Γίνε εσύ ο ιδιοκτήτης του ΠΑΣ Γιάννινα!

Ο Βασίλης Κωστάκης, συγγραφέας του «Αλλάζοντας τον κόσμο με μία μπάλα» (εκδόσεις Διόπτρα) μεταξύ άλλων, παραθέτει μια πρόταση για το πώς θα μπορούσε ο ΠΑΣ να γίνει μια ομάδα λαϊκής βάσης.

«Πάταξον μέν, ἄκουσον δε». Ή, για την ακρίβεια, διαβάστε πρώτα και έπειτα βαράτε. Ο ΠΑΣ Γιάννινα διανύει μία από τις δυσκολότερες περιόδους της ιστορίας του. Μπορεί η μετατροπή του σε ομάδα λαϊκής βάσης να αποτελέσει μια βιώσιμη λύση; Aν όχι τώρα, πότε;

Το μοντέλο αυτό προϋποθέτει την ιδιοκτησιακή συμμετοχή των φιλάθλων μέσω ενός συνεταιριστικού σχήματος, όπου κάθε μέλος αποκτά δικαίωμα λόγου στις αποφάσεις του συλλόγου. Απαιτεί δημοκρατική διοίκηση με εκλεγμένο διοικητικό συμβούλιο και τακτικές λογοδοσίες, καθώς και οικονομική διαχείριση που βασίζεται στη διαφάνεια και την οικονομική βιωσιμότητα.

Σε ένα τέτοιο μοντέλο, οι αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ομάδας και όχι τα βραχυπρόθεσμα οφέλη μεμονωμένων προσώπων. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται με βάση τα πραγματικά έσοδα, ενώ η επένδυση στις υποδομές και στα τμήματα υποδομής γίνεται προτεραιότητα.

Η σύνδεση με την τοπική κοινωνία θα ενισχυόταν σημαντικά, καθώς οι κάτοικοι της πόλης θα ένιωθαν ότι η ομάδα τούς ανήκει πραγματικά. Όταν ο κόσμος αντιλαμβάνεται την ομάδα ως δικό του δημιούργημα, οι συναισθηματικοί δεσμοί ξεπερνούν την απλή υποστήριξη. Οι φίλαθλοι δεν θα αισθάνονται απλώς θεατές σε ένα θέατρο σκιών, αλλά συμμέτοχοι σε μια συλλογική προσπάθεια.

Προκλήσεις και εμπόδια

Η εξυγίανση των οικονομικών αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο εμπόδιο. Η ομάδα πρέπει να διαχειριστεί τα υφιστάμενα χρέη της πριν μπορέσει να προχωρήσει σε οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης.

Επίσης, η συγκέντρωση του απαραίτητου κεφαλαίου από τους φιλάθλους αποτελεί σημαντική πρόκληση. Τα Γιάννενα έχουν περιορισμένο πληθυσμό συγκριτικά με άλλες ποδοσφαιρικές έδρες. Ωστόσο, μπορεί το πάθος των φιλάθλων και η ισχυρή τοπική ταυτότητα να αντισταθμίσουν αυτόν τον περιορισμό;

Η δημιουργία της κατάλληλης οργανωτικής δομής είναι εξίσου κρίσιμη. Μια ομάδα λαϊκής βάσης χρειάζεται σαφείς κανόνες λειτουργίας, επαγγελματικό management και διαχωρισμό ρόλων και αρμοδιοτήτων. Ο εθελοντισμός και η συμμετοχή των μελών είναι σημαντικά, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την επαγγελματική διαχείριση στις καίριες λειτουργίες του συλλόγου.

Πέρα από τα γνωστά παραδείγματα μεγάλων ομάδων λαϊκής βάσης όπως η Μπαρτσελόνα και η Μπάγερν Μονάχου, υπάρχουν και μικρότερες ομάδες που έχουν εφαρμόσει επιτυχώς το μοντέλο αυτό. Η FC St. Pauli στο Αμβούργο αποτελεί υπόδειγμα ομάδας με ισχυρή τοπική ταυτότητα και κοινωνικό προσανατολισμό. Παρότι αγωνίζεται συχνά στη δεύτερη κατηγορία (φέτος στην πρώτη), διατηρεί μια ισχυρή οικονομική βάση και ένα αφοσιωμένο κοινό που ξεπερνά τα σύνορα της πόλης της. Στην Αγγλία, η AFC Wimbledon ιδρύθηκε από οπαδούς ως απάντηση στη μετεγκατάσταση της Wimbledon FC. Ξεκίνησε από την ένατη κατηγορία και κατάφερε να ανέβει μέχρι την τρίτη, ενώ κατασκεύασε και νέο γήπεδο εξολοκλήρου με κεφάλαια των οπαδών.

