Ρωσία και Ουκρανία τερμάτισαν την παροχή φυσικού αερίου προς την ΕΕ

Τερματίστηκε η παροχή φυσικού αερίου προς την ΕΕ

Η Ουκρανία σταμάτησε την Τετάρτη τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου σε ευρωπαίους πελάτες μέσω του δικτύου αγωγών της, αφού η προπολεμική συμφωνία διαμετακόμισης έληξε στο τέλος του 2024 και σχεδόν τρία χρόνια μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Μόσχας στη γείτονα.

Ακόμα και όταν ρωσικά στρατεύματα και τανκς εισέβαλαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, το ρωσικό φυσικό αέριο συνέχισε να ρέει μέσω του δικτύου αγωγών της χώρας -που δημιουργήθηκε όταν η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούσαν αμφότερες μέρος της Σοβιετικής Ένωσης- προς την Ευρώπη, βάσει πενταετούς συμφωνίας.

Ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός γίγαντας Gazprom κέρδιζε χρήματα από το αέριο και η Ουκρανία εισέπραττε τέλη διέλευσης.

Ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας, Χέρμαν Χαλουστσένκο, επιβεβαίωσε ότι το Κίεβο σταμάτησε τη διαμετακόμιση «προς το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας».

Η Gazprom ανέφερε σε ανακοίνωσή της την Τετάρτη ότι «δεν έχει καμία τεχνική και νομική δυνατότητα» να στείλει φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, λόγω της άρνησης του Κιέβου να παρατείνει τη συμφωνία.

Πριν από τον πόλεμο, η Ρωσία προμήθευε σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω αγωγών. Το φυσικό αέριο διέρρεε μέσω τεσσάρων συστημάτων αγωγών, ενός κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, ενός μέσω της Λευκορωσίας και της Πολωνίας, ενός μέσω της Ουκρανίας και ενός κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω της Τουρκίας στη Βουλγαρία.

Μετά την έναρξη του πολέμου, η Ρωσία διέκοψε τις περισσότερες προμήθειες μέσω των αγωγών της Βαλτικής και της Λευκορωσίας-Πολωνίας, επικαλούμενη διαφορές σχετικά με την απαίτηση πληρωμής σε ρούβλια. Ο αγωγός της Βαλτικής ανατινάχθηκε σε μια πράξη δολιοφθοράς, αλλά οι λεπτομέρειες της επίθεσης παραμένουν θολές.

Η ρωσική διακοπή προκάλεσε ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Η Γερμανία αναγκάστηκε να δαπανήσει δισεκατομμύρια ευρώ για τη δημιουργία πλωτών τερματικών σταθμών για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου που έρχεται με πλοία και όχι με αγωγούς. Οι χρήστες μείωσαν τις ποσότητες καθώς οι τιμές ανέβηκαν στα ύψη. Η Νορβηγία και οι Ηνωμένες Πολιτείες κάλυψαν το κενό και έγιναν οι δύο μεγαλύτεροι προμηθευτές.

Το μερίδιο της Ρωσίας στην αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ μέσω αγωγών μειώθηκε απότομα σε περίπου 8% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ουκρανική οδός διέλευσης εξυπηρετούσε τα μέλη της ΕΕ Αυστρία και Σλοβακία, οι οποίες επί μακρόν έπαιρναν το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου τους από τη Ρωσία, αλλά πρόσφατα προσπάθησαν να διαφοροποιήσουν τις προμήθειες.

Η ΕΕ έχει μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, αγοράζοντας περισσότερο αέριο μέσω αγωγών από τη Νορβηγία και υγροποιημένο φυσικό αέριο από το Κατάρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Gazprom σταμάτησε τις προμήθειες στην αυστριακή OMV στα μέσα Νοεμβρίου λόγω συμβατικής διαφοράς, αλλά οι ροές φυσικού αερίου μέσω των αγωγών της Ουκρανίας συνεχίστηκαν καθώς επενέβησαν άλλοι πελάτες. Η Σλοβακία σύναψε φέτος συμφωνίες για να αρχίσει να αγοράζει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και επίσης να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ μέσω αγωγού από την Πολωνία.

Η Μόσχα μπορεί ακόμη να στέλνει φυσικό αέριο στην Ουγγαρία, καθώς και σε κράτη εκτός ΕΕ, την Τουρκία και τη Σερβία, μέσω του αγωγού TurkStream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα.

Η Ουκρανία θα χάνει έως και 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από τα τέλη διέλευσης από τη Ρωσία. Για να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο, θα τετραπλασιάσει τα τιμολόγια μεταφοράς φυσικού αερίου για τους εγχώριους καταναλωτές από την Τετάρτη, γεγονός που θα μπορούσε να κοστίσει στη βιομηχανία της χώρας περισσότερα από 38,2 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Η Gazprom θα χάσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου.

Με πληροφορίες από AP, Reuters