Oikonomou pisoi
ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Πάρκο Πυρσινέλλα: Μια ανάπλαση και οι προβληματισμοί

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Κύριος Τύπος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 17/01/2021, 13:45
ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Πριν από έναν μήνα, η δημοτική αρχή Ιωαννίνων παρουσίασε την τελική της πρόταση ανάπλασης για το πάρκο Πυρσινέλλα (διαβάστε εδώ). Την ίδια ώρα, ανακοίνωσε ότι κατατίθεται προς έγκριση στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση η διαχειριστική μελέτη – μια μελέτη μέσα από τις οποίες θα προκύψουν οι επιτρεπόμενες χρήσεις στο πάρκο λόγω και του δασικού του χαρακτήρα…

Ο «Τύπος Ιωαννίνων» αναδημοσιεύει σήμερα κάποιες σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με την πρόταση ανάπλασης, όπως αυτές κατατέθηκαν στην πλατφόρμα διαλόγου #ideaioannina της παράταξης «Ενότητα Πολιτών» από την αρχιτέκτονα Έλενα Σιόντη.

Η διαχείριση των δημόσιων χώρων πρέπει να αποτελεί πάντα ένα πεδίο διαλόγου. Οι ελληνικές πόλεις δεν φημίζονται εξάλλου για τους πολλούς, οργανωμένους κοινόχρηστους χώρους. Όταν δε, αυτοί υπάρχουν, συνήθως εγκαταλείπονται λόγω της αδυναμίας συντήρησής τους. Μια πραγματικότητα που ανέδειξε και η πανδημία, με τους πολίτες να μην έχουν και πολλές επιλογές για τη βόλτα τους.

Ακολουθεί το κείμενο της Έλενας Σιόντη

Η επικείμενη ανάπλαση του πάρκου Πυρσινέλλα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα αστικού σχεδιασμού που έχουν απασχολήσει την πόλη μας τα τελευταία χρόνια.

Η πρόταση που κατατέθηκε από την «Ενότητα Πολιτών-Νέα Γιάννενα» στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του Μαΐου, εκπονήθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον και αίσθηση ευθύνης από μια διευρυμένη ομάδα συνεργατών, της οποίας ήμουν επικεφαλής λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας ως αρχιτέκτονας τοπίου. Παρακολουθώ λοιπόν με μεγάλο ενδιαφέρον την εξέλιξη της διαδικασίας ανάπλασης και θα ήθελα να επισημάνω κάποια σημεία που απαιτούν κατ’ ελάχιστο συζήτηση και σε μεγάλο βαθμό σοβαρότερη αντιμετώπιση, μιας και ο διάλογος έχει εξελιχθεί σε κάποιο βαθμό αλλά εκκρεμούν ουσιώδη ερωτήματα.


Προβληματισμοί που εγείρονται:

1.Σε γενικότερο πλαίσιο, ως προς τις χρήσεις που προτείνονται, γεννάται το ερώτημα αν έχει εξασφαλιστεί η νομιμότητα και βιωσιμότητά τους από εγκεκριμένη διαχειριστική μελέτη.

2.Η δημιουργία πολιτιστικής σκηνής περιμετρικά της κεντρικής λίμνης προβληματίζει ως επιλογή χωροθέτησης, καθώς πρόκειται για χρήση που αυξάνει το επίπεδο της ηχητικής όχλησης και φωτορύπανσης στο πιο οικολογικά ευαίσθητο σημείο του πάρκου. Έχουν εξασφαλιστεί οι προϋποθέσεις για μια τέτοια χρήση μέσα από στοχευμένες και εξειδικευμένες μελέτες ή ως τμήμα της εκκρεμούς διαχειριστικής μελέτης;

3.Δεν αναφέρεται ούτε καν ως κατεύθυνση σχεδιασμού η διαχείριση υδάτινων πόρων και η διαχείριση με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) στα πλαίσια της αειφορίας της ανάπλασης.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου, ως τεχνικός σύμβουλος του κράτους, με την εισήγηση που κατέθεσε στη διαβούλευση τονίζει πόσο σημαντική είναι η ενεργειακή παράμετρος. Εξάλλου μια πρόταση ανάπλασης το 2021 οφείλει να συνυπολογίζει το επόμενο ΕΣΠΑ, που ως χρηματοδοτικό εργαλείο θα δίνει μεγάλη βαρύτητα στην ενεργειακή στρατηγική.