Το όραμα για έναν νέο ΠΑΣ Γιάννινα

Ο ΠΑΣ Γιάννινα θα μπορούσε να γίνει ένα παράδειγμα συλλογικής ιδιοκτησίας και διαχείρισης, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού και με γνώμονα το κοινό καλό, όχι το προσωπικό κέρδος. Το ποδόσφαιρο μπορεί να αποτελέσει πεδίο άσκησης μιας άλλης οικονομίας και κοινωνικής οργάνωσης. Αντί να είναι απλώς ένα προϊόν προς κατανάλωση, μπορεί να είναι ένα κοινό αγαθό που παράγεται και διαχειρίζεται συλλογικά, με όφελος για όλη την κοινότητα.

Ένα ρεαλιστικό μοντέλο προσαρμοσμένο στα δεδομένα της πόλης και της ελληνικής πραγματικότητας θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα:

1. Διαβαθμισμένη συμμετοχή μελών: Θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα προσιτό βασικό ποσό εισόδου (π.χ. 50-100 ευρώ ετησίως) που θα ήταν ίδιο για όλα τα μέλη, διασφαλίζοντας ισότιμη συμμετοχή και δικαίωμα ψήφου ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας. Παράλληλα, όσοι/ες επιθυμούν και έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν περισσότερα, θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσθετα οφέλη (π.χ., προνομιακή πρόσβαση σε εκδηλώσεις ή ειδικά αναμνηστικά), χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται σε περισσότερη επιρροή στη λήψη αποφάσεων.

2. Ρεαλιστική αντιμετώπιση του χρέους: Είτε θα μπορούσε να γίνει διακανονισμός του υπάρχοντος χρέους είτε να εξεταστεί η δημιουργία μιας νέας εταιρείας, η οποία θα διεκδικήσει τα σήματα και την ιστορία του ΠΑΣ. Αυτό θα απαιτούσε νομική επεξεργασία, αλλά δεν είναι πρωτοφανές στον αθλητισμό.

3. Συμμετοχή τοπικών επιχειρήσεων ως συλλογικών μελών: Οι τοπικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συμμετάσχουν ως εταιρικά μέλη, με την προϋπόθεση ότι καμία επιχείρηση δεν θα συγκεντρώνει πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσοστό του συνολικού κεφαλαίου (π.χ. 5-10%), διασφαλίζοντας την πολυμετοχικότητα.

4. Αξιοποίηση της πανεπιστημιακής κοινότητας: Τα Γιάννενα έχουν ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της χώρας. Φοιτητές/τριες και ακαδημαϊκοί θα μπορούσαν να συνεισφέρουν όχι μόνο οικονομικά, αλλά και με τεχνογνωσία σε τομείς όπως το μάρκετινγκ, η διοίκηση επιχειρήσεων, τα τεχνολογικά, το οικολογικό αποτύπωμα κ.λπ.

5. Στρατηγική συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση: Χωρίς να χρειάζεται άμεση οικονομική εμπλοκή του Δήμου ή της Περιφέρειας, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν συνέργειες για τη χρήση αθλητικών εγκαταστάσεων, την προώθηση του αθλητισμού στα σχολεία και τη διασύνδεση της ομάδας με κοινωνικές δράσεις.

Είναι ουτοπία;

Η πρόταση για έναν ΠΑΣ λαϊκής βάσης ίσως να είναι ο μόνος δρόμος για την επιβίωση και ανάπτυξη της ομάδας με όρους βιωσιμότητας και αξιοπρέπειας. Η ομάδα μπορεί να γίνει σύμβολο αντίστασης στην εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου, δείχνοντας ότι υπάρχει εναλλακτική στο μοντέλο του μεγαλοεπενδυτή-σωτήρα που συχνά οδηγεί σε αδιέξοδα. Το παρόν κείμενο αποτελεί έναυσμα προβληματισμού και διαλόγου, όχι ένα ολοκληρωμένο επιχειρηματικό πλάνο, καθώς κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε εκτενή πρόσβαση σε λογιστικά δεδομένα και διεξοδικό έλεγχο.

Πριν από δέκα μήνες, ο Γιώργος Τσαντίκος είχε χαρακτηρίσει τη μετατροπή του ΠΑΣ σε ομάδα λαϊκής βάσης ως «δύσκολη έως αδύνατη». Συμφωνώ. Ωστόσο, η πόλη και η ομάδα πρέπει να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις. Μπορούν; Και να μην μπορούν, ήρθε ο καιρός να ανοίξει η συζήτηση. Γιατί ίσως έτσι, στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον, να μπορέσουν.