Τα δύο «πρόσωπα» της Σελήνης

Μια εξέταση της σεληνιακής βαρύτητας με τη χρήση δεδομένων που ελήφθησαν από δύο ρομποτικά διαστημόπλοια της NASA προσφέρει νέες ενδείξεις σχετικά με το γιατί οι δύο πλευρές του φεγγαριού - η μία μονίμως στραμμένη προς τη Γη και η άλλη πάντοτε στραμμένη προς την άλλη πλευρά - φαίνονται τόσο διαφορετικές.

Τα δεδομένα από την αποστολή GRAIL, ή αλλιώς Gravity Recovery and Interior Laboratory, της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας δείχνουν ότι το βαθύ εσωτερικό της σελήνης έχει ασύμμετρη δομή, που προφανώς προκλήθηκε από έντονη ηφαιστειότητα στην κοντινή πλευρά της πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, η οποία βοήθησε στη διαμόρφωση των χαρακτηριστικών της επιφάνειάς της.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η κοντινή πλευρά της Σελήνης κάμπτεται ελαφρώς περισσότερο από την άλλη πλευρά κατά τη διάρκεια της ελλειπτικής τροχιάς της γύρω από τη Γη χάρη στη βαρυτική επίδραση του πλανήτη μας - μια διαδικασία που ονομάζεται παλιρροϊκή παραμόρφωση. Αυτό υποδηλώνει διαφορές στις δύο πλευρές του σεληνιακού εσωτερικού, είπαν, και συγκεκριμένα στο γεωλογικό στρώμα που ονομάζεται μανδύας.

«Η μελέτη μας δείχνει ότι το εσωτερικό της σελήνης δεν είναι ομοιόμορφο: η πλευρά που βλέπει προς τη Γη - η κοντινή πλευρά - είναι θερμότερη και πιο ενεργή γεωλογικά στο βάθος από την απομακρυσμένη πλευρά», δήλωσε ο Ράιαν Παρκ, επόπτης της Ομάδας Δυναμικής του Ηλιακού Συστήματος στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στην Καλιφόρνια και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature.

Η κοντινή πλευρά του φεγγαριού καλύπτεται από τεράστιες πεδιάδες, που ονομάζονται mare, οι οποίες σχηματίστηκαν από λιωμένο πέτρωμα που ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Η μακρινή πλευρά του έχει πολύ πιο τραχύ έδαφος, με λίγες πεδιάδες.

Ορισμένοι επιστήμονες έχουν υποθέσει ότι η έντονη ηφαιστειότητα στην εγγύς πλευρά που προκάλεσε τη συσσώρευση ραδιενεργών, θερμοπαραγωγών στοιχείων σε αυτή την πλευρά του μανδύα οδήγησε στις επιφανειακές διαφορές που παρατηρούνται σήμερα. Τα νέα ευρήματα προσφέρουν τα ισχυρότερα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την άποψη.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο μανδύας της εγγύς πλευράς είναι κατά μέσο όρο περίπου 100-200 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από την άπω πλευρά, με τη θερμική διαφορά να συντηρείται ίσως από τη ραδιενεργό διάσπαση των στοιχείων θόριο και τιτάνιο στην εγγύς πλευρά.

Φωτογραφία: Kαλλιτεχνική απεικόνιση που δείχνει το θερμό εσωτερικό της Σελήνης και την ηφαιστειότητα πριν από περίπου 2 έως 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Πιστεύεται ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην κοντινή πλευρά της Σελήνης (η πλευρά που βλέπει προς τη Γη) συνέβαλε στη δημιουργία ενός τοπίου στο οποίο κυριαρχούν οι απέραντες πεδιάδες που ονομάζονται mare, οι οποίες σχηματίζονται από λιωμένα πετρώματα που ψύχονται και στερεοποιούνται/NASA/JPL-Caltech