Από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο πριν από λίγο περισσότερο από δύο εβδομάδες, η προσέγγισή του «Πρώτα η Αμερική» φαίνεται να έχει μετατραπεί σε «Περισσότερη Αμερική», με τον πρόεδρο να έχει εμμονή με την απόκτηση νέων εδαφών, ακόμη και μετά την προεκλογική του εκστρατεία με δεσμεύσεις να κρατήσει το έθνος μακριά από ξένες εμπλοκές και «αιώνιους πολέμους».
Ο πρόεδρος Τραμπ πρότεινε χθες να αναλάβουν οι ΗΠΑ τη Γάζα και να φύγουν όλοι οι Παλαιστίνιοι από εκεί -περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι-, περιγράφοντας μια μόνιμη μετεγκατάσταση σε έναν ή περισσότερους χώρους που θα χρηματοδοτούνται από «χώρες ενδιαφέροντος με ανθρωπιστική καρδιά».
Η πρότασή του προσθέτει τη Γάζα στον κατάλογο των τόπων που ο Τραμπ θέλει να καταλάβει σε όλο τον κόσμο, μαζί με τη Γροιλανδία, τον Καναδά και τη διώρυγα του Παναμά. Ο πρόεδρος είπε ότι θα ήταν μια «μακροπρόθεσμη θέση ιδιοκτησίας» για τις ΗΠΑ.
Δεν απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το ποια νομική εξουσία θα του επέτρεπε να καταλάβει απλά κυρίαρχο έδαφος. «Θα μας ανήκει», είπε.
Διατυπώνοντας το θέμα ως ανθρωπιστική ανάγκη, ο Τραμπ δήλωσε ότι θέλει η Ιορδανία και η Αίγυπτος να φιλοξενήσουν τους Παλαιστίνιους. Αλλά κανένα κράτος δεν θέλει μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων, ούτε είναι σαφές ότι οι κάτοικοι της Γάζας θα εγκατέλειπαν πρόθυμα το έδαφος που υπερασπίζονται εδώ και χρόνια. Η Χαμάς απέρριψε αμέσως την πρόταση και η παγκόσμια αντίδραση ήταν έντονα καυστική.
Ο Τραμπ πρότεινε ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Παλαιστίνιους «να βρουν το σωστό κομμάτι γης» και «να τους χτίσουν μερικά πραγματικά ωραία μέρη». Είπε ότι το οραματίζεται ως μόνιμη μετεγκατάσταση. «Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι πρέπει να επιστρέψουν στη Γάζα», είπε ο Τραμπ. «Η Γάζα δεν είναι ένα μέρος για να ζουν άνθρωποι».
Οι πρώτες αντιδράσεις
Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, σε ανακοίνωσή της, τόνισε ότι απορρίπτει κάθε προσπάθεια εκτοπισμού των Παλαιστινίων από τη γη τους και δήλωσε ότι δεν θα συνάψει σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Αρκετοί Δημοκρατικοί κατακεραύνωσαν το σχέδιο του Τραμπ με τον Δημοκρατικό γερουσιαστή Κρις Μέρφι να λέει για τον Τραμπ: «Τα έχει χάσει εντελώς». Ο εκπρόσωπος των Δημοκρατικών Τζέικ Άσινκλος χαρακτήρισε την πρόταση «απερίσκεπτη και παράλογη» και ζήτησε να εξεταστούν τα κίνητρα του Τραμπ, τα οποία, όπως είπε, συχνά εμπεριέχουν μια «νεποτιστική, ιδιοτελή σύνδεση».
Ο αναγκαστικός εκτοπισμός του πληθυσμού θα αποτελούσε πιθανότατα παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα προκαλούσε σφοδρή αντίδραση όχι μόνο στην περιοχή αλλά και στους δυτικούς συμμάχους της Ουάσινγκτον. Ορισμένοι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρομοιάζουν την ιδέα με εθνοκάθαρση.
Η αναλύτρια Λόρα Μπλούμφελντ ανέφερε στο BBC ότι «ποτέ δεν είχε εκπλαγεί τόσο» όσο από τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα. Χαρακτήρισε το σχέδιό του ως «καρφί» για πολλούς στην περιοχή, αλλά και «ωδή στη χαρά» για τον δεξιό συνασπισμό του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
O πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζε δήλωσε στους δημοσιογράφους στην Καμπέρα της Αυστραλίας ότι η χώρα του υποστηρίζει εδώ και καιρό τη λύση των δύο κρατών στη Μέση Ανατολή και ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. «Η θέση της Αυστραλίας είναι η ίδια όπως ήταν σήμερα το πρωί, όπως ήταν πέρυσι, όπως ήταν πριν από 10 χρόνια», δήλωσε.
Ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να στείλει αμερικανικά στρατεύματα για την ασφάλεια της Γάζας. «Όσον αφορά τη Γάζα, θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο. Αν είναι απαραίτητο, θα το κάνουμε», δήλωσε. Σχετικά με την ιδέα του Τραμπ να αναλάβει τη Γάζα, ο Νετανιάχου είπε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «βλέπει ένα διαφορετικό μέλλον για τη Γάζα», προσθέτοντας: «Νομίζω ότι είναι κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία».
Ο Νετανιάχου χαρακτήρισε τον Τραμπ ως «τον μεγαλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο». Ο Ισραηλινός ηγέτης είπε ότι «πρέπει να τελειώσουμε τη δουλειά στη Γάζα» και δήλωσε ότι «το Ισραήλ θα τελειώσει τον πόλεμο κερδίζοντας τον πόλεμο». Ο Νετανιάχου επαίνεσε τον Τραμπ επειδή «σκέφτεται έξω από το πλαίσιο με φρέσκες ιδέες» και «δείχνει προθυμία να σπάσει τη συμβατική σκέψη».
Mε πληροφορίες από NYT, Reuters, Guardian, BBC