το 2023 η Αρχή κατέληξε σε ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό πόρισμα με παραβιάσεις και παρατυπίες, σε διάφορα επίπεδα, το οποίο διαβιβάστηκε τότε στην Εισαγγελία Ιωαννίνων. Για μία από αυτές τις παραβιάσεις, πλημμεληματικού χαρακτήρα ωστόσο, το υπεραστικό ΚΤΕΛ βρίσκεται  ενώπιον της Δικαιοσύνης, με τη δίκη να έχει οριστεί για τον Μάιο.

Μέχρι στιγμής, δεν είναι γνωστό αν κι άλλα δεδομένα του πορίσματος της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και της εισαγγελικής έρευνας που επακολούθησε, θα καταλήξουν σε κάποια δικαστική αίθουσα.

Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας φαίνεται όμως ότι έχει πάρει σοβαρά την όλη υπόθεση. Στο πλαίσιο της ενασχόλησής της με την υπόθεση του υπεραστικού ΚΤΕΛ, συμμετέχουν και οι πολεοδομικές υπηρεσίες –Πολεοδομία Δήμου Ιωαννιτών και Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ).

Πριν από λίγες μέρες έφτασε από την Πολεοδομία στον Δήμο ένα πρόστιμο 4,2 εκατ. ευρώ σε βάρος του υπεραστικού ΚΤΕΛ για τις αυθαιρεσίες στον «σταθμό» λεωφορείων στην οδό Παπανδρέου -το πρόστιμο αφορά ανέγερση και διατήρηση αυθαιρέτου. Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό το πρόστιμο δεν έχουν γίνει γνωστές. Την εβδομάδα που μας πέρασε, τον εν λόγω φάκελο μελετούσαν οι νομικές και οικονομικές υπηρεσίες του Δήμου. Επίσης, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη αν το υπεραστικό ΚΤΕΛ έχει πάρει στα χέρια του, επίσημα, τη σχετική ενημέρωση για το πρόστιμο.

Το υπεραστικό ΚΤΕΛ Ιωαννίνων εγκαταστάθηκε στην οδό Παπανδρέου το 2009. Το 2011, το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από προσφυγή κατοίκων, ακύρωσε την απόφαση του νομάρχη Ιωαννίνων Αλέκου Καχριμάνη με την οποία δόθηκε άδεια εγκαταστάσεων πρακτορείου-εκδοτηρίου εισιτηρίων. Αυτή η άδεια προέκυψε μετά την αδυναμία έκδοσης άδειας για σταθμό λόγω των επιτρεπόμενων χρήσεων γης στην περιοχή. Το ΣτΕ εκτίμησε ότι στην περιοχή λειτουργεί κανονικά ένας σταθμός και όχι ένα εκδοτήριο εισιτηρίων. Και ότι δεν πρέπει να λειτουργεί σταθμός. 

Μετά την απόφαση του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου, ο κ. Καχριμάνης αναγκάστηκε να μιλήσει για αναζήτηση νέας έκτασης για τη μεταφορά του υπεραστικού ΚΤΕΛ. Ωστόσο, αποφάσισε να επιδείξει τουλάχιστον ανοχή στην όλη κατάσταση που είχε διαμορφωθεί.

Τον Οκτώβριο του 2013, ο κ. Καχριμάνης ως περιφερειάρχης Ηπείρου, έγινε πιο... δραστήριος και υπέγραψε προσωρινή άδεια λειτουργίας του σταθμού υπεραστικών λεωφορείων. Ο σταθμός του ΚΤΕΛ λειτουργεί από το 2013 μέχρι σήμερα με αυτό το «προσωρινό» καθεστώς.

Η άδεια αυτή ήρθε κατ’ εφαρμογή διατάξεων του Ν. 4199/13, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Σε σταθμούς άφιξης και αναχώρησης υπεραστικών λεωφορείων ΚΤΕΛ Α.Ε. ή ΚΤΕΛ, που λειτουργούν χωρίς άδεια λειτουργίας για οποιονδήποτε λόγο, χορηγείται, κατόπιν αιτήσεώς τους, προσωρινή άδεια λειτουργίας μέχρι την ανάθεση της εκτέλεσης των υπεραστικών οδικών επιβατικών μεταφορών στους αναδόχους».

Η ανάθεση εκτέλεσης των υπεραστικών οδικών επιβατικών μεταφορών σε αναδόχους, μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών, -η πλήρης απελευθέρωση των υπεραστικών συγκοινωνιών, δηλαδή, κατά επιταγή ευρωπαϊκού κανονισμού του 2007- είναι ένα ζήτημα που εκκρεμεί πολλά χρόνια.

Για την πλήρη απελευθέρωση των υπεραστικών και αστικών συγκοινωνιών, που ανοίγει τον δρόμο και στην εκτέλεση δρομολογίων από τουριστικά λεωφορεία, έχουν υπάρξει νομοθετήματα το 2013, το 2018 και το 2022. Η ελληνική πολιτεία έχει εξαντλήσει τα χρονικά περιθώρια παρατάσεων. Τους τελευταίους μήνες υπάρχει μια εγρήγορση εκ μέρους του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με τις διαγωνιστικές διαδικασίες να αναμένονται εντός του 2025.

