Ένα μικρό αρχαίο θέατρο, χτισμένο σε μια βραχώδη πλαγιά, με τον ποταμό Καλαμά να το «αγκαλιάζει», και έξω από τα τείχη της ερειπωμένης πόλης των Γιτάνων η οποία που στην αρχαιότητα αποτέλεσε έδρα του Κοινού των Θεσπρωτών. Ένας τόπος με μεγάλη ιστορία που «σιώπησε» για πολλούς αιώνες και που προσπαθούσε να «επιβιώσει» μέχρι να ξαναβγεί από τη λήθη.
Για πρώτη φορά, το «αθόρυβο» αυτό μικρό θέατρο, που κάποτε είχε χωρητικότητα 4.000 ατόμων, υποδέχτηκε στα εδώλιά του τους σύγχρονους θεατές. Στα εδώλια όπου κάποτε κάθονταν ο Παυσανίας, ο Αλέξανδρος, ο Νικόστρατος κι άλλοι, όλοι τους πολίτες των Γιτάνων. Οι εγχάρακτες επιγραφές ονομάτων που υπάρχουν στα λίθινα αυτά καθίσματα, έρχονται να προσδώσουν στο θέατρο αυτό έναν προσωπικό χαρακτήρα και μια διαφορετική σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν.
H αρχαία πόλη των Γιτάνων, δίπλα στον ποταμό Καλαμά
Το αρχαίο θέατρο Γιτάνων, που ανήκει στην περίφημη «πολιτιστική διαδρομή στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου», φιλοξένησε στις 28 Αυγούστου την πρώτη του σύγχρονη εκδήλωση, τα «Μικρά Νυχτερινά Μάγια» που διοργάνωσαν η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ηπείρου, ο Δήμος Φιλιατών και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας. Και κάπως έτσι το θέατρο αυτό ξεκινά τα πρώτα βήματά του στον σύγχρονο πολιτισμό, συστήνεται πιο δυναμικά στο κοινό και διεκδικεί τη θέση του στον πολιτιστικό χάρτη, στην ιστορία και κυρίως στη συνείδηση των πολιτών.
Aπό την εκδήλωση της 28ης Αυγούστου
Ένα διαφορετικό εγχείρημα με τις δικές του προκλήσεις, το οποίο όμως δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει εάν αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, συντηρητές και εργάτες δεν δούλευαν σκληρά επί χρόνια για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου και την αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου.
Ο αρχαίος οικισμός των Γιτάνων κατάφερε να γίνει επισκέψιμος μόλις το 2009. Η κατάσταση στην οποία βρισκόταν το αρχαίο θέατρο δεν ήταν και η καλύτερη. Το 2015, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας ξεκίνησε εργασίες αποκατάστασης (διαβάστε εδώ).
Το μνημείο έχει επτά κερκίδες και χωρίζεται με διάζωμα σε δύο τμήματα. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες αναστήλωσαν τις τρεις κεντρικές κερκίδες στο κάτω κοίλο, με στόχο την προστασία και διάσωση του μνημείου αλλά και τη λειτουργικότητα του θεάτρου. Πέραν της αποκατάστασης των λίθινων εδωλίων, το έργο περιελάμβανε κι άλλες παρεμβάσεις όπως είναι η επέκταση των υφιστάμενων δικτύων κοινής ωφελείας, η εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας, η βελτίωση της βατότητας της διαδρομής εξόδου από το θέατρο. Η χρηματοδότηση, συνολικού ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, προήλθε από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020».
Το αρχαίο θέατρο κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασής του
Το έργο έχει ολοκληρωθεί, με την Εφορεία Αρχαιοτήτων να έχει πάρει το «πράσινο φως» από την Περιφέρεια Ηπείρου για την επέκτασή του ως προς το φυσικό αντικείμενο και τον προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα θα γίνει μια ακόμη παρέμβαση, με προϋπολογισμό 220.000 ευρώ.
Πρόκειται για τη στερέωση και αποκατάσταση της δυτικής οχύρωσης της αρχαίας πόλης των Γιτάνων, και συγκεκριμένα για τη στερέωση ενός τμήματος του τείχους που υπέρκειται του αρχαίου θεάτρου. Ήδη, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, η οποία έχει πάρει και έγκριση για την επέμβαση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) του υπουργείου Πολιτισμού, έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για την πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού.
Στο κομμάτι αυτό της θεσπρωτικής γης, λοιπόν, μια αρχαία πόλη που ερήμωσε μετά την κατάληψή της από τους Ρωμαίους τον 1ο αι. π.Χ., προσπαθεί να βγει στο φως, να αποτινάξει το βαρύ πέπλο της αιώνιας ερήμωσης και να μαγέψει όσους θέλουν να βαδίσουν στα χνάρια του πολιτισμού και της ιστορίας. Και το αρχαίο θέατρο, με τη δυναμική που έχουν τα μνημεία αυτά στον σύγχρονο πολιτισμό, συμβάλλει τα μέγιστα. Η αρχή έγινε…