![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/02d@2x.png)
Η Λάρα Βαρτζιώτη είναι αρχιτέκτονας έχοντας κάνει σπουδές στη Γερμανία και στην Αγγλία. Κατάγεται από τα Γιάννενα, από τον Κατσικά, και ζει στην Αθήνα, όπου διατηρεί αρχιτεκτονικό γραφείο, το οποίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ιστορία και τον πολιτισμό των υφιστάμενων κατασκευών.
Παράλληλα, είναι ερευνήτρια στην TWT Science & Innovation στη Γερμανία και υποψήφια διδάκτορας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το ερευνητικό της αντικείμενο εστιάζει στην Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Μηχανής (HMI) και την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) στον τομέα της αρχιτεκτονικής.
Στο κάδρο της ελληνικής αρχιτεκτονικής, μπήκε δυναμικά με τη βράβευσή της για την αποκατάσταση-επανάχρηση ενός αθηναϊκού κτιρίου του Μεσοπολέμου, του ΧΤ97- Interwar Modern.
Ξεκίνησες την πορεία σου στην αρχιτεκτονική με ένα βραβείο για την αποκατάσταση και επανάχρηση του κτιρίου ΧΤ97, στα Εξάρχεια; Πόση σημασία έχει για έναν νέο αρχιτέκτονα ένα τέτοιο βραβείο;
Η βράβευση και η αναγνώριση αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στην επαγγελματική πορεία κάθε νέου αρχιτέκτονα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είμαι περήφανη που ένα έργο αποκατάστασης, επανάχρησης και επέκτασης στο κέντρο της Αθήνας ξεχώρισε ανάμεσα σε τόσο αξιόλογες μελέτες. Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς καθώς και τον σεβασμό απέναντι στην ιστορία του εκάστοτε κτιρίου.
Η απονομή αυτού του βραβείου δείχνει την πρόθεση των νέων αρχιτεκτόνων σαν και εμένα να επαναφέρουν και να αναδείξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και την ανάγκη να τα προσαρμόσουν στις σύγχρονες ανάγκες διαβίωσης. Έτσι, μία τέτοια διάκριση δημιουργεί το εφαλτήριο για μελλοντικά έργα αποκατάστασης, τονίζοντας την σημασία τους μέσα στην πόλη και την εξασφάλιση της πολιτιστικής της ταυτότητας.
Τι σημαίνει για σένα αρχιτεκτονική;
Η αρχιτεκτονική αποτελεί μια πολυδιάστατη διαδικασία που ισορροπεί μεταξύ αισθητικής, λειτουργικότητας. Είναι ένας διάλογος μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, στοχεύοντας στη δημιουργία χώρων που εξυπηρετούν τις ανθρώπινες ανάγκες, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν την πολιτιστική τους ταυτότητα.
Η αρχιτεκτονική δεν αποτελεί απλώς ζήτημα αισθητικής προτίμησης, αλλά είναι μια διανοητική διαδικασία που εστιάζει στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα από μια διεπιστημονική οπτική. Για μένα, η αρχιτεκτονική – όπως και το behavioural design – βασίζεται σε μια συνεχή κριτική επεξεργασία, που δεν υπακούει στην αυθεντία, αλλά αναζητά τη βαθύτερη πολιτισμική και κοινωνική κατανόηση του χώρου και της εμπειρίας.
Μία από τις επόμενες δουλειές σου, είναι η αποκατάσταση του Ακροπόλ στα Γιάννενα, ενός κτιρίου που κατά τον Μεσοπόλεμο λειτούργησε ως ξενοδοχείο και στη συνέχεια ως τράπεζα. Ποιες είναι οι προκλήσεις αυτής της αποκατάστασης;
Η αποκατάσταση του κτιρίου Ακροπόλ στα Ιωάννινα αποτελεί μια εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία, καθώς πρόκειται για ένα κτίριο-ορόσημο στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Χτισμένο το 1936, το Ακροπόλ υπήρξε ένα από τα πιο πολυτελή ξενοδοχεία των Ιωαννίνων, ενώ αργότερα μετατράπηκε σε τραπεζικό υποκατάστημα, γεγονός που επέφερε σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές τροποποιήσεις.
Η πρόκληση έγκειται στην επαναφορά της αρχικής του μορφής, σε συνδυασμό με την ένταξή του στο σύγχρονο αστικό τοπίο. Παράλληλα, η γειτνίασή του με άλλα αρχιτεκτονικά σημαντικά κτίρια, όπως η Όαση του Άρη Κωνσταντινίδη και το Ilion Palace, καθιστά απαραίτητη μια αποκατάσταση που θα σέβεται το ιστορικό σύνολο της περιοχής, ενώ θα αναδεικνύει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του κτιρίου μέσα από σύγχρονες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις. Σύμφωνα με τη μελέτη που έχει ολοκληρωθεί, το κτίριο του Ακροπόλ θα μετατραπεί σε κατοικίες.
