Οι Λιγκιάδες, η πανούκλα και το τσακάλι

Ένα αφιέρωμα του «Τύπου Ιωαννίνων» στην προέλευση της ονομασίας χωριών και οικισμών του νομού Ιωαννίνων

Σε υψόμετρο 940 μ., στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Μιτσικελίου και με θέα στη λίμνη των Ιωαννίνων, βρίσκεται το χωριό των Λιγκιάδων.

Η επίσημη ονομασία του χωριού είναι «Λιγκιάδες». Ωστόσο συναντώνται κι άλλοι τύποι: Λυγκιάδες και Λιγγιάδες. Ο δεύτερος τύπος ήταν ο επίσημος μέχρι το 1940, οπότε και έγινε η διόρθωση με ΦΕΚ σε «Λιγκιάδες».

Ο ιστοριοδίφης Στέφανος Κωλέττας στο βιβλίο του «Ιστορικά-Λαογραφικά Στοιχεία Δήμου Περάματος» (σ.σ. το χωριό ανήκε διοικητικά στον Δήμο Περάματος. Με την έλευση του Καλλικράτη, ανήκει πια στον Δήμο Ιωαννιτών) έχει υποστηρίξει ότι η γραφή αυτή είναι λανθασμένη, προκρίνοντας τις άλλες δύο ως σωστές.

Ο Στέφανος Κωλέττας υποστηρίζει ότι το όνομα «Λυγκιάδες» ή «Λιγγιάδες» έχει ελληνική προέλευση. Προέρχεται αντίστοιχα είτε από το ουσιαστικό «λυγξ» (είδος τσακαλιού) είτε από το ρήμα «λίγγω» που σημαίνει «αντηχώ, σφυρίζω». Υπάρχει και μια ερμηνεία ακόμη που θέλει το όνομα του χωριού να προέρχεται από το αρχαίο ορωνύμιο «Λύγκος» -ένα βουνό που βρίσκεται στα όρια Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας.

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου στη μελέτη του «Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση» έχει άλλη άποψη. Ο ίδιος εκτιμά ότι το τοπωνύμιο πρέπει να αποδοθεί σε ένα αλβανικό ουσιαστικό που σημαίνει «βαριά μακροχρόνια αρρώστια, επιδημία». «Αυτή η ερμηνεία νομίζω πως επαληθεύει ένα ιστορικό γεγονός που διασώζει η προφορική παράδοση» αναφέρει στη μελέτη του.

Σύμφωνα με την προφορική παράδοση αλλά και μια ενθύμηση, το χωριό βρισκόταν αρχικά σε διαφορετική, κοντινή θέση από τη σημερινή. Το χτίσιμο των Λιγκιάδων επήλθε μετά από πανούκλα που κατέστρεψε το αρχικό χωριό.

Οι Λιγκιάδες είναι ένα από τα μαρτυρικά χωριά της χώρας. Στις 3 Οκτωβρίου του 1943, σε αυτόν τον τόπο, έλαβε χώρα μία ακόμη ναζιστική θηριωδία, μια ομαδική σφαγή από τη μεραρχία Εντελβάις.