H τέχνη του ασημιού στη Σχολή Καλών Τεχνών Ιωαννίνων

«Αποτελεί πρόκληση για όλους μας να διαφυλάξουμε την πολιτισμική γνώση της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας, να τη στηρίξουμε αλλά και να την εντάξουμε με δημιουργικό τρόπο στο παρόν και στο μέλλον ενός απαιτητικού και συνεχώς μεταβαλλόμενου πολιτισμικού γίγνεσθαι ενισχύοντας και θεσμικά πλέον την κοινότητα των ανθρώπων που τη διατήρησαν στον χρόνο και συνεχίζουν να τη διαφυλάττουν…»: Αφού έκανε την εισαγωγή αυτή, ο κοσμήτορας της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βαγγέλης Γκόγκας ανακοίνωσε την ένταξη ενός κύκλου εκπαιδευτικών δράσεων για την αργυροτεχνία στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών της Σχολής.

Η ανακοίνωση έγινε κατά την κεντρική εκδήλωση του «Μήνα Γιαννιώτικης Αργυροτεχνίας» που διοργάνωσε χτες το απόγευμα, στα παλιά σφαγεία, ο Δήμος Ιωαννιτών σε συνεργασία με το ΚΕΠΑΒΙ, τον Σύλλογο Ασημουργών Ιωαννίνων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς και το υπουργείο Πολιτισμού.

Μια εκδήλωση που δεν συγκέντρωσε πολύ κόσμο πέραν των επισήμων. Σε αυτήν ήταν παρόντες όμως όλοι οι εκπρόσωποι φορέων που επιβεβαίωσαν τη σύμπραξή τους για την προώθηση της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας και τη σύνταξη φακέλου με στόχο την ένταξη της τέχνης του ασημιού στον Κατάλογο Στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Σημειωτέον ότι η γιαννιώτικη αργυροτεχνία έχει ενταχθεί εδώ και δύο χρόνια στο εθνικό ευρετήριο του καταλόγου της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων από φέτος ενεργοποιείται ιδιαίτερα προς την κατεύθυνση στήριξης της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας, με τη Σχολή Καλών Τεχνών να υιοθετεί την τάση επιστροφής των παραδοσιακών τεχνών και του χειροποίητου στο πολιτιστικό γίγνεσθαι και στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Ο κ. Γκόκας είπε αρχικά ότι στο διεθνές και ελληνικό στερέωμα οι καλές τέχνες και οι παραδοσιακές τέχνες (crafts) δεν ήταν ποτέ δύο ασύνδετοι κόσμοι. Θύμισε το κίνημα Arts and Crafts του 19^ου αιώνα με πρωτεργάτη τον σχεδιαστή (κι όχι μόνο) William Morris, που έστρεψε την προσοχή του στις παραδοσιακές μορφές τέχνης ως αντίδραση στο βιομηχανικό κατεστημένο, τη Σχολή Bauhaus, τη λαϊκή ζωγραφική του Θεόφιλου και τη σύνδεση της κεραμοποιίας με τη ζώσα πολιτιστική κοινωνία που πέτυχε η σπουδαία κεραμίστρια Ελένη Βερναδάκη.

«Στην Ελλάδα, ο δεσμός ανάμεσα στα πανεπιστημιακά τμήματα Καλών Τεχνών και στις παραδοσιακές τεχνικές, υπήρξε διαχρονικά ουσιαστικός πολυεπίπεδος, αν και σε ορισμένες φορές προβληματικός. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, καλούμαστε να επανανοηματοδοτήσουμε την υλικότητα, τη δεξιοτεχνία και κυρίως την τοπική καλλιτεχνική ταυτότητα, αξιοποιώντας την ως κέντρο υψηλής τέχνης, χειροτεχνίας και δεξιοτεχνίας» τόνισε ο κ. Γκόκας.

Το σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής Καλών Τεχνών θα εστιάζει στην ενσωμάτων των παραδοσιακών τεχνικών και υλικών σε σύγχρονα καλλιτεχνικά περιβάλλοντα. Στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, όπως ανακοίνωσε ο κοσμήτορας, θα υπάρχουν τρία μαθήματα, σεμινάρια και εργαστήρια –σε τρία εξάμηνα.

Στόχος αυτών των εκπαιδευτικών δράσεων είναι μεταξύ άλλων η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και της γνώσης των τεχνιτών, η ανάδειξη της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς με σύγχρονα εκφραστικά μέσα, η δημιουργία πρωτότυπων έργων που θα λειτουργήσουν ως γέφυρα του παρελθόντος με το παρόν της τέχνης.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Γκόγκα, θα γίνουν βραχυχρόνια προγράμματα δια βίου μάθησης σε συνεργασία με το Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

«Πρόθεσή μας δεν είναι μόνο η διατήρηση και η προβολή της παράδοσης, αλλά η δυναμική επανενεργοποίησή της (5:53) με νέα εργαλεία, υλικά και κυρίως ιδέες» είπε ο κ. Γκόκας, θέτοντας όμως μια πολύ σημαντική παράμετρο: Τη συμμετοχή της κοινότητας στην όλη προσπάθεια.

Την ανάγκη σύμπραξης όλων των δυνάμεων για την επανεργοποίηση της παραδοσιακής τέχνης του ασημιού αλλά και για τη διεθνή αναγνώριση της γιαννιώτικης ασημουργίας μέσω της Unesco επεσήμαναν και όλοι οι φορείς: Από τον βουλευτή Ιωαννίνων της ΝΔ Γιώργο Αμυρά, τον αντιδήμαρχο Πολιτισμού Μηνά Πασχόπουλο και τη διευθύντρια Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού Σταυρούλα Φωτοπούλου μέχρι τη διευθύντρια του ΠΙΟΠ Αλεξάνδρα Ράπτη, τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αργυροχρυσοχόων Νίκο Καλπακίδη και φυσικά τον πρόεδρο του Σωματείου Ασημουργών Ιωαννίνων Κώστα Ζερβό.