Oikonomou pisoi Solarhub πίσω
ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ο δρόμος ενός ποιητή

Εικόνα του άρθρου Ο δρόμος ενός ποιητή
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Γιώργος Τσαντίκος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 25/01/2020, 10:47
ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΠΡΟΣΩΠΑ & ΠΡΑΓΜΑΤΑ

O Ιωσήφ Ηλία Καπούλιας γεννήθηκε το 1901 στα Γιάννενα. Με αυτό το όνομα, δεν θα το θυμόταν κανείς. Με το όνομα «Γιοσέφ Ελιγιά» όμως, πέρασε στην ιστορία, ως ένας από τους σημαντικότερους ποιητές, με εξίσου σημαντική κοινωνική δράση.

Ο δρόμος που φέρει το όνομά του, είναι και ο δρόμος όπου βρίσκεται το Εργατικό Κέντρο Ιωαννίνων και αυτό δεν είναι τυχαίο.

Ο Ελιγιά φοίτησε στην Alliance Israelite των Ιωαννίνων και μόλις στα 17 του χρόνια, άρχισε να γίνεται γνωστός για τα ποιήματά του.

Η εφημερίδα «Ισραήλ» των Τρικάλων αναφέρει σε δημοσίευμά της ότι «δι ωραίων και ευφραδών στίχων του ελληνιστί εξύμνησε τα τελούμενα υπό του Σιωνισμού».

Ο Ελιγιά δεν ήταν όμως απλά «ωραίος και ευφραδής». Η εξέλιξή του στην ποίηση περνάει από το ρομαντισμό και καταλήγει στη ριζοσπαστική «έμμετρη δήλωση».

Η Ελένη Κουρμαντζή αναφέρει σχετικά: «Εγκαταλείποντας σιγα-σιγα την καθαρή ιδέα του Σιωνισμού, προσανατολίζεται στη διεύρυνση της εβραϊκής παράδοσης και αρχίζει τη μετάφραση ποιημάτων στην ελληνική. Είναι πλέον ο Ελιγιά, κατά την ορολογία της εποχής, ένας αλλιανιστής, δηλαδή ένας «αφομοιωτικός», σύμφωνα με τις αρχές της Alliance Israelite Universelle του Παρισιού».

Ο Ελιγιά δίδαξε στην Alliance, ενώ μετά το θάνατο του πατέρα του, το 1921, άρχισε να δραστηριοποιείται και κοινωνικά. Συντάχθηκε στις γραμμές της κομμουνιστικής αριστεράς και η πολιτική του τοποθέτηση διαπερνούσε συχνά τα κείμενά του. Ήταν ένας συνδετικός κρίκος της τέχνης και της κοινωνίας, με έργο που τον έκανε ιδιαίτερα γνωστό και αγαπητό στην τοπική διανόηση.

Ο κύκλος που συντάχθηκε γύρω από την εφημερίδα «Νέος Αγών» και στον οποίο συμμετείχε ο Ελιγιά, ήταν εξόχως δραστήριος. Μάλιστα, το 1924 τέλεσαν στη Μητρόπολη μνημόσυνο για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ, τους κομμουνιστές ηγέτες που δολοφόνησαν τα freikorps, στη Γερμανία. Εκτός του Ελιγιά, στον κύκλο συμμετείχαν ο γιατρός Πέτρος Αποστολίδης, ο μετέπειτα «κόκκινος δήμαρχος» των Ιωαννίνων, ο εργάτης Γιώργος Μεργκούνης, ο τυπογράφος Πέτρος Πάμπος, ο πολιτικός μηχανικός Γιώργος Βράσκος κ.α.

Ο Νέος Αγών που κυκλοφορούσε με ποίημα του Ελιγιά πάνω αριστερά, διακόπηκε από τις τοπικές αρχές και ο Ελιγιά φυλακίστηκε. Απολύθηκε από την Alliance και έφυγε από τα Γιάννενα, στο Αργυρόκαστρο, στην Αθήνα, όπου γνωρίστηκε με τον Βάρναλη, μέχρι το 1927 που επέστρεψε στη γενέτειρά του.

Το 1931 θα διοριστεί ως καθηγητής γαλλικών στο Κιλκίς. Θα αρρωστήσει με τύφο και στις 29 Ιουλίου του 1931, θα πεθάνει στην Αθήνα, στον Ευαγγελισμό.

«Μὲ σίγουρο χέρι ὁ Σαμπεθάι Καμπιλῆς ξερίζωσε τ᾿ ἄγριο φύτρο. Δὲν εἶταν καὶ δύσκολο. Ὁ Γιοσὲφ διώχτηκε σὲ λίγο ἀπ᾿ τὸ σκολειὸ τῆς «Ἀλλιὰνς Φρανσαίζ». Οἱ πόρτες τοῦ κλείστηκαν ὅλες, στὴν ἀρχὴ οἱ ὁβραίικες, ὕστερα κι ὅλες οἱ ἄλλες. Κάτι λίγα μαθήματα ποὺ τ᾿ ἀπόμειναν κοπῆκαν καὶ κεῖνα - τὰ παιδιὰ ἀρρωστήσανε ξαφνικὰ ἢ τὰ οἰκονομικὰ τῶν γονέων ἔτυχε πάνω στὴν ὥρα καὶ στένεψαν, δὲ μπορούσανε πιὰ νὰ πληρώσουν. Ζώστηκε ὁλοῦθες ἀπὸ τὴ φτώχεια, κυνηγήθηκε μὲ κεῖνον τὸν τρόπο ποὺ ξέρουν στὴν ἐπαρχία νὰ κυνηγοῦνε - διώχτηκε. Καὶ λίγο πιὸ ὕστερα πέθανε, πολὺ νέος ἀκόμα, κάπου μακριὰ ἐκεῖ στὴ Μακεδονία. Ἡ μικρὴ Ἱερουσαλὴμ γιὰ μία ἀκόμα φορὰ τὸν ἀπέκτεινε τὸν προφήτη της. Ἡ παρασυναγωγὴ στὸ μανάβικο τοῦ Χαῒμ Ἐζρᾶ σκόρπισε», όπως περιγράφει ο Δημήτρης Χατζής, στο «Τέλος της μικρής μας πόλης».

Μέχρι το 1962, η σημερινή οδός Γιοσέφ Ελιγιά, έφερε το όνομα του Μαξ Νόρνταου, του Ούγγρου γιάτρου, συγγραφέα και συνιδρυτή του World Zionist Organization.

Πηγές

Κουρμαντζή Ε. «Γιωσέφ Ελιγιά, Αλλιανιστής και πρωτοπόρος», Ιωάννινα 2001

Χατζής Δ. «Το τέλος της μικρής μας πόλης», Αθήνα 1988

ΕΤΙΚΕΤΕΣ
ΣΧΟΛΙΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back