Ενα αφιέρωμα του «Τύπου Ιωαννίνων» στην προέλευση της ονομασίας χωριών και οικισμών του νομού Ιωαννίνων
Το Συρράκο και οι Καλαρρύτες είναι τα πιο γνωστά χωριά των Τζουμέρκων. Βλαχοχώρια και τα δύο, και παραδοσιακοί, πέτρινοι οικισμοί. Δύο χωριά που το 1821 επαναστάτησαν.
Το Συρράκο είναι ο τόπος καταγωγής του αμφιλεγόμενου πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλέττη αλλά και του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη.
Για την προέλευση της ονομασίας του χωριού, υπάρχουν αρκετές ερμηνείες. Καταρχάς, το Συρράκο δεν είναι ο μόνος τύπος γραφής. Συναντώνται κι άλλοι: Σιράκο και Σεράκου. Ο τύπος «Σεράκου» χρησιμοποιείται κυρίως από λόγιους του 19ου αιώνα, όπως είναι ο Ιωάννης Λαμπρίδης.
Για την προέλευση της ονομασίας «Σεράκου», ο Λαμπρίδης αναφέρει: «τόπου σημαντικόν όνομα είναι, πτωχείαν δηλούν και γυμνότητα». Υποστηρίζει δε ότι το όνομα είναι βλάχικο. Άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η προέλευση της λέξης είναι σλάβικη. Ο ρωσογερμανός γλωσσολόγος Μαξ Βάσμερ (1886-1962) αναφέρει ότι το τοπωνύμιο «Συράκον» προέρχεται από σλάβικη λέξη που σημαίνει «πλατύς». Υπάρχουν όμως και μελετητές που θεωρούν ότι ναι μεν το τοπωνύμιο είναι σλάβικο, αλλά προέρχεται από τη λέξη που σημαίνει «φτωχός, ορφανός» και, όταν πρόκειται για τόπο, «άγονος, γυμνός».
Υπάρχουν κι άλλες ερμηνείες. Όπως ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από τις Συρρακούσες της Σικελίας («παράδοση που δεν έχει ικανά ιστορικά ερείσματα και είναι μάλλον προϊόν φαντασίας και ιστοριοληψίας» όπως έχει σημειώσει ο ιστοριοδίφης Στέφανος Μπέττης) ή από το επώνυμο Σύρος ή Συρράκος, που φέρεται να ήταν ο πρώτος οικιστής ή ιδιοκτήτης του χωριού.
Βιβλιογραφία
Στέφανος Μπέττης, «Ονοματολογία των χωριών του νομού Ιωαννίνων», 1996, Ιωάννινα
Κώστας Ευ. Οικονόμου, «Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική Εξέταση», 2002, Ιωάννινα