Οι διαγωνιστικές αυτές διαδικασίες περιλαμβάνουν αρκετές προδιαγραφές, μεταξύ των οποίων κάποιες σχετίζονται με τις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης των επιβατών. Ένα ζήτημα που εκτιμάται ότι ενδιαφέρει άμεσα το υπεραστικό ΚΤΕΛ Ιωαννίνων και ότι θα το βρει μπροστά του.

Η «προσωρινή» άδεια λειτουργίας του σταθμού στην οδό Παπανδρέου είναι διαφορετική από την άδεια εγκατάστασης του σταθμού, όπου υφίστανται τα πρόστιμα περί ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων.

Ο επί 25 χρόνια πρόεδρος του υπεραστικού ΚΤΕΛ Ιωαννίνων (και υποψήφιος πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ιωαννίνων, στις τελευταίες εκλογές) Γρηγόρης Γκίκας προσπαθεί να υποβαθμίσει το πόρισμα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας δίνοντας έμφαση μόνο στην υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα - για την υπόθεση αυτή και μόνο υπήρξε συμμετοχή του ΚΤΕΛ Μεσσηνίας. Το ΚΤΕΛ Μεσσηνίας έχει αθωωθεί σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο κ. Γκίκας σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου.

Παράλληλα, ο κ. Γκίκας διαβεβαίωσε ότι το ΚΤΕΛ δεν πρόκειται να μετακινηθεί και ανέφερε ότι «η σημερινή θέση είναι αυτή που υποδείχθηκε από τους αρμόδιους φορείς και του Δήμου και της τότε Νομαρχίας»… Βέβαια, δεν διευκρίνισε αν υποδείχθηκε από πολιτικά πρόσωπα ή από υπηρεσιακούς παράγοντες, ενώ προσπέρασε την απόφαση του ΣτΕ. Όσο για τα πρόστιμα, δεν είπε κάτι.

Έκανε λόγο ωστόσο για «συκοφαντικά δημοσιεύματα» αποδίδοντας τα στον ανταγωνισμό που αναπτύσσεται καθώς απελευθερώνονται οι συγκοινωνίες.

Όλα αυτά ο κ. Γκίκας τα είπε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου στην οποία ο «Τύπος Ιωαννίνων» δεν προσκλήθηκε (πιο συγκεκριμένα, ο «Τύπος Ιωαννίνων» δεν ενημερώνεται ποτέ από τον κ. Γκίκα όταν παραχωρεί συνέντευξη Τύπου).

Είναι σαφές ότι ο κ. Γκίκας δεν εμφανίστηκε στον τοπικό Τύπο για να δώσει κατατοπιστικές και επαρκείς απαντήσεις ή εξηγήσεις για τα όσα συμβαίνουν με την Εθνική Αρχή Διαφάνειας –αν και σε κάποιο βαθμό είναι σίγουρο ότι θα περίμενε κάποιες ερωτήσεις από δημοσιογράφους. Επισήμως, εμφανίστηκε για να μιλήσει για την παραλαβή επτά νέων mini bus που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα δρομολογίων... Για να δείξει έργο.

Η ιστορία με το υπεραστικό ΚΤΕΛ έχει εμπλακεί σε έναν κυκεώνα πολυνομίας και πολυδαίδαλων, γραφειοκρατικών διαδικασιών. Από αυτές τις διαδικασίες που τελικά κάθε άλλο παρά οδηγούν στη διαφάνεια και στη χρηστή διοίκηση και όπου τα «παραθυράκια» βρίσκονται εύκολα ενώ η ερμηνεία των διατάξεων και των κανονισμών γίνεται ελαστική.

Σε αυτή την πόλη, το υπεραστικό ΚΤΕΛ έχει καταγράψει μια πορεία: με καλές και με κακές στιγμές. Από τη στιγμή που η διοίκησή του επικαλείται πάντα το «κοινωφελές έργο» του ΚΤΕΛ, οφείλει να δίνει και σαφείς απαντήσεις για τα πάντα. Πόσο μάλλον που ο πρόεδρος του ΚΤΕΛ δραστηριοποιείται στα κοινά -μέσω του Επιμελητηρίου Ιωαννίνων, ενώ παλιότερα ήταν και δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη του Νίκου Γκόντα.

Σαφείς απαντήσεις οφείλουν όμως να δώσουν και οι τοπικές αρχές για ζητήματα όπως «προσωρινές» άδειες… 12 ετίας και πρόστιμα που προκύπτουν εν έτει 2025 για αυθαιρεσίες που έρχονται από το παρελθόν και που παραμένουν.

Και το κυριότερο στην όλη υπόθεση; Ο σταθμός του υπεραστικού ΚΤΕΛ Ιωαννίνων στη συγκεκριμένη περιοχή κατάφερε να καθορίσει ώς έναν βαθμό τον τρόπο λειτουργίας της πόλης και της (μη) βιώσιμης κινητικότητας. Οι αποφάσεις της πολιτικής διοίκησης, η στήριξη ή η επιδεικνυόμενη ανοχή «δέσμευσαν» τις κατευθύνσεις του χωροταξικού σχεδιασμού.

Με αυθαιρεσίες, συνεχή και επίμονη επίκληση ειδικών διατάξεων και κατ' εξαίρεση διατάξεων, ούτε διασφαλίζεται η διαφάνεια ούτε υφίσταται χωροταξικός σχεδιασμός.