Το Ισραήλ «πλήττει» και τον «ειρηνοποιό» Τραμπ

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να τερματίσει τις πιο καυτές συγκρούσεις στον κόσμο και να φέρει την παγκόσμια ειρήνη, αλλά σχεδόν πέντε μήνες μετά, με το Ισραήλ να επιτίθεται στο Ιράν και την αιματοχυσία στη Γάζα και την Ουκρανία να συνεχίζεται, οι ελπίδες αυτές έχουν καταρρεύσει.

Ο σύμμαχος των ΗΠΑ, το Ισραήλ, έπληξε δεκάδες ιρανικούς στόχους σε μια δραματική και πολύπλευρη επίθεση την Πέμπτη, η οποία, σύμφωνα με αναλυτές, απειλεί τελικά να εξελιχθεί σε έναν ολοκληρωτικό περιφερειακό πόλεμο.

Τα χτυπήματα φαίνεται να αποτελούν προσβολή για τον Τραμπ, ο οποίος είχε επανειλημμένα πιέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να μην επιτεθεί στο Ιράν, αν και ο ίδιος ο πρόεδρος είχε απειλήσει να βομβαρδίσει το κράτος του Κόλπου εάν οι πυρηνικές συνομιλίες αποτύγχαναν.

«Η διπλωματία του Τραμπ είναι ένα από τα πρώτα θύματα αυτών των επιθέσεων», δήλωσε ο Μπρετ Μπρούεν, πρώην σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Δημοκρατικού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.

Τα χτυπήματα αποτελούν επίσης μομφή για τον Στιβ Γουίτκοφ, τον απεσταλμένο του Τραμπ στη Μέση Ανατολή και στενό του συνεργάτη, ο οποίος εργάζεται εντατικά με τους Ιρανούς διαπραγματευτές για μια διπλωματική λύση για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος.

Ο Γουίτκοφ είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να πείσει τον Νετανιάχου να παραμείνει υπομονετικός όσο προχωρούσαν οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ιράν. Οι συνομιλίες αυτές έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο.

Ορισμένοι σύμμαχοι του Τραμπ αναγνωρίζουν κατ' ιδίαν ότι οι διπλωματικές του προσπάθειες παρέπαιαν ακόμη και πριν από την επίθεση του Ισραήλ.

Η δεύτερη θητεία του στο αξίωμα ξεκίνησε με κάτι που φαινόταν σαν μια νίκη στην εξωτερική πολιτική. Λίγο πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ, ο Γουίτκοφ συνεργάστηκε με συμβούλους του τότε προέδρου Τζο Μπάιντεν για να εξασφαλίσει μια πολυπόθητη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα μεταξύ του Ισραήλ και των μαχητών της Χαμάς.

Αλλά η συμφωνία αυτή κατέρρευσε μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Οι ΗΠΑ έχουν επίσης σημειώσει ελάχιστη διακριτή πρόοδο προς την κατεύθυνση μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, τη σύγκρουση της οποίας ο Τραμπ είχε ορκιστεί να τερματίσει πριν καν αναλάβει τα καθήκοντά του.

Και η κυβέρνησή του δεν έχει κάνει κανένα ορατό βήμα προς την κατεύθυνση της επέκτασης των Συμφωνιών του Αβραάμ, μιας συμφωνίας-ορόσημο που συνήφθη κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ για τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και πολλών αραβικών γειτόνων.

Αμφισβητήσεις

Καθώς ο Τραμπ αγωνίζεται να σφραγίσει τις ειρηνευτικές συμφωνίες, οι διαιρέσεις στην εξωτερική πολιτική έχουν ανοίξει στο εσωτερικό της ίδιας του της κυβέρνησης. Δεκάδες αξιωματούχοι, από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας μέχρι το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έχουν αποπεμφθεί εν μέσω των εσωτερικών διαμάχης.

Ακόμη και πριν από την επίθεση του Ισραήλ, αρκετοί αξιωματούχοι της κυβέρνησης είχαν αρχίσει να αμφισβητούν κατ' ιδίαν αν ο Γουίτκοφ, ο οποίος στερείται διπλωματικής εμπειρίας αλλά έχει αναδειχθεί ως ο κορυφαίος διαπραγματευτής του Τραμπ, είχε ξεπεράσει το όριο της φιλοξενίας του.

Καθώς οι επιθέσεις του Ισραήλ εκτυλίσσονταν την Πέμπτη, ορισμένοι επιφανείς Δημοκρατικοί εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι ο Τραμπ είχε καταργήσει κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του μια συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ιράν και των Ευρωπαίων συμμάχων που είχε συναφθεί κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα.

Ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν καταδικάσει τη συμφωνία αυτή, λέγοντας ότι δεν θα κρατούσε μια πυρηνική βόμβα μακριά από τα χέρια της Τεχεράνης. Οι Δημοκρατικοί κατηγορούν τον Τραμπ ότι δεν έχει ακόμη παρουσιάσει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση.

Το αν τα πλήγματα της Πέμπτης θα προκαλέσουν μια περιφερειακή σύγκρουση παραμένει ασαφές. Ακόμα κι έτσι, ανέφεραν αναλυτές, η Τεχεράνη θα μπορούσε να δει τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία στην περιοχή ως νόμιμους στόχους.

Οι αναλυτές αμφιβάλλουν ιδιαίτερα για την ικανότητα του Ισραήλ να καταστρέψει το εργοστάσιο εμπλουτισμού του Ιράν στο Fordow, το οποίο είναι θαμμένο βαθιά κάτω από το έδαφος. Ενώ το Ισραήλ θα μπορούσε πιθανώς να προκαλέσει εκτεταμένη ζημιά, οι ειδικοί λένε ότι ένα πιο μόνιμο πλήγμα θα απαιτούσε στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ, η οποία, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, δεν παρέχεται.

Ένα άλλο ερωτηματικό είναι πόσο αποτελεσματικά μπορεί να ανταποκριθεί η Τεχεράνη. Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι έχει στοχεύσει αρκετούς ιρανικούς ηγέτες στην εκστρατεία βομβαρδισμών, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες θα κρίνουν αν το πλήγμα στις φιλοδοξίες του Τραμπ να θεωρηθεί ως παγκόσμιος ειρηνοποιός θα είναι τελειωτικό ή απλώς ένα πισωγύρισμα.

Με πληροφορίες από Reuters