Φωτογραφία του Ακροπόλ στα μέσα του περασμένου αιώνα με τον φακό του Άγγελου Καλογερίδη
Το κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Ακροπόλ και αργότερα τραπεζικό κατάστημα,
στο κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων, όπως είναι σήμερα
Γίνεται πολύς λόγος για «αναπαλαίωση» κτιρίων, με μια μάχη μεταξύ του παλιού και του νέου να υφίσταται. Ποιες είναι οι ισορροπίες που πρέπει να διατηρηθούν; Και εντέλει πώς αντιμετωπίζεται ο κίνδυνος της επικράτησης της νοσταλγίας;
Η αναπαλαίωση των κτιρίων δεν πρέπει να είναι μια απλή διαδικασία διατήρησης του παλιού, αλλά μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ παράδοσης και καινοτομίας. Ο κίνδυνος της επικράτησης μιας νοσταλγικής προσέγγισης μπορεί να οδηγήσει στη μουσειοποίηση του δομημένου περιβάλλοντος, στερώντας του τη ζωντάνια.
Η σωστή αποκατάσταση βασίζεται στον σεβασμό της ιστορίας, αλλά και στη διαμόρφωση χώρων που παραμένουν λειτουργικοί και προσαρμοσμένοι στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.
Πόση σημασία έχει για σένα η ιστορική διάσταση του αρχιτεκτονικού ύφους;
Η αρχιτεκτονική δεν είναι στατική, αλλά εξελίσσεται μέσα από τη διαρκή αλληλεπίδραση με το παρελθόν. Η ιστορική διάσταση του αρχιτεκτονικού ύφους είναι θεμελιώδης, καθώς κάθε κτίριο αποτελεί ένα τεκμήριο της εποχής του. Η διατήρηση αυτής της διάστασης διασφαλίζει τη συνέχεια του αστικού ιστού και επιτρέπει τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης στις επόμενες γενιές. Για εμένα, η αρχιτεκτονική δεν λειτουργεί με όρους συντήρησης έργων τέχνης αλλά έχει ιστορική αξία, όπου μπορούμε να έχουμε μία αρχαιολογική προσέγγιση που αναδεικνύει τα αρχικά υλικά και τις συνθετικές ιδέες του αρχιτέκτονα.
Για πολλές δεκαετίες, κυριάρχησε και κυριαρχεί ακόμα η εργολαβική αντίληψη, με τις όποιες τάσεις υπάρχουν ανά εποχή, στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε να επικρατεί μια «μίνιμαλ» οπτική με τις γκρίζες, πανομοιότυπες πολυκατοικίες να «επεκτείνονται». Πώς σχολιάζεις όλη αυτή την πραγματικότητα;
Η εργολαβική αντίληψη στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου έχει οδηγήσει σε μια τυποποίηση των κτιρίων, με αποτέλεσμα την απώλεια της ποικιλομορφίας και της τοπικής ταυτότητας. Η επικράτηση του μινιμαλισμού και των γκρίζων, ομοιόμορφων πολυκατοικιών αποτελεί σύμπτωμα μιας μαζικής παραγωγής, που συχνά αγνοεί τις αρχές της βιωσιμότητας και της συνθετικής διαδικασίας της αρχιτεκτονικής.
Eίναι απαραίτητο να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο της αρχιτεκτονικής ως φορέα πολιτισμού, προωθώντας σχεδιαστικές λύσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας, χωρίς να παραμερίζουν την αισθητική αξία του κάθε έργου, καθώς έτσι θα διαφυλαχθεί και θα εκσυγχρονιστεί το αστικό τοπίο της πόλης.
Με το δεδομένο ότι οι πόλεις είναι πολιτισμικά τοπία, πώς εξελίσσεται στο σήμερα η πόλη των Ιωαννίνων;
Η πόλη των Ιωαννίνων εξελίσσεται ως ένα πολιτισμικό τοπίο, όπου η ιστορική κληρονομιά συνυπάρχει με τις σύγχρονες απαιτήσεις του αστικού περιβάλλοντος. Το παλιό και το νέο αλληλεπιδρούν, δημιουργώντας ένα δυναμικό αστικό σύνολο. Οι προκλήσεις εντοπίζονται στην ανάγκη διατήρησης της παραδοσιακής φυσιογνωμίας της πόλης, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η προσαρμογή της στις σύγχρονες ανάγκες. Η βιώσιμη ανάπτυξη και η προστασία των πολιτιστικών της στοιχείων αποτελούν κεντρικούς άξονες αυτής της εξέλιξης.