4.Υπάρχει κάποια πρόβλεψη (μιας και στα δελτία τύπου δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο) ως προς τη βιωσιμότητα του πάρκου σε βάθος χρόνου ανεξάρτητα από τη χρήση του κεντρικού κτιρίου ως καφετέρια;

Η προηγούμενη εμπειρία προκαλεί ανησυχία ως προς την επιτυχία του εγχειρήματος μακροπρόθεσμα αν δεν υπάρξει ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας του πάρκου με πρόβλεψη αυτάρκειας για τη συντήρηση του χώρου αυτόνομα.

5.Αναζητώντας χρηματοδοτικό εργαλείο, η εκτίμηση του αρχικού προϋπολογισμού, είναι τελείως ασαφής και μη τεκμηριωμένη, μιας και δεν υπάρχει καν ακόμα αντικείμενο για να προϋπολογιστεί. Ακόμα και μια αδρή σύνταξη προϋπολογισμού θα έπρεπε να «περιμένει» τη διαχειριστική μελέτη, αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουμε τελείως έξω (με πιθανούς υπολογισμούς «με το μέτρο»). Επιπρόσθετα, κάθε αναζήτηση χρηματοδοτικού εργαλείου, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, προϋποθέτει ώριμες μελέτες, εκπονημένες με τη σωστή σειρά, καταλήγοντας σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.

Θετικά λοιπόν αξιολογώ:

1.Την ενσωμάτωση απόψεων (που κατατέθηκαν από φορείς και πολίτες στη διαβούλευση) στην πρόταση που ανακοινώθηκε από τη Δημοτική αρχή στα μέσα του Δεκέμβρη. Άλλωστε αυτή η ενσωμάτωση ήταν μονόδρομος λόγω της προχειρότητας της αρχικής πρότασης πάνω στην οποία κληθήκαμε να διαβουλευτούμε.

2.Την υιοθέτηση σημείων κλειδιών της πρότασης που καταθέσαμε ως παράταξη:

-τη συμπερίληψη του τμήματος απέναντι από την εθνική οδό στα όρια της ανάπλασης (έστω και με τη minimum διαμόρφωση που προτείνεται)

-την αποφυγή δημιουργίας οργανωμένων αθλητικών γηπέδων εις βάρος του φυσικού χαρακτήρα του πάρκου

-τη δημιουργία πάρκου περιπάτου συνοδευόμενων ζώων

-την ακύρωση δημιουργίας του skatepark ως δραστηριότητα υψηλής όχλησης και ξεκάθαρα πιο αστικού χαρακτήρα.

-τη συμμόρφωση με την έκκληση της πλειοψηφίας των δημοτών αλλά και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηπείρου ως προς την αντιμετώπιση του πάρκου ως τοπίου φυσικής αξίας και όχι ως κάναβο πυκνής ανάπτυξης δραστηριοτήτων.

Σημεία που αξιολογώ αρνητικά

1.Τη χρονική στιγμή που επιλέχθηκε για διαβούλευση, η οποία ήταν επιεικώς πρώιμη, μιας και απουσιάζει η εγκεκριμένη διαχειριστική μελέτη, η οποία θα έθετε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο σχεδιασμού, ως προς τις χρήσεις και τα μετρικά μεγέθη.

Κατά κάποιον τρόπο ζητήθηκε ένα brainstorming που όλοι ακόμα αγνοούμε αν θα φανεί εν τέλει χρήσιμο. Τουλάχιστον αναπλήρωσε σε μεγάλο βαθμό την απουσία οράματος της δημοτικής αρχής. Η διαβούλευση θα έπρεπε να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της μελέτης ανάπλασης από την αρχή ως το τέλος, αλλά στηριζόμενη σε πραγματικά δεδομένα, που προκύπτουν σε κάθε στάδιο μετά από τις νόμιμες αδειοδοτήσεις.

