Το Πετσάλι και μια (πολύ παλιά) οικογένεια

Ενα αφιέρωμα του «Τύπου Ιωαννίνων» στην προέλευση της ονομασίας χωριών και οικισμών του νομού Ιωαννίνων

Το Πετσάλι είναι ένα από τα χωριά του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Διοικητικά, βρίσκεται στον Δήμο Ζίτσας.

Το τοπωνύμιο συναντάται και με τον τύπο «Πετσάλη». Ο ερευνητής Στέφανος Μπέττης αναφέρει στο βιβλίο του «Ονοματολογία των χωριών του Νομού Ιωαννίνων» ότι το χωριό διασώζει το όνομα παλιάς γιαννιώτικης οικογένειας «που έζησε, κατά το λέγει του Αραβαντινού, περί του ΙΣΤ’ αιώνα, και εξέλειπε ήδη και της οποίας οικογένειας ήταν κτήμα».

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου, στη μελέτη του «Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική Εξέταση» επισημαίνει ότι το τοπωνύμιο είτε με τον τύπο «Πετσάλι» είτε με τον τύπο «Πετσάλη», είναι κυριώνυμο και σχηματίζεται από το επώνυμο «Πετσάλης».

Τι σημαίνει «Πετσάλης»; Ο Οικονόμου υποστηρίζει ότι το επώνυμο αυτό προέρχεται πιθανώς από αρχαία σλάβικη λέξη που σημαίνει «λύπη, θλίψη, φροντίδα». Ο Μπέττης έχει καταθέσει διαφορετική άποψη. Ότι δηλαδή πρόκειται για ελληνικό ή ελληνοποιημένο τοπωνύμιο. Όπως σημειώνει, το τοπωνύμιο προέρχεται πιθανότατα από τις κοινές λέξεις «πέτσα» ή «πετσί».

Στα τέλη του 17^ου αιώνα, αρκετοί κάτοικοι από το Πετσάλι μετακινήθηκαν και πήγαν στην Ελάτη Ζαγορίου. Ο λόγιος του 19^ου αιώνα Ιωάννης Λαμπρίδης έχει καταγράψει το επώνυμο «Πετσάλης» στην Ελάτη (η οποία τότε ονομαζόταν Μπούλτση).