ΠΟΥ: Συμφωνία για την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών

Μετά από τρία και πλέον χρόνια εντατικών διαπραγματεύσεων, τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) έκαναν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στις προσπάθειες να καταστεί ο κόσμος ασφαλέστερος από τις πανδημίες, διαμορφώνοντας ένα σχέδιο συμφωνίας που θα εξεταστεί στην επερχόμενη Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας τον Μάιο. 

Η πρόταση αποσκοπεί στην ενίσχυση της παγκόσμιας συνεργασίας για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημικών απειλών.

Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους δήλωσε ότι το σχέδιο συμφωνίας «απέδειξε ότι η πολυμέρεια είναι ζωντανή και ότι στον διαιρεμένο κόσμο μας, τα έθνη μπορούν ακόμη να συνεργαστούν για να βρουν κοινό έδαφος και κοινή απάντηση σε κοινές απειλές».

Το σχέδιο συμφωνίας

Η συμφωνία για την πανδημία χαρτογραφεί μέτρα για την αποτροπή των πανδημιών και την ενίσχυση της παγκόσμιας συνεργασίας, μετά το χάος που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της επιδημίας COVID-19.

Ένα επίμαχο σημείο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ήταν το άρθρο 11, το οποίο αφορά τη μεταφορά ιατρικών τεχνολογιών στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, τα αναπτυσσόμενα έθνη κατηγόρησαν τις πλουσιότερες χώρες ότι συσσωρεύουν εμβόλια και δοκιμές. Οι χώρες με μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες αντιτάχθηκαν σθεναρά στην ιδέα της υποχρεωτικής μεταφοράς τεχνολογίας.

Η συμφωνία της Τετάρτης ζήτησε να δοθούν κίνητρα για τις μεταφορές τεχνολογίας μέσω κανονισμών, συμφωνιών αδειοδότησης και ευνοϊκών όρων χρηματοδότησης. Περιελάμβανε όμως έναν συμβιβασμό σύμφωνα με τον οποίο κάθε μεταφορά πρέπει να είναι «αμοιβαία συμφωνημένη».

Στο κείμενο της συμφωνίας προτείνονται επίσης μέτρα όπως η καθιέρωση ενός συστήματος πρόσβασης σε παθογόνα και καταμερισμού των οφελών. Περιλαμβάνει επίσης μια «προσέγγιση της μίας υγείας» για την πρόληψη της πανδημίας και τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού και ενός δικτύου logistics.

Σεβασμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών

Η επιβεβαίωση της κυριαρχίας των κρατών να αντιμετωπίζουν θέματα δημόσιας υγείας εντός των συνόρων τους αποτελεί επίσης ένα από τα βασικά θεμέλια της πρότασης.

Υπήρξε ένα μπαράζ παραπληροφόρησης γύρω από τη συνθήκη, συμπεριλαμβανομένων ψευδών ισχυρισμών ότι ο ΠΟΥ θα παρενέβαινε στην κυριαρχία των κρατών δίνοντας στον εαυτό του εξουσίες για την επιβολή αποκλεισμών και εντολών εμβολίων.

Η πρόταση προβλέπει ότι «τίποτα στο σχέδιο συμφωνίας δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ότι παρέχει στον ΠΟΥ οποιαδήποτε εξουσία να κατευθύνει, να διατάσσει, να τροποποιεί ή να προδιαγράφει εθνικούς νόμους ή πολιτικές ή να δίνει εντολή στα κράτη να αναλάβουν συγκεκριμένες ενέργειες, όπως να απαγορεύουν ή να δέχονται ταξιδιώτες, να επιβάλλουν εντολές εμβολιασμού ή θεραπευτικά ή διαγνωστικά μέτρα ή να εφαρμόζουν lockdowns», ανέφερε ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας σε ανακοίνωσή του.

Η συμφωνία θα είναι δεσμευτική μόνο για τα κράτη που θα επιλέξουν να την επικυρώσουν.