2.Τη βεβιασμένη ανακοίνωση της «τελικής πρότασης», η οποία σε επίπεδο σχεδιασμού δημιουργεί μεγάλη ανησυχία και σύγχυση για τους εξής λόγους:

-Κατ’ αρχάς δεν δύναται να υπάρξει τελική πρόταση χωρίς εγκεκριμένη διαχειριστική μελέτη από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση

-Παρατηρείται ένα συνονθύλευμα σχεδιασμού, όπου κάποια θέματα αντιμετωπίζονται σε κλίμακα χωροθέτησης ενώ κάποια άλλα σε κλίμακα οριστικής μελέτης, βαθμός επεξεργασίας δηλαδή, που δε συνάδει με το παρόν επίπεδο προμελέτης (πχ σχεδιασμός πολιτιστικής σκηνής, περιγραφή κιγκλιδώματος κλπ).

Το πιο ανησυχητικό σε αυτού του είδους την παρουσίαση είναι ότι κατά κάποιον τρόπο προδιαγράφει την απουσία διάθεσης για διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, μιας και όλα αυτά τα ζητήματα που πρόωρα οπτικοποιούνται σχεδιαστικά, θα έπρεπε να επιλυθούν από αρχιτέκτονες, γεωπόνους, μηχανολόγους κλπ, μέσα από διαγωνιστική διαδικασία. Αυτό ορίζει ο νόμος, αυτό είναι η διεθνής πρακτική και αυτό εξασφαλίζει την καινοτομία και το βέλτιστο αποτέλεσμα, μέσα από πληθώρα προτάσεων.

Σημεία που θα μπορούσαν να επαναξιολογηθούν

-Το δυτικό τμήμα του πάρκου απέναντι από την εθνική, θα μπορούσε να συνδεθεί λειτουργικά με τον Ζωγράφειο Οίκο Ευγηρίας και να αξιοποιηθεί εκτενέστερα ως θεραπευτικό τοπίο, διατηρώντας πάντα τον φυσικό χαρακτήρα.

-Η δημιουργία αστικών κήπων σε πάρκο εκτός αστικού ιστού είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη, γιατί απαιτεί καθημερινή εντατική κηποτεχνική συντήρηση, ενώ οι ομάδες παιδιών δεν έχουν τη δυνατότητα να μετακινούνται με τέτοια συχνότητα. Στην ουσία υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί η έκταση αυτή σε ένα χέρσο τμήμα, που θα μοιάζει μόνιμα αφρόντιστο.

-Ο επανασχεδιασμός της περίφραξης και των εισόδων, που αποτελούν τοπόσημο της εισόδου της πόλης, απαιτεί σοβαρότερη μελέτη από αυτό που ανακοινώθηκε (το είδος της πόρτας και το μεταλλικό κιγκλίδωμα). Το φυλάκιο εισόδου επίσης αποτελεί τμήμα της συνολικής αντιμετώπισης του ορίου.

-Ο σχεδιασμός της πολιτιστικής σκηνής, όπου και εάν τελικά χωροθετηθεί, απαιτεί καινοτομία ως προς την έννοια της μονιμότητας των κατασκευών, καθώς το μεταλλικό υλικό από μόνο του δεν εξασφαλίζει τον εφήμερο χαρακτήρα της παρέμβασης. Η σύγχρονη διεθνής πρακτική εξάλλου σε εμβληματικά πάρκα είναι να αξιοποιούνται μεγάλα ξέφωτα για εκδηλώσεις, με αποκλειστικά κινητό εξοπλισμό.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να παρατηρήσω ότι σε ένα τέτοιο εμβληματικό έργο ανάπλασης, δεν αρκούν οι καλές προθέσεις, απαιτείται τεχνογνωσία σε επίπεδο εξασφάλισης εγκρίσεων και διεκδίκησης χρηματοδοτικού εργαλείου. Εξάλλου στην παρούσα φάση ούτως ή άλλως δεν συντρέχουν ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης του έργου με κίνδυνο απένταξής του από κάποια χρηματοδότηση.

Δεν θα έπρεπε λοιπόν σε καμία περίπτωση να θυσιαστεί η ποιότητα του αποτελέσματος, συμπυκνώνοντας απαραίτητα στάδια, με στόχο την υλοποίηση σε άμεσο χρονικό ορίζοντα αυτοδιοικητικής θητείας.

ΣΧΟΛΙΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back